Hợp chất không có oxi của clo

A. HIĐRO CLORUA 

- Hiđro clorua là chất khí, không màu, mùi xốc tan nhiều trong nước tạo thành dung dịch axit mạnh HCl.

- Nặng hơn không khí.

– Hiđro clorua rất độc, nồng độ cho phép của Hiđro clorua trong không khí là 0,005 mg/lit

– Khí hiđro clorua khô không làm quỳ tím đổi màu, không tác dụng được với CaCO₃. Dung dịch hiđro clorua trong benzen cũng có tính chất tương tự hiđro clorua khô, không có tính axit.

I. TÍNH CHẤT VẬT LÍ

- Axit HCl là chất lỏng không màu, dễ bay hơi. 

- Dung dịch axit HCl không màu, dung dịch HCl đậm đặc nhất ở 20^oC có nồng độ tối đa là 40%. Ở dạng đậm đặc, axit này có thể tạo thành các sương mù axit.

II. TÍNH CHẤT HÓA HỌC 

1. Tính axit: Là axit mạnh thể hiện đầy đủ tính chất của một axit.

 - Làm quỳ tím chuyển thành màu đỏ.

 - Tác dụng với bazơ tạo muối và nước: Cu(OH)₂ + 2HCl → CuCl₂ + 2H₂O

- Tác dụng với oxit kim loại tạo muối và nước: Fe₃O₄ + 8HCl → 4H₂O + FeCl₂ + 2FeCl₃      

- Tác dụng với kim loại tạo muối + H₂ (Điều kiện: Kim loại đứng trước H trong dãy hoạt động hóa học).

Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂

* Lưu ý: Pb đứng trước hiđro nhưng không tan trong dung dịch HCl do PbCl2 không tan.

 - Tác dụng với muối → muối mới + axit mới: AgNO₃ + HCl → AgCl + HNO₃

2. Vừa có tính oxi hóa vừa có tính khử

a) Tính oxi hóa: HCl thể hiện tính oxi hóa khi tác dụng với các kim loại đứng trước H₂ (xem phần tính axit).

$\overset{0}{\mathop{Mg~}}\,+\text{ }2\overset{+1}{\mathop{H}}\,Cl~\to ~\overset{+2}{\mathop{Mg}}\,C{{l}_{2}}~+\text{ }{{\overset{0}{\mathop{H}}\,}_{2}}$

b) Tính khử: HCl là chất khử khi tác dụng với chất có tính oxi hóa mạnh như KMnO₄, K₂Cr₂O₇, MnO₂, KClO₃, ... 

$2K\overset{+7}{\mathop{Mn}}\,{{O}_{4}}~+\text{ }16H\overset{-1}{\mathop{Cl}}\,~\to ~2KCl\text{ }+\text{ }2\overset{+2}{\mathop{Mn}}\,C{{l}_{2}}~+\text{ }5{{\overset{0}{\mathop{Cl}}\,}_{2}}+\text{ }8{{H}_{2}}O$

III. ĐIỀU CHẾ

1. Phương pháp sunfat (trong phòng thí nghiệm) 

NaCl _rắn + H₂SO_4 đặc $\xrightarrow{<\text{ }{{250}^{0}}C}$NaHSO₄ + HCl 

2NaCl _rắn + H₂SO_4 đặc $\xrightarrow{>\text{ }{{400}^{0}}C}$ Na₂SO­₄ + 2HCl 

2. Phương pháp tổng hợp (trong công nghiệp):

H₂ + Cl₂ $\xrightarrow{{{t}^{o}}}$ 2HCl

IV. ỨNG DỤNG 

- Tẩy gỉ thép: axit HCl dùng để loại bỏ gỉ trên thép trước khi thép được đưa vào sử dụng.

- Sản xuất PVC.

- Sản xuất than hoạt tính.

- Dùng trong công nghiệp mạ và sản xuất pin.

- Dùng điều chỉnh pH của nước cần xử lý.

- Axit HCl chất lượng cao được dùng để tái sinh các nhựa trao đổi ion.

C. MUỐI CLORUA

1. Khái niệm

- Muối của axit clohiđric được gọi là muối clorua, công thức tổng quát: MCl_n.

2. Tính tan

- Các muối clorua hầu hết đều tan trừ PbCl₂ và AgCl, CuCl, Hg₂Cl₂.

3. Nhận biết ion clorua

- Để nhận biết ion Cl^- có thể dùng thuốc thử là dung dịch AgNO₃ do tạo thành AgCl kết tủa trắng (AgCl tan trong dung dịch amoniac do tạo phức với NH₃):

AgNO₃ + NaCl → AgCl + NaNO₃