Bài 31 : Tổ chức lãnh thổ công nghiệp, tác động của công nghiệp tới môi trường và định hướng phát triển ngành công nghiệp

Sách chân trời sáng tạo

Đổi lựa chọn

I. Quan niệm và vai trò

- Quan niệm: 

+ Tổ chức lãnh thổ công nghiệp là việc bố trí, sắp xếp các hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp để tạo nên các không gian lãnh thổ công nghiệp các cấp khác nhau

- Vai trò:

+ Sử dụng hợp lí các điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên, điều kiện kinh tế - xã hội nhằm đạt hiệu quả cao nhất về kinh tế ~ xã hội và môi trường.

+ Phát huy sức mạnh tổng hợp của đất nước.

+ Thu hút nguồn lực từ bên ngoài.

II. Một số hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp

- Các hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp trên thế giới khá đa dạng và phong phú. phổ biến lã: điểm công nghiệp. khu công nghiệp tập trung và trung tâm công nghiệp.

Tiêu chí

Vai trò

Đặc điểm

Điểm công nghiệp

Góp phần vào quá trình nghiệp công nghiệp hoá, tiêu thụ sản phẩm và nâng cao giá trị

Tạo việc làm, đóng góp vào ngân thu của địa phương 

Hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp 

Không có (hoặc có rất ít) mối liên hệ giữa các xí nghiệp.

Hoạt động sản xuất đa dạng và linh hoạt, dễ ứng phó với các sự cố và dễ thay đổi thiết bị, không làm ảnh hưởng đến các xí nghiệp khác.

Khu công.

nghiệp.

Hình thức quan trọng và phố

biến ở các nước đang phát

tiến tơng quả trình công

nghiệp hoá.

Đóng góp lớn vào giá trị xuất

khẩu của nền kinh tế.

Tạo ra hệ tổng cơ sở hạ tổng

đồng bộ, có gã lầu dãi

Góp phần giải quyết việc làm,

đào tạo nguồn nhân lực và

nâng cao thu nhập cho người

lao động.

Góp phần hạn chế gây ô nhiễm

môi trường

Tập trung tương đối nhiều xí nghiệp

ới khả năng hợp tác sản xuất cao

trên một khu vực có ranh giới xác định, Không có dân cư sinh sống,

cùng sử dụng cơ sở hạ tầng sản xuất

và xã hội

“Sản xuất các sản phẩm vừa để tiêu thụ trong nước vừa để xuất khẩu.

Các xí nghiệp nằm trong khu công nghiệp được hưởng quy chế ưu đãi riêng

Trung tâm công nghiệp.

Có vị trí quan trọng trong nền

kinh tế, chiếm tỷ trọng đáng kể

trong giá trị sản xuất và GDP.

của vùng và cả nước.

Là hạt nhân loại vùng kinh tế, có sức lan tỏa rộng.

Là nơi đền đầu công nghệ mới

và tạo ra những đột phá trong,

sản xuất,

Gắn với các đô thị vừa và lớn, có vị trí địa lý thuận lợi.

Bao gồm các khu công nghiệp, điểm nông nghiệp và các xí nghiệp công

nghiệp có mối liên hệ chặt chẽ quy trình công nghệ, hỗ trợ nhau trong sản xuất


Có các xí nghiệp hạt nhân và các xí nghiệp bổ trợ


Có dân cư sinh sống và có cơ sở vật chất kỹ thuật, cơ sở hạ tầng.

hoàn thiện.

Có nguồn lao động dồi dào với trình độ tay nghề cao.

III. Tác động của công nghiệp tới môi trường

- Công nghiệp có tác động lớn tới môi trường mới như tạo ra môi trường mới, góp phần cải thiện chất lượng môi trường. Tuy nhiên, một số hoạt động sản xuất công

 

nghiệp hiện nay do sử dụng công nghệ lạc hậu nên có tác động tiêu cực tới môi trường

- Trong quá trình sản xuất Hoạt động công nghiệp sẽ đưa vào môi trường các chất thải, lâm phá vỡ chu trình cân bằng vật chất của môi trường gây ô nhiễm.

+ Khí thải từ các cơ sở công nghiệp gây ô nhiễm môi trường không khí. Phát thải khí nhà kính do đốt cháy năng lượng hóa thạch để tạo ra điện => cần sử dụng năng lượng tái tạo, tiết kiệm năng lượng,..

+ Nước thải công nghiệp, đặc biết là chưa qua xử lý chứa nhiều hóa chất độc hại gây ô nhiễm môi trường nước, đất ,...=> áp dụng tiêu chuẩn kĩ thuật đảm bảo xử lý chất thải

- Phần lớn sản phẩm và chất thải của ngành công nghiệp là những vật liệu khó phân hủy, sau sử dụng vật liệu tồn tại trong môi trường thời gian dài .

IV. Định hướng phát triển công nghiệp trong tương lai

- Để đáp ứng nhu cầu sản xuất, tiêu dùng và đẻ bảo vệ môi trường, ngành công nghiệp, trong tương lai cần phát triển theo hướng bền vững,

 

- Chuyển dần từ các ngành công nghiệp truyền thống sang các ngành công nghiệp có kĩ thuật, công nghệ cao. Ứng dụng các thành tựu của công nghệ để tối ưu hóa quy trình, phương thức sản xuất.

- Phát triển công nghiệp theo hướng tăng trưởng xanh, tạo ra sản phẩm bằng các quy. trình không gây ö nhiễm, tiết kiệm nguồn năng lượng và tài nguyên thiên nhiên, giảm lượng chất thải

- Đẩy mạnh sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo.