Bài 33 : Cơ cấu, vai trò, đặc điểm, các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố dịch vụ
Sách kết nối tri thức với cuộc sống
Ngành nào dưới đây không phải ngành dịch vụ tiêu dùng?
Ngành dịch vụ tiêu dùng gồm các ngành: Thương mại, sửa chữa, khách sạn, du lịch, dịch vụ cá nhân (y tế, thể dục, thể thao), cộng đồng.
Ngành nào dưới đây không phải ngành dịch vụ kinh doanh?
Dịch vụ kinh doanh gồm các ngành: giao thông vận tải, thông tin liên lạc, tài chính, tín dụng, kinh doanh bất động sản, tư vấn, các dịch vụ nghề nghiệp,...
Quy mô, cơ cấu dân số ảnh hưởng đến
Quy mô, cơ cấu dân số ảnh hưởng đến nhịp độ phát triển và cơ cấu ngành dịch vụ. Dân số đông thì nhu cầu sử dụng các sản phẩm dịch vụ lớn, mỗi độ tuổi hay giới tính có nhu cầu khác nhau về các sản phẩm dịch vụ -> vì vậy cơ cấu dân số theo giới và theo nhóm tuổi cũng ảnh hưởng đến cơ cấu ngành dịch vụ.
Ví dụ: Việt Nam dân số đông, cơ cấu trẻ, số trẻ trong độ tuổi đi học cao thì dịch vụ giáo dục ưu tiên phát triển.
Trình độ phát triển kinh tế ảnh hưởng như thế nào đến ngành dịch vụ?
Trình độ phát triển kinh tế và năng suất lao động xã hội ảnh hưởng khả năng đầu tư và bổ sung lao động cho ngành dịch vụ.
Mạng lưới ngành dịch vụ có qui mô lớn hay nhỏ phụ thuộc vào
Phân bố dân cư và mạng lưới quần cư ảnh hưởng đến sự phát triển của mạng lưới dịch vụ.
Ví dụ: Dân cư đông, mạng lưới dịch vụ dày, dân cư phân tán, khó khăn cho ngành dịch vụ. Cụ thể dễ dàng quyết định thành lập một trường cấp I cho một làng 4 đến 5 nghìn dân, khó lập một trường cho một bản có 4 đến 5 trăm dân.
Trung Tâm dịch vụ lớn nhất ở khu vực Đông Á là
Trên thế giới các thành phố cực lớn, đồng thời là trung tâm dịch vụ lớn: NiuIooc (Bắc Mĩ, Luân Đôn (Tây Âu), Tôkyô (Đông Á).
Các ngành: giao thông vận tải, thông tin liên lạc, tài chính, tín dụng, kinh doanh bất động sản,… thuộc nhóm ngành dịch vụ nào dưới đây?
Dịch vụ kinh doanh bao gồm các ngành: giao thông vận tải, thông tin liên lạc, tài chính, tín dụng, kinh doanh bất động sản, tư vấn, các dịch vụ nghề nghiệp,...
Trong cơ cấu GDP, ngành dịch vụ của các nước phát triển có tỉ trọng thế nào?
Trong cơ cấu GDP: Các nước phát triển trên 60%, các nước đang phát triển thường dưới 50%. Như vậy các ngành dịch vụ chiếm tỉ trọng cao nhất trong cơ cấu GDP của các nước phát triển.
Các hoạt động tài chính ngân hàng, bảo hiểm, kinh doanh bất động sản, dịch vụ nghề nghiệp thuộc về nhóm ngành
Dịch vụ kinh doanh gồm các ngành: giao thông vận tải, thông tin liên lạc, tài chính, tín dụng, kinh doanh bất động sản, tư vấn, các dịch vụ nghề nghiệp,...
Dịch vụ tiêu dùng bao gồm:
Dịch vụ tiêu dùng gồm: thương mại, sửa chữa, khách sạn, du lịch, dịch vụ cá nhân (y tế, giáo dục, thể thao), cộng đồng.
Nhân tố ảnh hưởng tới nhịp độ phát triển và cơ cấu ngành dịch vụ là
Quy mô, cơ cấu dân số ảnh hưởng đến nhịp độ phát triển và cơ cấu ngành dịch vụ. Dân số đông thì nhu cầu sử dụng các sản phẩm dịch vụ lớn, mỗi độ tuổi hay giới tính có nhu cầu khác nhau về các sản phẩm dịch vụ -> vì vậy cơ cấu dân số theo giới và theo nhóm tuổi cũng ảnh hưởng đến cơ cấu ngành dịch vụ.
Ví dụ: Việt Nam dân số đông, cơ cấu trẻ, số trẻ trong độ tuổi đi học cao thì dịch vụ giáo dục ưu tiên phát triển.
Trình độ phát triển kinh tế, năng suất lao động xã hội ảnh hưởng đến
Trình độ phát triển kinh tế và năng suất lao động xã hội ảnh hưởng đến việc đầu tư, bổ sung lao động dịch vụ. Năng suất lao động trong nông nghiệp, công nghiệp cao mới có thể chuyển một phần lao động sang làm dịch vụ.
Ví dụ: Kinh tế phát triển,nhiều máy móc (máy cày) người nông dân làm việc ít (nông nghiệp ít lao động), phát triển ngành dịch vụ.
Sự phân bố dân cư và mạng lưới dân cư ảnh hưởng đến
Phân bố dân cư và mạng lưới quần cư ảnh hưởng đến sự phát triển của mạng lưới dịch vụ.
Ví dụ: Dân cư đông, mạng lưới dịch vụ dày, dân cư phân tán, khó khăn cho ngành dịch vụ.
Cụ thể dễ dàng quyết định thành lập một trường cấp I cho một làng 4 đến 5 nghìn dân, khó lập một trường cho một bản có 4 đến 5 trăm dân.
Các trung tâm dịch vụ lớn nhất trên thế giới là:
Trên thế giới các thành phố cực lớn, đồng thời là trung tâm dịch vụ lớn: NiuIooc (Bắc Mĩ, Luân Đôn (Tây Âu), Tôkyô (Đông Á).
Nhân tố nào dưới đây là điều kiện tiền đề để phát triển ở du lịch Việt Nam ?
Tài nguyên thiên nhiên, di sản văn hóa lịch sử, nhân văn có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển và phân bố ngành dịch vụ du lịch. Đây là điều kiện cơ sở để phát triển các ngành du lịch.
Ví dụ: Vịnh Hạ Long, Cố đô Huế có nhiều danh lam thắng cảnh đẹp, các di tích văn hóa lịch sử được UNESCO công nhận => ngành dịch vụ du lịch phát triển mạnh, đây là hai trung tâm du lịch lớn ở nước ta.
Ngành dịch vụ nào dưới đây không thuộc nhóm ngành dịch vụ kinh doanh:
Dịch vụ kinh doanh bao gồm các ngành: giao thông vận tải, thông tin liên lạc, tài chính, tín dụng, kinh doanh bất động sản, tư vấn, các dịch vụ nghề nghiệp,...
=> Hoạt động đoàn thể không thuộc nhóm dịch vụ kinh doanh mà thuộc nhóm dịch vụ công.
Các ngành dịch vụ chiếm tỉ trọng
Trong cơ cấu GDP: Các nước phát triển trên 60%, các nước đang phát triển thường dưới 50%
=> Như vậy các ngành dịch vụ chiếm tỉ trọng cao nhất trong cơ cấu GDP của các nước phát triển.
Ngành dịch vụ nào sau đây được ví là “ngành công nghiệp không khói”
- “Công nghiệp không khói” là ngành công nghiệp trong quá trình phát triển không xả thải ra môi trường các khí thải độc hại, gây ô nhiễm không khí. Du lịch phát triển chủ yếu dựa vào các nguồn tài nguyên tự nhiên (danh lam thắng cảnh: sông hồ, biển, rừng, hang động…) và các di tích văn hóa lịch sử (chùa, đền, công trình kiến trúc…), hoạt động du lịch không cần phải xây dựng các nhà máy, xí nghiệp sản xuất vì vậy nó không thải ra môi trường các chất thải độc hại của công nghiệp.
- Mặt khác, du lịch cũng đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội – môi trường: Sử dụng có hiệu quả các nguồn tài nguyên tự nhiên và nhân văn -> mang lại giá trị kinh tế vô cùng lớn, tạo nhiều việc làm, phối hợp và thúc đẩy các ngành kinh tế khác phát triển, bảo vệ các giá trị văn hóa, môi trường tự nhiên.
Tuy nhiên, với sự phát triển mạnh mẽ như hiện nay, ngành du lịch có thể gây ô nhiễm môi trường nếu chúng ta chỉ tập trung khai thác mà không chú trọng đến việc bảo vệ, tu bổ. Ví dụ như việc xả rác bừa bãi gây ô nhiễm các bãi biển sau mỗi mùa du lịch.
=> Với đặc điểm phát triển và vai trò to lớn trên, ngành du lịch đã được ví là “ngành công nghiệp không khói”
Ý nào sau đây đúng với ngành dịch vụ:
- Khái niệm dịch vụ: là hoạt động kinh tế - xã hội, có tạo ra giá trị mà không nằm trong lĩnh vực nông – lâm - ngư nghiệp; công nghiệp - xây dựng cơ bản, phục vụ nhu cầu sản xuất và sinh hoạt.
=> Đáp án A đúng
- Công nghiệp và nông nghiệp trực tiếp tạo ra của cải vật chất nhưng dịch vụ không trực tiếp tạo ra của cải vật chất -> Loại B
- Dịch vụ vận tải có vai trò chuyên chở nguyên nhiên liệu từ nơi khai thác đến nhà máy sản xuất và phân phối sản phẩm đến thị trường tiêu dùng -> như vậy nó tham gia vào cả khâu đầu tiên và cuối cùng của các ngành sản xuất vật chất => loại đáp án C
- Hoạt động du lịch sử dụng các nguồn tài nguyên du lịch tự nhiên (bãi biển, hang động, sông suối…) -> Nếu không kiểm soát chặt chẽ sẽ gây ô nhiễm và tàn phá các tài nguyên này (ví dụ: sau các mùa lễ hội -> nhiều bãi biển bị ô nhiễm nặng do rác thải con người) => Loại đáp án D
=> Phục vụ nhu cầu sản xuất và sinh hoạt là vai trò của dịch vụ
Ý nào dưới đây không thuộc vai trò của các ngành dịch vụ?
Các ngành nông nghiệp và công nghiệp trực tiếp sản xuất ra của cải vật chất cho xã hội: nông nghiệp tạo ra lương thực thực phẩm; công nghiệp tạo ra máy móc thiết bị và vật phẩm tiêu dùng. Dịch vụ không phải là ngành trực tiếp tạo ra của cải vật chất và nó không thuộc ngành nông nghiệp, công nghiệp.
=> Đây cũng là điểm phân biệt giữa dịch vụ với công nghiệp và nông nghiệp
=> Như vậy: Tạo ra một khối lượng của cải lớn cho xã hội không phải là vai trò của ngành dịch vụ.
