Bài tập Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp

Sản phẩm chuyên môn hóa của vùng Tây Nguyên chủ yếu là cây công nghiệp dài ngày như cà phê, cao su, chè, dâu tằm, hồ tiêu và chăn nuôi bò sữa, bò thịt. Cây dừa phân bố chủ yếu ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long, các tỉnh Duyên hải miền Trung.

Nhờ có một mùa đông lạnh nên vùng Đồng bằng sông Hồng có thể phát triển chuyên môn hóa các loại cây thực phẩm, đặc biệt là các loại rau cao cấp, cây ăn quả có nguồn gốc cận nhiệt và ôn đới như bắp cải, su su, su hào,…

Trong điều kiện nền kinh tế tự cung tự túc, sản xuất nhỏ thì nhân tố chi phối mạnh nhất đến sự phân hóa lãnh thổ nông nghiệp là các điều kiện tự nhiên (khí hậu, thổ nhưỡng, sinh vật, địa hình, nước,…) nhưng khi đã trở thành nền nông nghiệp hàng hóa thì các nhân tố kinh tế - xã hội tác động mạnh và sự phân hóa lãnh thổ nông nghiệp có nhiều chuyển biến.

Ba vùng ở nước ta có số lượng trang trại ít nhất lần lượt là: Trung du và miền núi Bắc Bộ (5868), Bắc Trung Bộ (6706) và Tây Nguyên (9623).

Tây Nguyên là vùng có khí hậu cận xích đạo, có sự phân mùa thành mùa khô – mùa mưa sâu sắc, gây thiếu nước trầm trọng vào mùa khô và có đất badan màu mỡ trên các cao nguyên rộng lớn với các độ cao khác nhau (800 – 1000 – 1200m,…).

Vùng Đồng bằng sông Hồng là vùng đồng bằng châu thổ có nhiều ô trũng, đất phù sa sông Hồng và sông Thái Bình bồi đắp, có mùa đông lạnh thích hợp trồng các loại cây ôn đới, cận nhiệt.

Tây Nguyên và Đông Nam Bộ đều có khí hậu cận xích đạo, khí hậu có sự phân mùa thành mùa khô – mưa sâu sắc nên vào mùa khô cả hai vùng này đều thiếu nước nghiêm trọng.

Căn cứ vào Atlat ĐLVN trang 18:

B1. Xác định vị trí vùng nông nghiệp Bắc Trung Bộ và nhận biết kí hiệu các vật nuôi chuyên môn hóa.

B2. Đọc tên các vật nuôi chuyên môn hóa của vùng nông nghiệp Bắc Trung Bộ là: bò, trâu và lợn.

Với lợi thế về khí hậu ôn hòa với hai mùa mưa nắng, vùng đất đỏ bazan, có độ ẩm cao rất phù hợp cho cây công nghiệp như chè và cà phê. Lâm Đồng có diện tích trồng chè lớn nhất nước khoảng 26.000 ha, hàng năm cung cấp cho thị trường trong và ngoài nước khoảng 184.000 tấn. Tính ra cây chè tỉnh Lâm Đồng đã chiếm tỷ lệ 25% về diện tích và 27% về sản lượng chè của cả nước.

Kinh tế trang trại ở nước ta có đặc điểm: Phát triển từ kinh tế hộ gia đình, từng bước đưa nông nghiệp lên sản xuất hàng hóa, số lượng trang trại nhiều nhất là ở Đồng bằng sông Cửu Long, Trong cơ cấu theo loại hình sản xuất, tỉ trọng trang trại chăn nuôi có tốc độ phát triển nhanh nhất (cùng giai đoạn 2001 – 2006, chăn nuôi tăng 11,8%, nuôi trồng thủy sản tăng 2,3%, sản xuất kinh doanh tổng hợp tăng 0,4%, còn trồng cây hàng năm, cây lâu năm, lâm nghiệp giảm).

Nước ta có 3 vùng chuyên canh, đó là Đông Nam Bộ là vùng chuyen canh quan trọng và lớn nhất cả nước, đứng thứ hai là vùng chuyên canh cây công nghiệp lâu năm Tây Nguyên, đứng thức 3 là vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ. Một số lọa cây công nghiệp tiêu biểu của các vùng chuyên canh là cà phê, cao su, tiêu, điều, chè,…

Kinh tế trang trại có bước phát triển mới, thúc đẩy sản xuất nông - lâm nghiệp và thuỷ sản theo hướng sản xuất hàng hoá.

Các sản phẩm của sản xuất hàng hóa là nhằm mục đích hướng ra xuất khẩu (nghĩa là mang ra trao đổi, buôn bán trên thị trường), chính vì vậy sự biến động của thị trường (mất giá, được giá,…) sẽ dẫn đến sự biến động của sản xuất hàng hóa (đẩy mạnh sản xuất hay hạn chế sản xuất,…).

- Trung du và miền núi Bắc Bộ có đất feralit đỏ vàng, khí hậu phân hóa đa dạng (cận nhiệt, ôn đới núi cao) nên thích hợp với cây công nghiệp có nguồn gốc cận nhiệt, ôn đới, cây ăn quả và dược liêu, chăn nuôi trâu bò.

- Tây Nguyên có đất đỏ badan màu mỡ trên các cao nguyên xếp tầng, khí hậu nhiệt đới có sự phân mùa mưa – khô sâu sắc nên thích hợp với các cây công nghiệp nhiệt đới như cà phê, chè, hồ tiêu, điều, chăn nuôi bò.

Như vậy, sự khác nhau về khí hậu đã tạo nên sự khác biệt trong cơ cấu sản phẩm nông nghiệp giữa 2 vùng.

- Tăng cường chuyên môn hóa là đẩy mạnh phát triên một sản phẩm nông nghiệp phù hợp nhất với các điều kiện tự nhiên của vùng nhằm khai thác có hiệu quả nhất thế mạnh tự nhiên của vùng và mang lại hiệu quả sản xuất cao.

- Đẩy mạnh đa dạng hóa nông nghiệp là phát triển nhiều sản phẩm nông nghiệp, cho phép tận dụng và khai thác hợp lí hơn sự đa dạng, phong phú về điều kiện tự nhiên của vùng.

- Tây Nguyên, Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Cửu Long là những vùng có tiềm năng về sản xuất hàng hóa, những vùng chuyên canh lớn về cây công nghiệp, cây lương thực của nước ta.

Tây Nguyên có sự phân hóa mưa – khô rất sâu sắc. Vào mùa khô xảy ra hiện tương thiếu nước nghiêm trọng nên ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất cây công nghiệp cũng như đời sống sinh hoạt,…

Công nghiệp chế biến phát triển sẽ sử dụng nguyên liệu tại chỗ (nông sản) từ các sản phẩm cây công nghiệp. Với công nghệ xay xát, phơi sấy, bảo quản hay chế biến thành phẩm (bia rượu, nước ngọt…) sẽ góp phần nâng cao chất lượng và hạ giá thành sản phẩm.

Đẩy mạnh đa dạng hóa nông nghiệp và đa dạng hóa kinh tế nông thôn tạo ra nhiều sản phẩm nông nghiệp, cho phép tận dụng và khai thác hợp lí hơn sự đa dạng, phong phú về điều kiện tự nhiên của vùng góp phần giảm thiểu rủi ro nếu thị trường nông sản biến động bất lợi và tăng cường thêm sự phân hóa lãnh thổ nông nghiệp.

Sản phẩm chuyên môn hóa của vùng Tây Nguyên chủ yêu là cây công nghiệp lâu năm: Cà phê, cao su, chè, dâu tằm, hồ tiêu.

Nhờ có một mùa đông lạnh

=> ĐBSH có thể phát triển chuyên môn hóa các loại cây thực phẩm, đặc biệt là các loại rau cao cấp, cây ăn quả.