Cho hệ phương trình \(\left\{ \begin{array}{l}mx + 4y = 10 - m\\x + my = 4\end{array} \right..\) Điểm \(M\left( {x;y} \right)\) luôn nằm trên đường thẳng cố định nào dưới đây?
Trả lời bởi giáo viên
Ta có \(\left\{ \begin{array}{l}mx + 4y = 10 - m\\x + my = 4\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x = 4 - my\\m.\left( {4 - my} \right) + 4y = 10 - m\left( * \right)\end{array} \right.\)
Phương trình \(\left( * \right) \Leftrightarrow 4m - {m^2}y + 4y = 10 - m \Leftrightarrow y\left( {4 - {m^2}} \right) = 10 - 5m\)
Để hệ phương trình đã cho có nghiệm duy nhất thì \({m^2} - 4 \ne 0 \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}m \ne 2\\m \ne - 2\end{array} \right.\)
Khi đó \(y = \dfrac{{10 - 5m}}{{4 - {m^2}}} = \dfrac{{5\left( {2 - m} \right)}}{{\left( {2 - m} \right)\left( {2 + m} \right)}} = \dfrac{5}{{m + 2}}\)
Thay \(y = \dfrac{5}{{m + 2}}\) vào \(x = 4 - my = 4 - m.\dfrac{5}{{m + 2}} = \dfrac{{4m + 8 - 5m}}{{m + 2}} = \dfrac{{ - m + 8}}{{m + 2}}\) \( = \dfrac{{ - \left( {m + 2} \right) + 10}}{{m + 2}} = - 1 + \dfrac{{10}}{{m + 2}}\)
Với \(m \ne \pm 2\) hệ phương trình có nghiệm duy nhất \(\left\{ \begin{array}{l}x = - 1 + \dfrac{{10}}{{m + 2}}\\y = \dfrac{5}{{m + 2}}\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x = - 1 + \dfrac{{10}}{{m + 2}}\\2y = \dfrac{{10}}{{m + 2}}\end{array} \right.\)
\( \Rightarrow x - 2y = - 1 + \dfrac{{10}}{{m + 2}} - \dfrac{{10}}{{m + 2}} \Leftrightarrow x - 2y = - 1\)
Vậy \(M\left( {x;y} \right)\) luôn thuộc đường thẳng \(x - 2y = - 1\) cố định.
Hướng dẫn giải:
+ Rút \(x\) theo \(y\) ở phương trình dưới rồi thế vào phương trình trên ta được phương trình bậc nhất ẩn \(y.\) Tìm điều kiện để phương trình bậc nhất ẩn \(y\) có nghiệm duy nhất.
+ Từ phương trình ẩn \(y\) ta biểu diễn \(y\) theo \(m.\) Từ đó biểu diễn \(x\) theo \(m.\)
+ Biến đổi để có biểu thức giữa \(x;y\) không chứa \(m.\)