Treo biển
I. Đôi nét về tác phẩm: Treo biển
1. Thể loại: truyện cười
- Truyện cười là loại truyện kể về những hiện tượng đáng cười trong cuộc sống nhằm tạo ra tiếng cười mua vui hoặc phê phán những thói hư, tật xấu trong xã hội.
2. Phương thức biểu đạt
- PTBĐ chính là tự sự
3. Tóm tắt
Bài tóm tắt số 1
Một cửa hàng bán cá đề biển “Ở đây có bán cá tươi”. Cứ nghe người đi qua bình phẩm, cửa hàng lại cất bớt đi một, hai chữ. Dần dần chỉ còn lại chữ “Cá”, vậy mà vẫn có người góp ý. Cuối cùng cửa hàng cất nốt tấm biển đi.
Bài tóm tắt số 2
Một cửa hàng bán cá đề biển: "ở đây có bán cá tươi". Có người đi đường cười bảo bỏ chữ "tươi", nhà hàng nghe vậy cũng bỏ chữ "tươi" đi. Rồi họ lại bảo bỏ chữ "ở đây" nhà hàng cũng bỏ ngay chữ "ở đây" đi. Rồi vài hôm lại có người đến bảo bỏ chữ "có bán" đi nhà hàng cũng nghe theo. Rồi cuối cùng chỉ còn chữ "cá" nhưng rồi cũng cất luôn cái biển đi.
4. Bố cục(3 phần)
- Phần 1 (từ đầu đến “có bán cá tươi”): Chủ cửa hàng treo biển bán cá
- Phần 2 (còn lại): Các ý kiến góp ý và phản ứng của chủ cửa hàng
5. Giá trị nội dung
Mượn câu chuyện nhà hàng bán cá nghe ai “góp ý” về cái tên biển cũng làm theo, truyện tạo nên tiếng cười vui vẻ, có ý nghĩa phê phán nhẹ nhàng những người thiếu chủ kiến khi làm việc, không suy xét kĩ khi nghe những ý kiến khác
6. Giá trị nghệ thuật
- Xây dựng tình huống truyện hấp dẫn
- Kết thúc độc đáo, bất ngờ
- Sử dụng nhiều yếu tố gây cười
II. Phân tích văn bản Treo biển
a) Dàn ý
Dàn ý phân tích mẫu số 1
I. Mở bài
- Giới thiệu về thể loại truyện cười (khái niệm, đặc trưng, phân loại…)
- Giới thiệu về truyện cười “treo biển” (tóm tắt, khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật…)
II. Thân bài
1. Chủ cửa hàng treo biển bán cá
- Tấm biển “Ở đây có bán cá tươi” của chủ cửa hàng có đầy đủ nội dung cần thiết của một tấm biển quảng cáo:
+ Vị trí, địa điểm: ở đây
+ Hoạt động của cửa hàng: bán
+ Loại mặt hàng được bán: cá
+ Chất lượng của mặt hàng: tươi
2. Các ý kiến góp ý và phản ứng của chủ cửa hàng
- Các ý kiến góp ý:
+ Ý kiến thứ nhất: bỏ chữ “tươi”
+ Ý kiến thứ hai: bỏ chữ “ở đây”
+ Ý kiến thứ ba: bỏ chữ “có bán”
+ Ý kiến thứ tư: bỏ chữ “cá”
→ Những lời góp ý tuy khác nhau về mặt nội dung nhưng đều cho thấy sự chủ quan, phiến diện khi nhìn nhận, đánh giá
- Phản ứng của chủ cửa hàng:
+ Thay đổi cái biển theo từng lời góp ý
+ Cất luôn cái biển
→ Không biết chọn lọc thông tin, không có chính kiến của mình
III. Kết bài
- Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản:
+ Nội dung: phê phán nhẹ nhàng những người thiếu chủ kiến khi làm việc, không suy xét kĩ khi nghe những ý kiến khác
+ Nghệ thuật: cách tạo tình huống truyện hâp dẫn, kết thúc bất ngờ, sử dụng nhiều yếu tố gây cười…
- Bài học cho bản thân: phải có suy nghĩ, chính kiến của bản thân…
Dàn ý phân tích mẫu số 2
1. Mở bài
Giới thiệu truyện cười Treo biển: Trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam, truyện cười chính là một món ăn tinh thần cho nhân dân sau những ngày lao động vất vả. Và trong số các truyện cười đó, không thể không nhắc tới truyện “Treo biển”.
2. Thân bài
-Tóm tắt nội dung truyện: Nội dung truyện kể về một cửa hàng bán cá, nhằm muốn giới thiệu cho mọi người biết đến sản phẩm của gia đình mình, cửa hàng đã thiết kế một cái biển đề to với dòng chữ: “Ở đây có bán cá tươi”.
-Phân tích sự góp ý của những người xung quanh về chiếc biển: Người thứ nhất đi qua thì cho rằng: “Nhà này ngày xưa quen bán cá ươn hay sao mà giờ phải đề biển là cá tươi” ; thêm một người nữa, lại nói: “Người ta chẳng nhẽ ra hàng hoa mua cá hay sao mà phải đề ở đây”
-Phân tích cách hành xử của chủ cửa hàng với chiếc biển: Tiếng cười bật ra từ chính cách hành xử của ông chủ cửa hàng với chiếc biển của mình, cho thấy ông ta là một người thiếu chính kiến, ba phải, khi nghe lời mọi người nói, không cần biết đúng sai, phải trái ông đều răm rắp làm theo
-Phân tích tiếng cười của truyện: Người đọc cười vì sự ba phải, ngẩn ngơ và tình nóng vội của người chủ cửa hàng cá, sẵn sàng sửa biển, cất biển chỉ vì lời nhận xét của mọi người. Bên cạnh đó tình huống truyện kịch tích cũng góp phần không nhỏ tạo nên tiếng cười trong tác phẩm
3. Kết bài
Ý nghĩa truyện cười dân gian Treo biển:Tóm lại, truyện cười “Treo biển” đã mang lại tiếng cười vui vẻ cho người đọc, lên tiếng phê phán về những con người thiếu chính kiến trong suy nghĩ và hành động. Nhắc nhở mọi người nên có những sự suy xét và cân nhắc trước mọi lời góp ý của những người xung quanh.
b) Bài văn phân tích
Phân tích truyện Treo biển – Bài phân tích mẫu số 1
Tiếng cười là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của tất cả mọi người đặc biệt là những người lao động. Truyện cười chính là món ăn tinh thần cho nhân dân ta sau những ngày lao động mệt nhọc, vất vả. Trong kho tàng truyện cười Việt Nam ta không thể không nhắc đến câu chuyện Treo biển. Truyện vừa mang tiếng cười hài hước, vui vẻ vừa phê phán những người ba phải, luôn nghe theo những gì người khác nói mà không hề có sự suy xét.
Truyện kể về một cửa hàng bán cá, để giới thiệu cho mọi người biết sản phẩm nhà mình kinh hoanh, cửa hàng đã làm một cái biển rất to đề chữ: “Ở đây có bán cá tươi” . Nội dung của biển rất đầy đủ bao gồm địa điểm (ở đây), hoạt động (bán), sản phẩm (cá) chất lượng (tươi). Những tưởng một chiếc biển với đầy đủ nội dung như vậy sẽ không bị ai góp ý hay bắt bẻ nhưng sự thật lại hoàn toàn ngược lại. Người thứ nhất đi qua bảo “Nhà này ngày xưa quen bán cá ươn hay sao mà giờ phải đề biển là cá tươi” ; người kia lại góp ý “Người ta chẳng nhẽ ra hàng hoa mua cá hay sao, mà phải đề ở đây” ; người thứ ba nói “Ở đây chẳng bán cá thì bày cá ra để khoe hay sao mà phải đề là có bán” ; người cuối cùng góp ý: “Chưa đi đến đầu phố đã ngửi mùi tanh, đến gần nhà thấy đầy những cá, ai chẳng biết là bán cá, còn đề biển làm gì nữa” . Và mỗi một lần nghe lời góp ý của mọi người chủ cửa hàng lại bỏ bớt một chữ, cho đến cuối cùng ông đã cất luôn cả tấm biển. Tiếng cười bật ra thật giòn giã khi thấy cách ứng xử của ông chủ cửa hàng với tấm biển của mình. Ông chủ quả là một người không có chính kiến, khi nghe bất cứ lời nhận xét, lời khuyên nào từ mọi người ông đều răm rắp làm theo mà không hề suy xét xem nó đúng hay sai, có cần bỏ đi hay là không. Đằng sau tiếng cười là tiếng nói phê phán nhẹ nhàng những người thiếu chủ kiến khi làm việc, không suy xét ý kiến khi người khác góp ý.
Truyện có kết cấu mạch lạc rõ ràng, ngoài lời văn giới thiệu chỉ thêm bốn lời thoại của người đi đường, khách mua cá, người láng giềng nhưng tiếng cười vẫn được bật ra giòn giã. Cười bởi sự ngẩn ngơ, bởi tính vội vã của người chủ cửa hàng, sẵn sàng nghe theo lời mọi người nhận xét. Ngoài ra, để tạo nên tiếng cười thì tình huống truyện đầy kịch tính cũng góp một phân không nhỏ.
Treo biển đem lại tiếng cười vui vẻ cho mọi người. Truyện còn lên tiếng phê phán một cách nhẹ nhàng những người thiếu chủ kiến khi làm việc, không suy xét kĩ khi nghe ý kiến người khác.
Phân tích truyện Treo biển – Bài phân tích mẫu số 2
Trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam, truyện cười chính là một món ăn tinh thần cho nhân dân sau những ngày lao động vất vả. Và trong số các truyện cười đó, không thể không nhắc tới truyện “Treo biển”. Truyện không chỉ mang lại tiếng cười vui vẻ, hài hước mà còn mang tính phê phán những con người ba phải, dễ dàng nghe và làm theo lời người khác mà không có sự suy xét.
Nội dung truyện kể về một cửa hàng bán cá, nhằm muốn giới thiệu cho mọi người biết đến sản phẩm của gia đình mình, cửa hàng đã thiết kế một cái biển đề to với dòng chữ: “Ở đây có bán cá tươi”. Nghe có vẻ chiếc biển đã đầy đủ nội dung, sẽ chẳng có ai có thể bắt bẻ được điều gì, thế nhưng sự thật lại hoàn toàn ngược lại. Đã có rất nhiều người đi qua và bàn tán, góp ý về chiếc biển đó. Người thứ nhất đi qua thì cho rằng: “Nhà này ngày xưa quen bán cá ươn hay sao mà giờ phải đề biển là cá tươi” ; thêm một người nữa, lại nói: “Người ta chẳng nhẽ ra hàng hoa mua cá hay sao mà phải đề ở đây”; người thứ ba nghe có vẻ bắt bẻ: “Ở đây chẳng bán cá thì bày cá ra để khoe hay sao mà phải đề là có bán” ; cho tới người cuối cùng, sự bắt bẻ đã tới tận cùng: “Chưa đi đến đầu phố đã ngửi mùi tanh, đến gần nhà thì thấy đầy những cá, ai chẳng biết là bán cá, còn đề biển làm gì nữa”.
Và thế là sau mỗi lần nghe góp ý, bắt bẻ về chiếc biển quảng cáo, chủ cửa hàng lại bỏ bớt đi một chữ, cuối cùng thì ông đem cất luôn cả cái tấm biển quảng cáo đó. Tiếng cười bật ra từ chính cách hành xử của ông chủ cửa hàng với chiếc biển của mình, cho thấy ông ta là một người thiếu chính kiến, ba phải, khi nghe lời mọi người nói, không cần biết đúng sai, phải trái ông đều răm rắp làm theo. Thật đáng cười chê và phê phán những con người như ông, những người luôn thiếu chủ kiến khi làm việc, không cân nhắc, suy xét khi nghe những lời góp ý.
Việc treo biển chỉ là việc nhỏ, không có ảnh hưởng gì to tát nhưng từ những việc nhỏ sẽ dẫn đến những việc lớn, một khi con người ta đã thiếu chính kiến trong việc nhỏ thì khó mà có chính kiến được trong việc lớn. Từ đó không chỉ hỏng những việc nhỏ mà kéo theo hỏng cả những việc lớn. Tất cả chỉ vì nghe theo lời người khác mà không có sự suy xét đúng sai của bản thân, hậu quả thật khôn lường. Câu chuyện có kết cấu ngắn gọn, mạch lạc và rõ ràng, chỉ bao gồm lời văn giới thiệu, bốn lời thoại của người đi đường, khách mua cá, người láng giềng nhưng lại tạo ra tiếng cười giòn giã. Người đọc cười vì sự ba phải, ngẩn ngơ và tình nóng vội của người chủ cửa hàng cá, sẵn sàng sửa biển, cất biển chỉ vì lời nhận xét của mọi người. Bên cạnh đó tình huống truyện kịch tích cũng góp phần không nhỏ tạo nên tiếng cười trong tác phẩm.
Tóm lại, truyện cười “Treo biển” đã mang lại tiếng cười vui vẻ cho người đọc, lên tiếng phê phán về những con người thiếu chính kiến trong suy nghĩ và hành động. Nhắc nhở mọi người nên có những sự suy xét và cân nhắc trước mọi lời góp ý của những người xung quanh.
