Bài 20 : Vai trò, đặc điểm, các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển và phân bố nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản
Sách cánh diều
Việc xây dựng cơ cấu nông nghiệp hợp lí, đa dạng hóa sản xuất,… nhằm mục đích nào dưới đây?
Để khắc phục tính mùa vụ trong sản xuất nông nghiệp cần phải xây dựng cơ cấu nông nghiệp hợp lí, đa dạng hóa sản xuất.
Xác định cơ cấu cây trồng, thời vụ, khả năng xen canh và năng suất cây trồng phụ thuộc vào yếu tố chủ yếu nào dưới đây?
Xác định cơ cấu cây trồng, thời vụ, khả năng xen canh và năng suất cây trồng phụ thuộc vào yếu tố chủ yếu khí hậu.
Sản xuất hàng hóa với cách thức tổ chức và quản lí sản xuất tiến bộ dựa trên chuyên môn hóa và thâm canh, ứng dụng KHKT,… là hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp nào dưới đây?
Mục đích chủ yếu của trang trại là sản xuất hàng hóa với cách thức tổ chức và quản lí sản xuất tiến bộ dựa trên chuyên môn hóa và thâm canh, ứng dụng KHKT, thuê nhân công lao động.
Nông nghiệp cung cấp lương thực, thực phẩm nhằm mục đích nào dưới đây?
- Nông nghiệp sản xuất ra các nông sản như lúa gạo, lúa mì, ngô, kê..và các loại rau củ, quả, vật nuôi. Đây là những sản phẩm có nguồn gốc từ tự nhiên, phục vụ cho bữa ăn hằng ngày của con người; cung cấp chất dinh dưỡng, đạm, xơ đảm bảo cho sự sống loài người.
- Các ngành sản xuất vật chất khác như công nghiệp và dịch vụ không thể tạo ra lương thực thực phẩm có nguồn gốc tự nhiên để thay thế vai trò to lớn của ngành nông nghiệp được.
Nông nghiệp có vai trò nào dưới đây?
Nông nghiệp hiểu theo nghĩa rộng bao gồm nông – lâm – ngư nghiệp, có vai trò:
- Cung cấp lương thực, thực phẩm.
- Nguyên liệu cho các ngành công nghiệp.
- Nguồn hàng xuất khẩu, thu ngoại tệ.
=> Loại trừ đáp án A, B, D. Các ý A, B, D là vai trò của ngành công nghiệp.
Sản xuất nông nghiệp chịu tác động của yếu tố tự nhiên nào dưới đây?
Đối tượng của sản xuất nông nghiệp là cây trồng nuôi, chúng tồn tại và phát triển phụ thuộc chặt chẽ vào các điều kiện tự nhiên như đất, nhiệt độ, ánh sáng, nước, không khí. Mặt khác, quá trình sinh trưởng và phát triển cây trồng vật nuôi cũng tuân theo các quy luật sinh học và chịu tác động rất lớn của các quy luật tự nhiên. Cần hiểu và biết tôn trọng các quy luật sinh học, quy luật tự nhiên trong sản xuất nông nghiệp => Ý C là yếu tố tự nhiên. Các ý A, B, D là yếu tố kinh tế - xã hội.
Sản xuất nông nghiệp có tính bấp bênh và không ổn định chủ yếu do
Sản xuất nông nghiệp phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên (đất, khí hậu, địa hình,…). Do vậy các thiên tai (bão, hạn hán, lũ lụt…) và hiện tượng thời tiết khắc nghiệt (giá rét, sương muối, băng tuyết) sẽ có tác động trực tiếp đến hoạt động sản xuất nông nghiệp: bão lũ gây phá hoại mùa màng, ngập úng các đồng ruộng, hạn hán gây thiếu nước cho sản xuất nông nghiệp, thời tiết giá rét sương muối, tuyết rơi cũng kìm hãm quá trình sinh trưởng của sinh vật. Các thiên tai tự nhiên, hiện tượng thời tiết lại thất thường nên đã làm cho sản xuất nông nghiệp có tính bấp bênh và không ổn định.
Biểu hiện của nền nông nghiệp sản xuất hàng hóa là:
Biểu hiện của nền nông nghiệp sản xuất hàng hóa là hình thành và phát triển các vùng chuyên môn hóa. Phát triển nông nghiệp trở thành ngành sản xuất hàng hóa, góp phần tạo ra khối lượng nông sản lớn và có chất lượng => đảm bảo nguồn nguyên liệu cho các ngành công nghiệp chế biến lương thực thực phẩm, sản xuất hàng tiêu dùng, nâng cao giá trị nông sản.
Việc đẩy mạnh thâm canh, tăng vụ nhằm mục đích nào dưới đây?
- Một trong những biện pháp có ý nghĩa hàng đầu nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm nông nghiệp phổ biến hiện nay là đẩy mạnh thâm canh, tăng vụ => Vậy đẩy mạnh thâm canh, tăng vụ nhằm mục đích để sử dụng hợp lý tài nguyên đất nông nghiệp.
- Sử dụng hợp lý đất nông nghiệp là việc phân bố các loại cây con phù hợp với điều kiện đất trồng và đặc điểm sinh thái của chúng => nhằm mang lại năng suất, chất lượng sản phẩm cao nhất mà vẫn đảm bảo giữ được tính chất độ phì của đất, tránh làm thoái hóa đất.
Câu thành/tục ngữ/ca dao nào dưới đây thể hiện sản xuất nông nghiệp phụ thuộc vào các điều kiện tự nhiên?
- “Tấc đất tấc vàng” nói lên điều kiện quan trọng, cần thiết của đất đối với sản xuất nông nghiệp (trồng trọt). Trong sản xuất nông nghiệp đất trồng là tư liệu sản xuất không thể thay thế, không thể có sản xuất nông nghiệp nếu không có đất đai.
- “Đất nào cây ấy, mùa nào thức ấy”: Cây trồng vật nuôi chỉ có thể tồn tại và phát triển khi có đủ 5 yếu tố cơ bản của tự nhiên là nhiệt độ, nước, ánh sáng, không khí (phụ thuộc vào khí hậu) và chất dinh dưỡng (đất trồng). Mỗi loại cây trồng vật nuôi có sự sinh trưởng phát triển phù hợp với điều kiện đất đai, khí hậu nhất định. Các đặc điểm khí hậu và đất trồng có sự khác nhau ở mỗi khu vực, khí hậu thay đổi theo thời gian
=> Do vậy, mỗi loài cây sẽ phân bố trên những loại đất khác nhau, phù hợp với các đặc điểm khí hậu nhất định.
Ví dụ.
+ Đất badan và khí hậu cận xích đạo nắng nóng phù hợp cho canh tác cây công nghiệp lâu năm có nguồn gốc nhiệt đới như cà phê, hồ tiêu, điều.
+ Khí hậu cận nhiệt, mát mẻ thích hợp với cây chè.
+ Đất phù sa màu mỡ ở vùng đồng bằng châu thổ thuận lợi cho thâm canh cây lúa nước và cây hoa màu, lương thực ngắn ngày….
=> Điều này thể hiện rằng sản xuất nông nghiệp phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên.
Cuộc cách mạng xanh bắt đầu từ quốc gia nào ở khu vực châu Á?
Cách mạng xanh áp dụng các thành tựu khoa học trong ngành trồng trọt.
Cụ thể là việc tạo ra các giống lúa mới có năng suất cao, chất lượng tốt hơn. Cách mạng xanh bắt đầu từ Mê-xi-cô lan sang Ấn Độ (tạo ra các giống ngô và lúa mì cho năng suất cao) -> giải quyết vấn đề lương thực cho Ấn Độ.
Hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp cao nhất là
Vùng nông nghiệp là hình thức cao nhất, là lãnh thổ nông nghiệp tương đối đồng nhất về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội.
Ý nghĩa của việc phân chia các vùng nông nghiệp là
Vùng nông nghiệp là hình thức cao nhất, là lãnh thổ nông nghiệp tương đối đồng nhất về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội nhằm phân bố hợp lí cây trồng vật nuôi, hình thành vùng chuyên môn hóa nông nghiệp.
Vai trò quan trọng nhất của nông nghiệp mà không ngành nào có thể thay thế được là
Nông nghiệp sản xuất ra các nông sản như lúa gạo, lúa mì, ngô, kê..và các loại rau củ, quả, vật nuôi. Đây là những sản phẩm có nguồn gốc từ tự nhiên, phục vụ cho bữa ăn hằng ngày của con người; cung cấp chất dinh dưỡng, đạm, xơ đảm bảo cho sự sống loài người.
- Các ngành sản xuất vật chất khác như công nghiệp và dịch vụ không thể tạo ra lương thực thực phẩm có nguồn gốc tự nhiên để thay thế vai trò to lớn của ngành nông nghiệp được.
Đâu không phải là vai trò của nông nghiệp?
Nông nghiệp hiểu theo nghĩa rộng bao gồm nông – lâm – ngư nghiệp, có vai trò:
- Cung cấp lương thực, thực phẩm.
- Nguyên liệu cho công nghiệp.
- Nguồn hàng xuất khẩu, thu ngoại tệ.
=> Loại trừ đáp án A, C, D
- Tạo ra máy móc thiết bị cho các ngành sản xuất là vai trò của công nghiệp, không phải của nông nghiệp
Trong sản xuất nông nghiệp cần hiểu biết và tôn trọng các quy luật tự nhiên vì
Đối tượng của sản xuất nông nghiệp là cây trồng nuôi, chúng tồn tại và phát triển phụ thuộc chặt chẽ vào các điều kiện tự nhiên như đất, nhiệt độ, ánh sáng, nước, không khí. Mặt khác, quá trình sinh trưởng và phát triển cây trồng vật nuôi cũng tuân theo các quy luật sinh học và chịu tác động rất lớn của các quy luật tự nhiên. Cần hiểu và biết tôn trọng các quy luật sinh học, quy luật tự nhiên trong sản xuất nông nghiệp.
Tai biến thiên nhiên và điều kiện thời tiết khắc nghiệt sẽ làm
Sản xuất nông nghiệp phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên (đất, khí hậu, địa hình,.)
Do vậy các thiên tai (bão, hạn hán, lũ lụt…) và hiện tượng thời tiết khắc nghiệt (giá rét, sương muối, băng tuyết) sẽ có tác động trực tiếp đến hoạt động sản xuất nông nghiệp: bão lũ gây phá hoại mùa màng, ngập úng các đồng ruộng, hạn hán gây thiếu nước cho sản xuất nông nghiệp, thời tiết giá rét sương muối, tuyết rơi cũng kìm hãm quá trình sinh trưởng của sinh vật.
Đặc điểm nào sau đây của sản xuất nông nghiệp đã làm cho nông nghiệp ngày càng xích gần với công nghiệp?
Phát triển nông nghiệp trở thành ngành sản xuất hàng hóa, góp phần tạo ra khối lượng nông sản lớn và có chất lượng => đảm bảo nguồn nguyên liệu cho các ngành công nghiệp chế biến lương thực thực phẩm, sản xuất hàng tiêu dùng, nâng cao giá trị nông sản.
=> Như vậy đẩy mạnh phát triển sản xuất hàng hóa sẽ làm cho nông nghiệp ngày càng xích gần với công nghiệp.
Để sử dụng hiệu quả đất nông nghiệp, biện pháp có ý nghĩa hàng đầu là
Trong điều kiện diện tích đất nông nghiệp nước ta đang bi thu hẹp (do chuyển đổi mục đích sử dụng) và thoái hóa. Áp dụng thâm canh trong nông nghiệp sẽ góp phần nâng cao năng suất và chất lượng cây trồng, đem lại hiệu quả kinh tế cao trong sản xuất nông nghiệp.
=> Vậy để sử dụng hiệu quả đất nông nghiệp, biện pháp có ý nghĩa hàng đầu là đẩy mạnh thâm canh.
Các câu “Tấc đất, tấc vàng" và "Đất nào cây ấy, mùa nào thức ấy” nói lên điều gì?
Phân tích các câu tục ngữ trên:
- “Tấc đất tấc vàng” nói lên điều kiện quan trọng, cần thiết của đất đối với sản xuất nông nghiệp (trồng trọt). Trong sản xuất nông nghiệp đất trồng là tư liệu sản xuất không thể thay thế, không thể có sản xuất nông nghiệp nếu không có đất đai.
- “Đất nào cây ấy, mùa nào thức ấy” : Cây trồng vật nuôi chỉ có thể tồn tại và phát triển khi có đủ 5 yếu tố cơ bản của tự nhiên là nhiệt độ, nước, ánh sáng, không khí (phụ thuộc vào khí hậu) và chất dinh dưỡng (đất trồng). Mỗi loại cây trồng vật nuôi có sự sinh trưởng phát triển phù hợp với điều kiện đất đai, khí hậu nhất định. Các đặc điểm khí hậu và đất trồng có sự khác nhau ở mỗi khu vực, khí hậu thay đổi theo thời gian
=> Do vậy, mỗi loài cây sẽ phân bố trên những loại đất khác nhau, phù hợp với các đặc điểm khí hậu nhất định.
Ví dụ.
+ Đất badan và khí hậu cận xích đạo nắng nóng phù hợp cho canh tác cây công nghiệp lâu năm có nguồn gốc nhiệt đới như cà phê, hồ tiêu, điều.
+ Khí hậu cận nhiệt, mát mẻ thích hợp với cây chè.
+ Đất phù sa màu mỡ ở vùng đồng bằng châu thổ thuận lợi cho thâm canh cây lúa nước và cây hoa màu, lương thực ngắn ngày….
=> Điều này thể hiện rằng sản xuất nông nghiệp phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên.
Đáp án B, C chưa thể hiện đầy đủ nội dung câu tục ngữ.
