Đề thi cuối kì 2 Ngữ Văn lớp 7 Cánh diều năm 2022 - 2023 có đáp án (Đề 1)

ĐỀ 1

MA TRẬN ĐỀ THI CUỐI HỌC KÌ II

BẢNG ĐẶC TẢ ĐỀ THI CUỐI HỌC KÌ II

Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM
(Thạch Lam)

[1] Cơn gió mùa hạ lướt qua vừng sen trên hồ, nhuần thấm cái hương thơm của lá, như báo trước mùa về của một thức quà thanh nhã và tinh khiết. Các bạn có ngửi thấy, khi đi qua những cánh đồng xanh, mà hạt thóc nếp đầu tiên làm trĩu thân lúa còn tươi, ngửi thấy cái mùi thơm mát của bông lúa non không? Trong cái vỏ xanh kia, có một giọt sữa trắng thơm, phảng phất hương vị ngàn hoa cỏ. Dưới ánh nắng, giọt sữa dần dần đông lại, bông lúa ngày càng cong xuống, nặng vì cái chất quý trong sạch của Trời.

[2] Đợi đến lúc vừa nhất, mà chỉ riêng những người chuyên môn mới xác định được, người ta gặt mang về. Rồi đến một loạt cách chế biến, những cách thức làm truyền từ đời này sang đời khác, một sự bí mật trân trọng và khe khắt giữ gìn, cái cô gái Vòng làm ra thứ cốm dẻo và thơm ấy. Tất nhiên là nhiều nơi cũng biết cách thức làm cốm, nhưng không có đâu làm được hạt cốm dẻo, thơm và ngon được bằng ở làng Vòng, gần Hà Nội. Tiếng cốm Vòng đã lan khắp tất cả ba kì, và đến mùa cốm, các người của Hà Nội 36 phố phường vẫn thường ngóng trông cô hàng cốm xinh xinh, áo quần gọn ghẽ, với cái dấu hiệu đặc biệt là cái đòn gánh hai đầu cong vút lên như chiếc thuyền rồng…

[3] Cốm là thức quà riêng biệt của đất nước, là thức dâng của những cánh đồng lúa bát ngát xanh, mang trong hương vị tất cả cái mộc mạc, giản dị và thanh khiết của đồng quê nội cỏ An Nam. Ai đã nghĩ đầu tiên dùng cốm để làm quà sêu Tết. Không gì còn hợp hơn với sự vương vít của tơ hồng, thức quà trong sạch, trung thành như các việc lễ nghi. Hồng cốm tốt đôi… Và không bao giờ có hai màu lại hoà hợp hơn được nữa: màu xanh tươi của cốm như ngọc thạch quý, màu đỏ thắm của hồng như ngọc lựu già. Một thứ thanh đạm, một thứ ngọt sắc, hai vị nâng đỡ nhau để hạnh phúc được lâu bền. (Thật đáng tiếc khi chúng ta thấy những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần, và những thức quý của đất mình thay dần bằng những thức bóng bẩy hào nháng và thô kệch bắt chước người ngoài: những kẻ mới giàu vô học có biết đâu mà thưởng thức được những vẻ cao quý kín đáo và nhũn nhặn?)

[4] Cốm không phải thức quà của người vội; ăn cốm phải ăn từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ. Lúc bấy giờ ta mới thấy thu lại cả trong hương vị ấy, cái mùi thơm phức của lúa mới, của hoa cỏ dại ven bờ: trong màu xanh của cốm, cái tươi mát của lá non, và trong chất ngọt của cốm, cái dịu dàng thanh đạm của loài thảo mộc. Thêm vào cái mùi hơi ngát của lá sen già, ướp lấy từng hạt cốm một còn giữ lại cái ấm áp của những ngày mùa hạ trên hồ. Chúng ta có thể nói rằng trời sinh lá sen để bao bọc cốm, cũng như trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen. Khi các cô gái làng Vòng đỗ gánh, giở từng lớp lá sen, chúng ta thấy hiện ra từng lá cốm, sạch sẽ, và tinh khiết, không có mảy may một chút bụi nào. Hỡi các bà mua hàng! Chớ có thọc tay mân mê thức quà thần tiên ấy, hãy nhẹ nhàng mà nâng đỡ, chút chiu mà vuốt ve. Phải nên kính trọng cái lộc của Trời, cái khéo léo của người, và sự cố sức tiềm tàng và nhẫn nại của thần Lúa. Sự thưởng thức của các bà sẽ được trang nhã và đẹp đẽ hơn, và cái vui cũng sẽ tươi sáng hơn nhiều lắm.

(Nguồn: Thạch Lam, Hà Nội băm sáu phố phường, NXB Đời nay, Hà Nội, 1943)

Câu 1. Thể loại của văn bản trên là:

A. Truyện ngắn

B. Tùy bút

C. Tản văn

D. Hồi kí

Câu 2. Phương thức biểu đạt chính của văn bản là:

A. Tự sự

B. Miêu tả

C. Thuyết minh

D. Biểu cảm

Câu 3. Đoạn [4] nói về phương diện nào?

A. Cách thức làm cốm

B. Nguồn gốc của cốm

C. Vẻ đẹp và công cụng của cốm

D. Sự thưởng thức cốm

Câu 4. Từ nào sau đây là từ Hán Việt?

A. Cơn gió

B. Thơm mát

C. Thanh nhã

D. Hoa cỏ

Câu 5. Đâu không phải là lí do cốm làng Vòng nổi tiếng?

A. Cốm làng Vòng có cách chế biến đặc biệt

B. Cốm làng Vòng rất thơm, dẻo và hạt mẩy như những hạt ngọc

C. Cốm làng Vòng rất đắt đỏ

D. Cốm làng Vòng có cách thưởng thức rất cầu kì, tinh tế

Câu 6. Vì sao Cốm lại là một thứ quà sêu Tết?

A. Vì cốm là thức dâng của đất trời, mang trong nó hương vị vừa thanh nhã vừa đậm đà hương vị của đồng quê nội cỏ

B. Vì cốm là thức quà mà mọi người rất thích

C. Vì cốm là thức quà sang trọng, thích hợp dùng để làm quà trong những ngày lễ

D. Vì thời điểm Tết đến, người ta mới chế biến ra cốm như một món quà

Câu 7. Để thưởng thức những vị ngon của cốm, tác giả đã cho rằng đó là sự cảm nhận tinh tế bằng các giác quan nào?

A. Vị giác, thính giác, thị giác

B. Khứu giác, vị giác, thị giác

C. Thính giác, xúc giác, thị giác

D. Vị giác, xúc giác, thị giác

Câu 8. Theo em, văn bản “Một thứ quà của lúa non: Cốm” muốn gửi đến người đọc những thông điệp gì?

A. Thông điệp: lưu giữ cách chế biến cốm

B. Thông điệp: phát triển cốm thành một ngành công nghiệp chế biến thực phẩm

C. Thông điệp: cốm là thức quà tặng ý nghĩa vào dịp Tết

D. Thông điệp: nên giữ gìn những nét đẹp văn hóa của dân tộc

Câu 9. Theo tác giả, điều gì làm nên sức hấp dẫn của cốm Vòng trong “Một thứ quà của lúa non Cốm”?

Câu 10. Qua bài văn, em cảm nhận được điều gì về cốm và thái độ của tác giả đối với cốm.

Trong bức thư gửi hiệu trưởng nơi con trai mình theo học, Tổng thống Abraham Lincoln viết “Xin hãy dạy cháu tránh xa sự đố kị”. Anh/chị có suy nghĩ gì về lời nhắn gửi đó?

HƯỚNG DẪN CHẤM