Bài 17 : Vỏ địa lí, quy luật thống nhất và hoàn chỉnh của vỏ địa lí

Mỗi thành phần của lớp vỏ địa lí đều đồng thời chịu tác động trực tiếp hay gián tiếp của nội lực và ngoại lực, vì thế chúng không tồn tại và phát triển một cách cô lập. Các thành phần tự nhiên luôn có sự tác động qua lại và gắn bó mật thiết với nhau.

=> Khi một thành phần của của lớp vỏ địa lí biến đổi sẽ kéo theo sự biến đổi của tất cả các thành phần khác. 

=> Nhận xét C: Lớp vỏ địa lí chỉ thay đổi khi tất cả các thành phần của nó có sự biển đổi là chưa chính xác

Giới hạn dưới của lớp vỏ địa lí ở đại dương Vực thẳm đại dương.

Xét lần lượt các biểu hiện

- A. Nhiệt độ và độ ẩm lớn thúc đẩy quá trình phong hóa hình thành đất -> khí quyển tác động lên thổ nhưỡng quyển

- C. Rừng đầu nguồn bị mất làm cho chế độ nước sông trở nên thất thường -> sinh quyển tác động lên thủy quyển.

-  D. Mùa lũ của sông diễn ra trùng với mùa mưa -> khí quyển tác động thủy quyển.

=> Các nhận xét A, C, D đều thể hiện mối quan hệ tác động giữa các quyển thành phần -> Loại.

- B. Gió thổi từ nơi có khí áp cao về nơi có khí áp thấp là nguyên nhân hình thành gió xảy ra trong tầng khí quyển (do sự chênh lệch khí áp giữa các vùng làm cho không khí di chuyển từ vùng khí áp cao về vùng khí áp thấp ->sự di chuyển của khối không khí sinh ra gió)

=> Đây không phải là biểu hiện của quy luật thống nhất và hoàn chỉnh của lớp vỏ địa lí.

Giới hạn của lớp vỏ địa lí ở lục địa Giới hạn của lớp vỏ phong hóa.

Khí quyển là lớp không khí bao quanh Trái Đất. Thổ nhưỡng quyển là lớp vật chất tơi xốp ở bề mặt lúc địa, đặc trưng bởi độ phì đất.

- Nhiệt độ, độ ẩm lớn thúc đẩy quá trình phá hủy đá và hình thành đất nhanh hơn.

=> Nhiệt độ, độ ẩm là đặc trưng của khí hậu -> thuộc khí quyển; quá trình phân hủy đá và hình thành đất -> thổ nhưỡng quyển.

=> Khí quyển ảnh hưởng đến quá trình hình thành thổ nhưỡng.

Vào thời kì băng hà, khí hậu lạnh đi không dẫn đến sự thay đồi hạn chế sự di cư của các động vật trên cạn, sinh vật dưới nước hoạt động tự do hơn.  

Sinh quyển gồm toàn bộ động thực vật; thủy quyển gồm sông ngòi, ao hồ, biển, nước ngầm...

- Rừng cây có vai trò giữ nguồn nước ngầm, hạn chế tình trạng khô hạn.

=> Rừng cây (sinh quyển) có tác động bảo vệ nguồn nước ngầm (thủy quyển)

Mối quan hệ qua lại lẫn nhau của các thành phần vật chất giữa các quyển trong lớp vỏ địa lí tạo nên Quy luật thống nhất và hoàn chỉnh.

- Thảm thực vật rừng bị phá hủy -> sinh quyển

- Nước mưa chảy nhanh và mạnh hơn làm xói mòn đất -> thủy quyển tác động lên thổ nhưỡng quyển.

=> Như vậy trong tình huống này, có sự tác động lẫn nhau của các quyển: sinh quyển, thủy quyển, thổ nhưỡng quyển.

Chiều dày của lớp vỏ địa lí từ 30-35 km

- Vào mùa mưa -> mưa là hiện tượng thời tiết liên quan đến khí hậu -> thuộc khí quyển.

- Mưa lớn -> làm tăng mực nước sông ngòi -> tác động đến thủy quyển.

- Nước sông chảy xiết làm phá hủy đất đá -> tác động đến thạch quyển.

- Sông vận chuyển phù sa bồi đắp nên các đồng bằng màu mỡ -> thổ nhưỡng quyển.

=> Như vậy trong tình huống này, có sự tác động lẫn nhau của các quyển: khí quyển, thủy quyển, thạch quyển, thổ nhưỡng quyển.

Lớp vỏ địa lí (lớp vỏ cảnh quan) bao gồm Các lớp vỏ bộ phận xâm nhập và tác động lẫn nhau.

Khai thác và chế biến khoáng sản gồm các hoạt động: khai thác trực tiếp các mỏ khoáng sản lộ thiên hoặc ở lòng đất; sàng lọc chế biến khoáng sản (sàng lọc, nung đốt các mỏ quặng).

- Khai thác khoáng sản:

+ khai thác trực tiếp vào các mỏ quặng ở lòng đất -> tạo thành các hố sâu khổng lồ, đường hầm trong lòng đất -> tác động tới lớp đất đá phía dưới thuộc thạch quyển.

+ hoạt động đào sâu lòng đất đồng thời ảnh hưởng đến lớp phủ thực vật phía trên, làm thu hẹp diện tích rừng, mất nơi cư trú của nhiều loài động vật, đất đai dễ bị xói mòn rửa-> tác động đến sinh quyển, thổ nhưỡng quyển.

+ con người sử dụng nguồn nước sông để sàng lọc (than, đãi vàng, quặng…) đồng thời thải ra sông ngòi các chất độc hại làm ô nhiễm sông ngòi -> tác động thủy quyển.

- Chế biến khoáng sản:  Sử dụng nhiệt năng (từ than, điện) đốt cháy quặng để tinh chế thành sản phẩm sắt, thép, vàng, đồng….-> quá trình này nếu không được xử lý đúng mức sẽ thải ra môi trường nhiều khí độc hại (C0₂, Nitơ…) và nước thải chứa chất độc vào sông ngòi đổ ra biển => tác động đến khí quyển, thủy quyển.

=> Như vậy, hoạt động khai thác và chế biến khoáng sản ở nước ta nếu không được chú ý đúng mức về vấn đề môi trường, sẽ có thể làm tổn hại đến khí quyển, thạch quyển, thổ nhưỡng quyển, sinh quyển, thủy quyển

Giới hạn phía trên của lớp vỏ địa lí là Giới hạn dưới của lớp ôdôn trong khí quyển.

Giới hạn phía trên của lớp vỏ địa lí trùng với giới hạn phía trên của Sinh quyển.    

Quy luật thống nhất và hoàn chỉnh của lớp vỏ địa lí là quy luật về mối quan hệ quy định lẫn nhau giữa Các thành phần trong lớp vỏ địa lí.

Khí hậu chuyển từ khô hạn sang ẩm ướt dẫn đến sự biến đổi của dòng chảy, thảm thực vật, thổ nhưỡng là biểu hiện của sự biến đổi theo quy luật Thống nhất và hoàn chỉnh.

Qui luật thống nhất và hoàn chỉnh của lớp vỏ địa lí là quy luật về mối quan hệ qui định lẫn nhau giữa các thành phần của lớp vỏ địa lí.

Hiện tượng đất đai bị xói mòn trơ sỏi đá là do Ngăn đập làm thủy điện.

Theo quy luật thống nhât và hoàn chỉnh của lớp vỏ địa lí, muốn đưa bất kì lãnh thổ nào sử dụng vào mục đích kinh tế, cần phải nghiên cứu toàn diện tất cả các yếu tố địa lí.