Bài 2 : Sử dụng bản đồ

Dựa vào Atlat ta thấy, vùng Bắc Trung Bộ chịu ảnh hưởng của gió mùa tây nam, thổi đến Bắc Trung Bộ gặp dãy núi Trường Sơn, chạy theo hướng tây bắc – đông nam, vuông góc với hướng gió. Khi gió mùa tây nam vượt núi, mất đi độ ẩm trở nên nóng và khô nhiều, hình thành gió phơn.

Đáp án:

Để xác định được phương hướng trên bản đồ, cần dựa vào mũi tên chỉ phương Bắc và hệ thống kinh vĩ tuyến.

Đáp án:

• Mũi tên chỉ phương Bắc
• Hệ thống kinh vĩ tuyến

Vai trò của bản đồ trong các lĩnh vực:

- Đời sống hàng ngày: tìm đường giao thông

- Trong sản xuất: xây dựng các công trình thủy lợi

- Trong quân sự: xây dựng phương án tác chiến.

Các bước tìm đường đi trên bản đồ là:

- Bước 1: Chọn bản đồ hành chính hoặc bản đồ giao thông có địa danh bạn cần tìm

- Bước 2: Xác định vị trí xuất phát và điểm đến trên bản đồ

- Bước 3: Xác định lộ trình bằng cách chọn tuyến đường gần nhất nối vị trí xuất phát với điểm đến.

Các bước để tính khoảng cách thực tế giữa hai địa điểm trên bản đồ là:

- Bước 1: Đo khoảng cách giữa hai điểm trên bản đồ

- Bước 2: Dựa vào tỉ lệ bản đồ để tính khoảng cách thực tế

Không cần phải xác định vị trí dựa vào kinh vĩ tuyến

Đáp án:

• Đo khoảng cách giữa hai điểm trên bản đồ
• Dựa vào tỉ lệ bản đồ để tính khoảng cách thực tế

Khoảng cách ta đo được trên bản bản và tính toán dựa vào tỉ lệ, là khoảng cách thực tế giữa A và B. Tuy nhiên đây là quãng đường đi từ A đến B theo đường chim bay (tức theo đường thẳng), trên thực tế để đi từ A đến B không thẳng như vậy do các yếu tố địa hình chi phối.

Do vậy khoảng cách đó, không phải quãng đường thực tế để đi từ A đến B

Đáp án: Sai

Bảng chú giải là nơi giải thích các kí hiệu có trên bản đồ, do vậy để hiểu các kí hiệu ta cần nhìn vào bảng chú giải.

Việc xây dựng các đập thủy điện, do xây dựng ở khu vực đồi núi nên cần nghiên cứu đến mức độ rủi ro khi vỡ đập nên cần sử dụng đồng thời hai bản đồ địa hình và bản đồ địa chất.

Các bước tìm đường đi trên bản đồ là:

- Bước 1: Chọn bản đồ hành chính hoặc bản đồ giao thông có địa danh bạn cần tìm

- Bước 2: Xác định vị trí xuất phát và điểm đến trên bản đồ

- Bước 3: Xác định lộ trình bằng cách chọn tuyến đường gần nhất nối vị trí xuất phát với điểm đến.

Không cần phải đo khoảng cách giữa hai địa điểm.

Trên Atlat trang 13, ta đo được khoảng cách giữa hai đỉnh núi là 8,5 cm. Bản đồ có tỉ lệ là 1: 3.000.000. Vậy trên thực tế, khoảng cách giữa hai đỉnh núi là?

8,5 x 3.000.000 = 25.500.000 (cm) = 255 (km)

GPS (Global Positioning System) hay còn gọi là hệ thống định vị toàn cầu

Hệ thống định vị toàn cầu là hệ thống xác định vị trí của bất kì đối tượng nào trên bề mặt Trái Đất thông qua hệ thống vệ tinh.

Khi ở ngoài không gian, các vệ tinh nhân tạo bay vòng quanh Trái Đất theo quỹ đạo chính xác và phát tín hiệu có thông tin xuống Trái Đất.

Bộ phận không gian gồm nhiều vệ tinh hợp lại, truyền tín hiệu và thông tin đến người sử dụng.

+ Bộ phận điều khiển và giám sát gồm các trạm theo dõi, trạm giám sát hoạt động của GPS. 
+ Vệ tinh chính là bộ phận không gian.

Các trạm thu GPS nhận các thông tin để tính chính xác vị trí của đối tượng. Sau đó, trạm thu GPS có thể tính các thông tin khác như: tốc độ di chuyển, hướng chuyển động, khoảng cách tới điểm đến, ...

GPS không thể tính được tốc độ truyền âm thanh.

Đáp án:

• Tốc độ di chuyển
• Hướng chuyển động
• Khoảng cách tới điểm đến

- Các thiết bị cần sử dụng tín hiệu từ vệ tinh để xác định vị trí, khoảng cách di chuyển, ... có sử dụng GPS như: máy bay, điện thoại thông minh, ô tô, tàu biển,...

- Các thiết bị gia dụng, không có chức năng tìm kiếm, xác định vị trí, ... không sử dụng GPS như: lò vi sóng, điều hòa, tủ lạnh, máy giặt, ...

Đáp án:

Ứng dụng của GPS trong các lĩnh vực:

- Giao thông: tìm đường, lưu trữ lộ trình di chuyển

- Du lịch: định vị các điểm du lịch

- Khí tượng: (quan sát bầu khí quyển) hỗ trợ công tác dự báo thời tiết.

* Tìm lỗi sai:

Bản đồ số là loại bản đồ được thành lập dưới dạng thông tin máy tính trên cơ sở xử lí số liệu nhận được từ các thiết bị quét chuyên dụng, ảnh hàng không, ảnh vệ tinh, ảnh viễn thám hoặc số hóa các bản đồ truyền thống. Toàn bộ thông tin về các đối tượng địa lí trong bản đồ số được mã hóa thành dữ liệu chữ và lưu trữ. So với bản đồ truyền thống, bản đồ số kém linh hoạt hơn.

* Sửa lỗi:

Bản đồ số là loại bản đồ được thành lập dưới dạng dữ liệu máy tính trên cơ sở xử lí số liệu nhận được từ các thiết bị quét chuyên dụng, ảnh hàng không, ảnh vệ tinh, ảnh viễn thám hoặc số hóa các bản đồ truyền thống. Toàn bộ thông tin về các đối tượng địa lí trong bản đồ số được mã hóa thành dữ liệu số và lưu trữ. So với bản đồ truyền thống, bản đồ số linh hoạt hơn.

Phương pháp bản đồ - biểu đồ thường dùng các dạng biểu đồ như biểu đồ tròn, biểu đồ cột đơn, cột ghép, cột kết hợp với đường để thể hiện lên bản đồ.

Hiếm khi sử dụng biểu đồ miền và biểu đồ đường.

Đáp án:

• Biểu đồ tròn
• Biểu đồ cột