Bài 14: Vỏ địa lí, quy luật thống nhất và hoàn chỉnh

Sách cánh diều

Đổi lựa chọn

Câu 1 Trắc nghiệm

Đâu là biểu hiện về sự tác động của khí quyển tới thổ nhưỡng quyển ở nước ta?

Bạn đã chọn sai | Đáp án đúng: a
Bạn đã chọn đúng | Đáp án đúng: a
Bạn chưa làm câu này | Đáp án đúng: a

Khí quyển là lớp không khí bao quanh Trái Đất. Thổ nhưỡng quyển là lớp vật chất tơi xốp ở bề mặt lúc địa, đặc trưng bởi độ phì đất.

- Nhiệt độ, độ ẩm lớn thúc đẩy quá trình phá hủy đá và hình thành đất nhanh hơn.

=> Nhiệt độ, độ ẩm là đặc trưng của khí hậu -> thuộc khí quyển; quá trình phân hủy đá và hình thành đất -> thổ nhưỡng quyển.

- Ở nước ta có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa nên qúa trình hình thành đất chủ yếu là quá trình feralit.

Câu 2 Trắc nghiệm

Nhận định nào sau đây không phải là biểu hiện về sự tác động của sinh quyển tới thủy quyển?

Bạn đã chọn sai | Đáp án đúng: d
Bạn đã chọn đúng | Đáp án đúng: d
Bạn chưa làm câu này | Đáp án đúng: d

Sinh quyển gồm toàn bộ động thực vật; thủy quyển gồm sông ngòi, ao hồ, biển, nước ngầm...

- Rừng cây có vai trò giữ nguồn nước ngầm, hạn chế tình trạng khô hạn. Rừng cây (sinh quyển) có tác động bảo vệ nguồn nước ngầm (thủy quyển). à A đúng.

- Rừng hạn chế sự thấm nước của lá, sự rơi của nước xuống mặt đất (nước bề mặt) à B đúng.

- Rừng đầu nguồn mất làm tăng nguy cơ lũ quét, lũ lụt (lũ là hiện tượng tốc độ mực nước lên rất nhanh khi một khối lượng nước khổng lồ di chuyển nhanh từ địa hình cao xuống thấp) à C đúng

- Trồng rừng làm cho mật độ dòng chảy ngày càng tăng sai. Vì rừng nhiều sẽ hạn chế hiện tượng xâm thực, chia cắt, xói mòn, không làm gia tăng mật độ dòng chảy.

Câu 3 Trắc nghiệm

Ở nước ta khí quyển, thủy quyển, thạch quyển, thổ nhưỡng quyển có sự tác động qua lại với nhau biểu hiện ở:

Bạn đã chọn sai | Đáp án đúng: a
Bạn đã chọn đúng | Đáp án đúng: a
Bạn chưa làm câu này | Đáp án đúng: a

- Vào mùa mưa -> mưa là hiện tượng thời tiết liên quan đến khí hậu -> thuộc khí quyển.

- Mưa lớn -> làm tăng mực nước sông ngòi -> tác động đến thủy quyển.

- Nước sông chảy xiết làm phá hủy đất đá -> tác động đến thạch quyển.

- Sông vận chuyển phù sa bồi đắp nên các đồng bằng màu mỡ -> thổ nhưỡng quyển.

=> Như vậy trong tình huống này, có sự tác động lẫn nhau của các quyển: khí quyển, thủy quyển, thạch quyển, thổ nhưỡng quyển.

Câu 4 Trắc nghiệm

Khí quyển, thạch quyển, thổ nhưỡng quyển, sinh quyển, thủy quyển có thể bị tổn thương nếu:

Bạn đã chọn sai | Đáp án đúng: b
Bạn đã chọn đúng | Đáp án đúng: b
Bạn chưa làm câu này | Đáp án đúng: b

Khai thác và chế biến khoáng sản gồm các hoạt động: khai thác trực tiếp các mỏ khoáng sản lộ thiên hoặc ở lòng đất; sàng lọc chế biến khoáng sản (sàng lọc, nung đốt các mỏ quặng).

- Khai thác khoáng sản:

+ khai thác trực tiếp vào các mỏ quặng ở lòng đất -> tạo thành các hố sâu khổng lồ, đường hầm trong lòng đất -> tác động tới lớp đất đá phía dưới thuộc thạch quyển.

+ hoạt động đào sâu lòng đất đồng thời ảnh hưởng đến lớp phủ thực vật phía trên, làm thu hẹp diện tích rừng, mất nơi cư trú của nhiều loài động vật, đất đai dễ bị xói mòn rửa-> tác động đến sinh quyển, thổ nhưỡng quyển.

+ con người sử dụng nguồn nước sông để sàng lọc (than, đãi vàng, quặng…) đồng thời thải ra sông ngòi các chất độc hại làm ô nhiễm sông ngòi -> tác động thủy quyển.

- Chế biến khoáng sản:  Sử dụng nhiệt năng (từ than, điện) đốt cháy quặng để tinh chế thành sản phẩm sắt, thép, vàng, đồng….-> quá trình này nếu không được xử lý đúng mức sẽ thải ra môi trường nhiều khí độc hại (C02, Nitơ…) và nước thải chứa chất độc vào sông ngòi đổ ra biển => tác động đến khí quyển, thủy quyển.

=> Như vậy, hoạt động khai thác và chế biến khoáng sản ở nước ta nếu không được chú ý đúng mức về vấn đề môi trường, sẽ có thể làm tổn hại đến khí quyển, thạch quyển, thổ nhưỡng quyển, sinh quyển, thủy quyển.

Câu 5 Trắc nghiệm

Lớp vỏ địa lí ( lớp vỏ cảnh quan ) bao gồm

Bạn đã chọn sai | Đáp án đúng: d
Bạn đã chọn đúng | Đáp án đúng: d
Bạn chưa làm câu này | Đáp án đúng: d

Lớp vỏ địa lí ( lớp vỏ cảnh quan ) bao gồm các lớp vỏ bộ phận xâm nhập và tác động lẫn nhau.

Câu 6 Trắc nghiệm

Giới hạn trên của lớp vỏ địa lí là

Bạn đã chọn sai | Đáp án đúng: b
Bạn đã chọn đúng | Đáp án đúng: b
Bạn chưa làm câu này | Đáp án đúng: b

Giới hạn trên của lớp vỏ địa lí là giới hạn dưới của lớp ôdôn trong khí quyển.

Câu 7 Trắc nghiệm

Giới hạn dưới của lớp vỏ địa lí ở đại dương là: 

Bạn đã chọn sai | Đáp án đúng: d
Bạn đã chọn đúng | Đáp án đúng: d
Bạn chưa làm câu này | Đáp án đúng: d

Giới hạn dưới của lớp vỏ địa lí ở đại dương là đáy vực thẳm đại dương 

Câu 8 Trắc nghiệm

Quy luật thống nhất và hoàn chỉnh của lớp vỏ địa lí là quy luật về mối quan hệ quy định lẫn nhau giữa

Bạn đã chọn sai | Đáp án đúng: b
Bạn đã chọn đúng | Đáp án đúng: b
Bạn chưa làm câu này | Đáp án đúng: b

Khái niệm: là quy luật về mối quan hệ quy định lẫn nhau giữa các thành phần và của mỗi bộ phận lãnh thổ trong lớp vỏ địa lí.

Câu 9 Trắc nghiệm

Nguyên nhân tạo nên sự thống nhất và hoàn chỉnh của lớp vỏ địa lí là

Bạn đã chọn sai | Đáp án đúng: c
Bạn đã chọn đúng | Đáp án đúng: c
Bạn chưa làm câu này | Đáp án đúng: c

Mỗi thành phần của lớp vỏ địa lí đều đồng thời chịu tác động trực tiếp hay gián tiếp của nội lực và ngoại lực, vì thế chúng không tồn tại và phát triển một cách cô lập. Các thành phần của lớp vỏ địa lí luôn xâm nhập vào nhau, trao đổi vật chất và năng lượng với nhau.

Câu 10 Trắc nghiệm

Về đặc điểm của lớp vỏ địa lí, nhận định nào dưới đây là chưa chính xác?

Bạn đã chọn sai | Đáp án đúng: a
Bạn đã chọn đúng | Đáp án đúng: a
Bạn chưa làm câu này | Đáp án đúng: a

- Giới hạn của lớp vỏ Trái Đất:

+ Là lớp vỏ cứng, độ dày từ 5 – 70km (ở lục địa).

+ Cấu tạo bởi các tầng đá khác nhau (thứ tự các tầng đá từ ngoài vào là: trầm tích, granit, badan)

- Giới hạn của lớp vỏ Địa lí là:

+ Trên: Phía dưới của lớp ô zôn.

+ Dưới: Đáy vực thẩm đại dương và đáy lớp vỏ phong hóa ở lục địa.

+ Chiều dày khoảng 30 - 35km.

=> Chiều dày lớp vỏ địa lí ở lục địa là đến hết lớp vỏ phong hóa

Như vậy, lớp vỏ địa lí ở lục địa không bao gồm tất cả các lớp của vỏ lục địa (không bao gồm tầng badan, trầm tích và lớp manti)

=> Nhận xét: Tầng badan nằm trong giới hạn của lớp vỏ địa lí là chưa chính xác

Câu 11 Trắc nghiệm

Nhận nào dưới đây chưa chính xác về quy luật thống nhất và hoàn chỉnh lớp vỏ địa lí?

Bạn đã chọn sai | Đáp án đúng: c
Bạn đã chọn đúng | Đáp án đúng: c
Bạn chưa làm câu này | Đáp án đúng: c

Mỗi thành phần của lớp vỏ địa lí đều đồng thời chịu tác động trực tiếp hay gián tiếp của nội lực và ngoại lực, vì thế chúng không tồn tại và phát triển một cách cô lập. Các thành phần tự nhiên luôn có sự tác động qua lại và gắn bó mật thiết với nhau.

=> Khi một thành phần của của lớp vỏ địa lí biến đổi sẽ kéo theo sự biến đổi của tất cả các thành phần khác. 

=> Nhận xét C: Lớp vỏ địa lí chỉ thay đổi khi tất cả các thành phần của nó có sự biển đổi là chưa chính xác

Câu 12 Trắc nghiệm

Biểu hiện nào dưới đây không thể hiện qui luật thống nhất và hoàn chỉnh của lớp vỏ địa lí:

Bạn đã chọn sai | Đáp án đúng: b
Bạn đã chọn đúng | Đáp án đúng: b
Bạn chưa làm câu này | Đáp án đúng: b

Xét lần lượt các biểu hiện

- A. Nhiệt độ và độ ẩm lớn thúc đẩy quá trình phong hóa hình thành đất -> khí quyển tác động lên thổ nhưỡng quyển

- C. Rừng đầu nguồn bị mất làm cho chế độ nước sông trở nên thất thường -> sinh quyển tác động lên thủy quyển.

-  D. Mùa lũ của sông diễn ra trùng với mùa mưa -> khí quyển tác động thủy quyển.

=> Các nhận xét A, C, D đều thể hiện mối quan hệ tác động giữa các quyển thành phần -> Loại.

- B. Gió thổi từ nơi có khí áp cao về nơi có khí áp thấp là nguyên nhân hình thành gió xảy ra trong tầng khí quyển (do sự chênh lệch khí áp giữa các vùng làm cho không khí di chuyển từ vùng khí áp cao về vùng khí áp thấp ->sự di chuyển của khối không khí sinh ra gió)

=> Đây không phải là biểu hiện của quy luật thống nhất và hoàn chỉnh của lớp vỏ địa lí.

Câu 13 Trắc nghiệm

Đâu là biểu hiện về sự tác động của khí quyển tới thổ nhưỡng quyển

Bạn đã chọn sai | Đáp án đúng: c
Bạn đã chọn đúng | Đáp án đúng: c
Bạn chưa làm câu này | Đáp án đúng: c

Khí quyển là lớp không khí bao quanh Trái Đất. Thổ nhưỡng quyển là lớp vật chất tơi xốp ở bề mặt lúc địa, đặc trưng bởi độ phì đất.

- Nhiệt độ, độ ẩm lớn thúc đẩy quá trình phá hủy đá và hình thành đất nhanh hơn.

=> Nhiệt độ, độ ẩm là đặc trưng của khí hậu -> thuộc khí quyển; quá trình phân hủy đá và hình thành đất -> thổ nhưỡng quyển.

=> Khí quyển ảnh hưởng đến quá trình hình thành thổ nhưỡng.

Câu 14 Trắc nghiệm

Đâu là biểu hiện về sự tác động của sinh quyển tới thủy quyển?

Bạn đã chọn sai | Đáp án đúng: d
Bạn đã chọn đúng | Đáp án đúng: d
Bạn chưa làm câu này | Đáp án đúng: d

Sinh quyển gồm toàn bộ động thực vật; thủy quyển gồm sông ngòi, ao hồ, biển, nước ngầm...

- Rừng cây có vai trò giữ nguồn nước ngầm, hạn chế tình trạng khô hạn.

=> Rừng cây (sinh quyển) có tác động bảo vệ nguồn nước ngầm (thủy quyển)

Câu 15 Trắc nghiệm

Ở vùng đồi núi, khi thảm thực vật rừng bị phá hủy, vào mùa mưa lượng nước chảy tràn trên mặt đất tăng lên và với cường độ mạnh hơn khiến đất bị xói mòn nhanh chóng . Trong tình huống trên, có sự tác động lẫn nhau của các thành phần nào trong lớp vỏ địa lí ?

Bạn đã chọn sai | Đáp án đúng: c
Bạn đã chọn đúng | Đáp án đúng: c
Bạn chưa làm câu này | Đáp án đúng: c

- Thảm thực vật rừng bị phá hủy -> sinh quyển

- Nước mưa chảy nhanh và mạnh hơn làm xói mòn đất -> thủy quyển tác động lên thổ nhưỡng quyển.

=> Như vậy trong tình huống này, có sự tác động lẫn nhau của các quyển: sinh quyển, thủy quyển, thổ nhưỡng quyển.

Câu 16 Trắc nghiệm

Vào mùa mưa, lượng nước mưa tăng nhanh khiến mực nước sông ngòi dâng cao . Sông trở nên chảy xiết ,tăng cường phá hủy các lớp đất đá ở thượng lưu . Con sông mang nặng phù sa đưa về bồi đắp cho các cánh đồng ở hạ lưu . Trong tình huống này, có sự tác động lẫn nhau của các thành phần nào trong lớp vỏ địa lí ?

Bạn đã chọn sai | Đáp án đúng: d
Bạn đã chọn đúng | Đáp án đúng: d
Bạn chưa làm câu này | Đáp án đúng: d

- Vào mùa mưa -> mưa là hiện tượng thời tiết liên quan đến khí hậu -> thuộc khí quyển.

- Mưa lớn -> làm tăng mực nước sông ngòi -> tác động đến thủy quyển.

- Nước sông chảy xiết làm phá hủy đất đá -> tác động đến thạch quyển.

- Sông vận chuyển phù sa bồi đắp nên các đồng bằng màu mỡ -> thổ nhưỡng quyển.

=> Như vậy trong tình huống này, có sự tác động lẫn nhau của các quyển: khí quyển, thủy quyển, thạch quyển, thổ nhưỡng quyển.

Câu 17 Trắc nghiệm

Hoạt động khai thác và chế biến khoáng sản ở nước ta nếu không được chú ý đúng mức về vấn đề môi trường, sẽ có thể làm tổn hại đến những quyển thành phần nào sau đây?

Bạn đã chọn sai | Đáp án đúng: a
Bạn đã chọn đúng | Đáp án đúng: a
Bạn chưa làm câu này | Đáp án đúng: a

Khai thác và chế biến khoáng sản gồm các hoạt động: khai thác trực tiếp các mỏ khoáng sản lộ thiên hoặc ở lòng đất; sàng lọc chế biến khoáng sản (sàng lọc, nung đốt các mỏ quặng).

- Khai thác khoáng sản:

+ khai thác trực tiếp vào các mỏ quặng ở lòng đất -> tạo thành các hố sâu khổng lồ, đường hầm trong lòng đất -> tác động tới lớp đất đá phía dưới thuộc thạch quyển.

+ hoạt động đào sâu lòng đất đồng thời ảnh hưởng đến lớp phủ thực vật phía trên, làm thu hẹp diện tích rừng, mất nơi cư trú của nhiều loài động vật, đất đai dễ bị xói mòn rửa-> tác động đến sinh quyển, thổ nhưỡng quyển.

+ con người sử dụng nguồn nước sông để sàng lọc (than, đãi vàng, quặng…) đồng thời thải ra sông ngòi các chất độc hại làm ô nhiễm sông ngòi -> tác động thủy quyển.

- Chế biến khoáng sản:  Sử dụng nhiệt năng (từ than, điện) đốt cháy quặng để tinh chế thành sản phẩm sắt, thép, vàng, đồng….-> quá trình này nếu không được xử lý đúng mức sẽ thải ra môi trường nhiều khí độc hại (C02, Nitơ…) và nước thải chứa chất độc vào sông ngòi đổ ra biển => tác động đến khí quyển, thủy quyển.

=> Như vậy, hoạt động khai thác và chế biến khoáng sản ở nước ta nếu không được chú ý đúng mức về vấn đề môi trường, sẽ có thể làm tổn hại đến khí quyển, thạch quyển, thổ nhưỡng quyển, sinh quyển, thủy quyển