Bài 6: Ngoại lực và tác động của ngoại lực đến địa hình bề mặt Trái Đất

Phong hóa hóa học xảy ra chủ yếu ở miền khí hậu nóng, ẩm, mưa nhiều.

Thạch nhũ và cột đá được hình thành do sự hòa tan đá vôi của nước.

Ở các vùng núi đá vôi, thành phần chủ yếu là CaCO3. Khi trời mưa trong không khí có CO2 tạo thành môi trường axit nên làm tan được đá vôi. Những giọt mưa rơi xuống sẽ bào mòn đá theo phương trình:

CaCO3  +  CO2  + H2O  →  Ca(HCO3)2

Theo thời gian tạo thành các hang động. Khi nước có chứa Ca(HCO3)2 ở đá thay đổi về nhiệt độ và áp suất nên khi giọt nước nhỏ từ từ có cân bằng:

Ca(HCO3)2    →  CaCO3  +  CO2  + H2O

Như vậy lớp CaCO3 dần dần lưu lại ngày càng nhiều, dày tạo thành những hình thù đa dạng như thạch nhũ, cột đá.

Dãy Hoàng Liên Sơn, hồ Ba Bể, vịnh Hạ Long là những địa danh nổi tiếng ở nước ta, chịu tác động chủ yếu của nội lực (các hiện tượng tạo núi, vận động kiến tạo, ...)

Riêng hang Sơn Đoòng (thuộc khối núi đá vôi Kẻ Bàng) là một trong các hang động đá vôi lớn ở nước ta, chịu tác động của ngoại lực.

Các bãi biển và cồn cát là kết quả của quá trình bồi tụ do sóng biển hoặc dòng biển.

Trong các quá trình ngoại lực, chỉ có hai qua quá trình bóc mòn và bồi tụ tạo nên các dạng địa hình mới. Còn quá trình phong hóa chỉ tạo ra lớp vỏ phong hóa, quá trình vận chuyển chỉ làm di dời vật liệu.

- Các dạng địa hình sau là kết quả của các quá trình:

+ Các đồng bằng châu thổ: quá trình bồi tụ do nước sông

+ Các hang động cax-tơ: quá trình xâm thực do nước chảy

+ Các đồi cát, cồn cát: quá trình bồi tụ do gió

+ Nấm đá, rãnh thổi mòn: quá trình khoét mòn do gió

Các đồng bằng châu thổ được hình thành bởi sự tích tụ phù sa của các con sông, vì vậy đồng bằng châu thổ sông Hồng và sông Cửu Long là kết quả của quá trình bồi tụ (do nước) của ngoại lực.

Đáp án:

• Ngoại lực, quá trình bồi tụ

Có, động vật phá hủy đá thông qua quá trình đào bới, tìm kiếm thức ăn, đào hang tìm