Phân tích văn bản Biết người, biết ta

Sách chân trời sáng tạo

Đổi lựa chọn

I. Phân tích chi tiết Câu 1

a. Hình ảnh châu chấu và cỗ xe

- Châu chấu là loài côn trùng nhỏ bé

- Cỗ xe là một vật to lớn, tưởng chừng rất khó vật ngã, làm đổ

- “nực cười” là tính từ trong ca dao, tục ngữ dùng để chê bai 

- Việc châu chấu lấy sức nhỏ bé của mình để có thể di chuyển cỗ xe:

+ Điều này tác giả dân gian cho là không thể xảy ra

+ Họ tỏ ý chê bai về sự việc tưởng chừng viễn vông

- Nhưng kết quả vượt xa sự tưởng tượng của mọi người: Châu chấu đã làm cỗ xe lăn

→ Mọi việc đều có thể xảy ra một cách khác thường chỉ cần cố gắng thì kì tích sẽ xuất hiện. 

b. Bài học cuộc sống

- Ở đời mọi thứ đều có thể xảy ra đừng nhìn sơ qua mà đánh giá, chê bai

- Mọi việc chỉ cần bạn cố gắng nỗ lực hết mình thì bạn sẽ được như ý

- Đừng nên khinh thường những người nhỏ bé, yếu thế. Họ có thể dám chống lại kẻ mạnh hơn mình gấp bội

II. Phân tích chi tiết Câu 2

a. Hình ảnh con sắt và ông Đùng:

- Săn sắt là một loài cá nhỏ gọi là cá thia lia, cá cờ là loài cá nước lợ, loài cá này rất phàm ăn - Ông Đùng là một nhân vật trong truyện thần thoại:

+ Thân hình to cao

+ Sức mạnh phi thường

- Con săn sắt tuy nhỏ bé nhưng có thể tấn công bất ngờ ông Đùng:

+ Cắn vào chân ông Đùng

+ Làm cho ông Đùng bị ngã

- Đắp mười chiếc chiếu không cùng bàn tay

- Đắp chiếu lồng cồng, làm cơ thể ấm, nhưng dù có đắp đến mười chiếc chiếu thì bàn tay vẫn còn cóng, vẫn lạnh, phải ủ bàn tay vào áo thì ngủ mới yên

b. Bài học cuộc sống

- Trong mọi cuộc chiến không cân sức thì con người có thể dùng mưu mẹo để chiến thắng đối phương

- Không phải cứ lấy số đông ào ạt mà đã tác động hoặc áp đảo được một thứ gì nhỏ bé, vây kín được một vật gì nhỏ bé

III. Phân tích chi tiết Câu 3

a. Hình ảnh trăng, đèn

- Trăng và đèn đều cho rằng mình sáng hơn cả

- Đèn là vật dụng chiếu sáng trong nhà:

+ Có 2 loại là đèn điện, đèn dầu

+ Đèn điện thì có thể soi sáng để con người thực hiện các hoạt động trong nhà

+ Nhược điểm khi mất điện không sử dụng được

+ Đèn dầu con người có thể đọc sách

+ Khi ra gió dễ bị dập tắt

- Trăng là một nguồn chiếu sáng của tự nhiên:

+ Trăng có thể soi sáng mọi sự vật trong đêm tối

+ Trăng không dễ bị tác động bởi gió 

+ Nhược điểm trăng bị che khuất bởi mây

b. Bài học cuộc sống

- Mọi vật và con người đều có ưu điểm, và nhược điểm riêng:

+ Điểm mạnh luôn dễ thấy

+ Tuy nhiên đừng vội khoe khoang về ưu điểm của mình

+ Con người phải biết khiêm tốn, phát huy điểm mạnh của mình

+ Khắc phục hạn chế của bản thân