Đề thi cuối học kì 1 Ngữ Văn 10 Kết nối tri thức năm 2022 - 2023 có đáp án (Đề 3)


ĐỀ 3

MA TRẬN ĐỀ THI HỌC KÌ I

TT

Kĩ năng

Nội dung

Mức độ nhận thức

Tổng % điểm

Nhận biết

Thông hiểu

Vận dụng

Vận dụng cao

TN

TL

TN

TL

TN

TL

TN

TL

1

Đọc hiểu

Thơ/ thơ trữ tình

4

0

4

0

0

2

0

0

60

2

Viết

Viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm truyện

0

1*

0

1*

0

1*

0

1*

40

Tổng

20

5

20

15

0

30

0

10

100%

Tỉ lệ %

25%

35%

30%

10%

Tỉ lệ chung

60%

40%

BẢNG ĐẶC TẢ ĐỀ THI HỌC KÌ I

TT

Chương/ chủ đề

Nội dung/ đơn vị kiến thức

Mức độ đánh giá

Số câu hỏi theo mức độ nhận thức

Nhận biết

Thông hiểu

Vận dụng

Vận dụng cao

1

Đọc hiểu

Thơ/ thơ trữ tình

Nhận biết:

- Nhận biết được thể thơ, từ ngữ, vần, nhịp, đối và các biện pháp tu từ trong bài thơ.

- Nhận biết được bố cục, những hình ảnh tiêu biểu, các yếu tố tự sự, miêu tả được sử dụng trong bài thơ.

- Nhận biết được nhân vật trữ tình, chủ thể trữ tình trong bài thơ

- Nhận biết được nhịp điệu, giọng điệu trong bài thơ.

Thông hiểu:

- Hiểu và lí giải được tình cảm, cảm xúc của nhân vật trữ tình thể hiện trong bài thơ.

- Phân tích được giá trị biểu đạt, giá trị thẩm mĩ của từ ngữ, hình ảnh, vần, nhịp và các biện pháp tu từ được sử dụng trong bài thơ.

- Nêu được cảm hứng chủ đạo, chủ đề, thông điệp mà văn bản muốn gửi đến người đọc.

Vận dụng:

- Trình bày được những cảm nhận sâu sắc và rút ra được những bài học ứng xử cho bản thân do bài thơ gợi ra.

- Vận dụng những hiểu biết thơ hiện đại để lí giải, phân tích vẻ đẹp trong hình ảnh thơ.

- Vận dụng những hiểu biết về bối cảnh lịch sử - văn hoá được thể hiện trong bài thơ để lí giải ý nghĩa, thông điệp của bài thơ.

- Đánh giá được nét độc đáo của bài thơ thể hiện qua cách nhìn riêng về con người, cuộc sống; qua cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh, giọng điệu.

4TN

4TN

2TL

2

Viết

Viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm truyện

Nhận biết:

- Giới thiệu được đầy đủ thông tin chính về tên tác phẩm, tác giả, thể loại,… của tác phẩm.

- Trình bày được những nội dung khái quát của tác phẩm văn học.

Thông hiểu:

- Triển khai vấn đề nghị luận thành những luận điểm phù hợp. Phân tích được những đặc sắc về nội dung, hình thức nghệ thuật và chủ đề của tác phẩm.

- Kết hợp được lí lẽ và dẫn chứng để tạo tính chặt chẽ, logic của mỗi luận điểm.

- Đảm bảo cấu trúc của một văn bản nghị luận; đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt.

Vận dụng:

- Nêu được những bài học rút ra từ tác phẩm.

- Thể hiện được sự đồng tình/ không đồng tình với thông điệp của tác giả (thể hiện trong tác phẩm).

Vận dụng cao:

- Đánh giá được ý nghĩa, giá trị của nội dung và hình thức tác phẩm.

- Thể hiện rõ quan điểm, cá tính trong bài viết; sáng tạo trong cách diễn đạt.

1TL*

Tổng số câu

4TN

4TN

2TL

1TL

Tỉ lệ (%)

25%

35%

30%

10%

Tỉ lệ chung

60%

40%

SỞ GD&ĐT TỈNH ……………………..

ĐỀ SỐ 3

ĐỀ THI HỌC KÌ I

Năm học: 2022 – 2023

Môn: Ngữ văn – Lớp 10(Thời gian làm bài: 90 phút)

Phần 1: Đọc hiểu (6,0 điểm)

Đọc đoạn thơ sau và trả lời câu hỏi:

Thương đất nước trên ba ngàn hòn đảo

Suốt ngàn năm bóng giặc vẫn chập chờn

Máu đã đổ ở Trường Sa ngày ấy

Bạn tôi nằm dưới sóng mặn vùi thân

Nếu Tổ quốc neo mình đầu sóng cả

Những chàng trai ra đảo đã quên mình

Một sắc chỉ về Hoàng Sa thuở trước

Còn truyền đời con cháu mãi đinh ninh

Nếu Tổ quốc nhìn từ bao mất mát

Máu xương kia dằng dặc suốt ngàn đời

Hồn dân tộc ngàn năm không chịu khuất

Dáng con tàu vẫn hướng mãi ra khơi.

(Trích Tổ quốc nhìn từ biển, Nguyễn Việt Chiến, nguồn thivien.net)

Câu 1: Đoạn thơ trên được viết theo thể thơ nào?

A. Thơ tự do

B. Thơ thất ngôn bát cú

C. Thơ văn xuôi

D. Thơ thất ngôn tứ tuyệt

Câu 2: Phương thức biểu đạt chính nào được sử dụng trong đoạn thơ trên?

A. Tự sự

B. Miêu tả

C. Biểu cảm

D. Thuyết minh

Câu 3: Nhân vật trữ tình trong đoạn thơ tỏ lòng “thương” về điều gì?

A. Đất nước

B. Đất nước ba ngàn hòn đảo

C. Đất nước ba ngàn hòn đảo, suốt ngàn năm bóng giặc chập chờn

D. Tổ quốc nhìn từ bao mất mát

Câu 4: Nội dung chính của đoạn thơ trên là gì?

A. Lòng căm thù giặc sâu sắc, mãnh liệt

B. Thương cảm với những con người nằm lại nơi biên cương Tổ quốc

C. Cảm phục những người chiến sĩ ngày đêm bảo vệ đảo và quần đảo của dân tộc

D. Tình yêu với biển đảo quê hương đất nước

Câu 5: Nghĩa của từ “sắc chỉ” trong câu thơ “Một sắc chỉ về Hoàng Sa thuở trước” được hiểu như thế nào?

A. Vẻ đẹp của nơi nào đó cụ thể

B. Mệnh lệnh bằng văn bản của vua

C. Ý chi của nhà vua truyền bằng khẩu ngữ

D. Cảnh đẹp thiên nhiên chưa được khai quật

Câu 6: Những hình ảnh “máu đổ, sóng mặn vùi thân, máu xương” mang ý nghĩa gì?

A. Sự đồng cảm xót thương của tác giả với những người lính trẻ ngày ngày bảo vệ đảo và quần đảo của dân tộc

B. Sự hi sinh mất mát của những con người ngã xuống vì Tổ quốc

C. Điều kiện khó khăn gian khổ của những con người ngày ngày bảo vệ biển đảo quê hương

D. Tình yêu thương những con người nơi đảo xa, đồng cảm với những mất mát của họ

Câu 7: Qua đoạn thơ trên, nhân vật trữ tình đã bày tỏ thái độ, tình cảm như thế nào với quê hương, đất nước?

A. Trân trọng, biết ơn những con người, những thế hệ đi trước đã hi sinh vì sự bình yên của biển đảo quê hương

B. Tình yêu, niềm tự hào với vẻ đẹp của quê hương, đất nước

C. Gửi gắm lòng quyết tâm bảo vệ biển đảo quê hương

D. Tất cả đáp án trên

Câu 8: Biện pháp tu từ nào được sử dụng trong hai câu thơ sau?

Hồn dân tộc ngàn năm không chịu khuất

Dáng con tàu vẫn hướng mãi ra khơi

A. So sánh

B. Nhân hóa

C. Ẩn dụ

D. Hoán dụ

Câu 9: Theo anh/chị biển, đảo và quần đảo có ý nghĩa như thế nào với đất nước?

Câu 10: Từ đoạn trích anh/chị hãy cho biết bản thân cần phải có trách nhiệm và hành động như thế nào với biển đảo quê hương đất nước?

Phần 2: Viết (4,0 điểm)

Đọc đoạn trích sau:

Phía làng đã khuất hẳn, nhưng tôi vẫn đăm đắm nhìn theo. Tôi đi đã nhiều nơi, đóng quân lại ở nhiều chỗ, phong cảnh đẹp đẽ hơn đây nhiều, nhân dân coi tôi như người làng và cũng có những người yêu tôi tha thiết nhưng sao sức quyến rũ, nhớ thương vẫn không mãnh liệt, day dứt bằng mảnh đất cội cằn này.

Làng mạc bị tàn phá nhưng mảnh đất quê hương vẫn đủ sức nuôi sống tôi như ngày xưa nếu tôi có ngày trở về. Ở miếng đất ấy tháng giêng tôi đi đốt bãi đào ổ chuột, tháng tám nước lên đánh dậm, úp cá, đơm tép, dấm cá rô, tháng chín, tháng mười đi móc con da dưới vệ sông. ở miếng đất ấy những ngày phiên chợ dì tôi lại mua cho vài cái bánh dợm, đêm nằm với chú, chú gác chân lên tôi mà lẩy Kiều, ngâm thơ, những tối liên hoan xã nghe cái Tỵ hát chèo và đôi lúc lại được ngồi nói chuyện với Cún con nhắc lại những kỉ niệm đẹp đẽ hồi thơ ấu.

Khung cảnh chung quanh tôi bắt đầu mờ dần rồi trắng xóa, sương xuống dày đặc đến không còn trông rõ cái gì nữa. Phảng phất trong không khí có thứ mùi quen thuộc, không hẳn là mùi nhang ngày Tết, cũng không phải là thứ mùi nào khác có thể gọi tên được, nó man mác, có lẽ đã lâu lắm tôi mới lại cảm thấy nó. Thôi, tôi nhớ ra rồi...đó là thứ mùi vị đặc biệt, mùi vị của quê hương...

(Ngày Tết về thăm quê, Nguyễn Khải)

Thực hiện yêu cầu:

Đoạn trích trên đề cập tới vấn đề gì? Anh/chị hãy viết bài luận phân tích, cảm nhận về vấn đề được đề cập tới.

HƯỚNG DẪN CHẤM

Phần 1: Đọc hiểu (6,0 điểm)
CâuĐáp án

Điểm

Câu 1

A. Thơ tự do

0,5 điểm

Câu 2

C. Biểu cảm

0,5 điểm

Câu 3

C. Đất nước ba ngàn hòn đảo, suốt ngàn năm bóng giặc chập chờn

0,5 điểm

Câu 4

D. Tình yêu với biển đảo quê hương đất nước

0,5 điểm

Câu 5

B. Mệnh lệnh bằng văn bản của vua

0,5 điểm

Câu 6

B. Sự hi sinh mất mát của những con người ngã xuống vì Tổ quốc

0,5 điểm

Câu 7

D. Tất cả đáp án trên

0,5 điểm

Câu 8

C. Ẩn dụ

0,5 điểm

Câu 9

Biển, đảo và quần đảo có ý nghĩa rất quan trọng với đất nước.

- Đối với an ninh - quốc phòng: Biển, đảo và quần đảo thuận lợi hình thành các tuyến phòng thủ bảo vệ đất nước.

- Đối với kinh tế: biển, đảo, quần đảo mang lại lợi ích kinh tế lớn đối với đất nước.

1 điểm

Câu 10

HS rút ra được:

- Bản thân mỗi cá nhân có trách nhiệm giữ gìn, bảo vệ biển đảo quê hương đất nước.

- Học sinh chỉ ra được những hành động cụ thể, thể hiện được trách nhiệm của mình với đất nước.

1 điểm

Phần 2: Viết (4,0 điểm)
CâuĐáp án

Điểm

a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận

Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài khái quát được vấn đề.

0,25 điểm

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

Tình cảm của tác giả đối với làng quê và mảnh đất quê hương.

0,25 điểm

c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Dưới đây là một vài gợi ý cần hướng tới:

- Vẻ đẹp của quê hương trong lòng tác giả:

+ Giản dị, gần gũi gắn liền với những kí ức tuổi thơ và in sâu trong tâm trí của tác giả.

+ Dù bị chiến tranh tàn phá nhưng vẫn đủ sức bao bọc cho nhân vật tôi.

- Tình cảm của tác giả:

+ Yêu mến, trân trọng, tự hào về quê hương

+ Quê hương luôn in sâu trong tâm trí của tác giả, dù đi nhiều nơi đối với anh quê hương vẫn là nới đẹp nhất.

+ Gắn bó sâu nặng với quê hương, cảm nhận được hương vị riêng của quê hương này.

* Đánh giá chung:

- Về nội dung: Khẳng định vẻ đẹp của quê hương và tấm lòng của nhà văn.

- Về nghệ thuật:

+ Ngôn ngữ hình ảnh giản dị, mộc mạc, gần gũi.

+ Giọng văn nhẹ nhàng sâu lắng.

2,5 điểm

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

0,5 điểm

e. Sáng tạo

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ, sáng tạo.

0,5 điểm

Danh mục: Đề thi