1. NHỮNG CUỘC PHÁT KIẾN ĐỊA LÝ
* Nguyên nhân:
- Sản xuất phát triển, nhu cầu cần nguyên liệu, thị trường, vàng bạc tăng lên.
- Con đường bộ buôn bán qua Tây Á và Địa Trung Hải do người Ả rập độc chiếm.
- Khoa học- kỹ thuật phát triển (Hải đồ, la bàn, tàu có bánh lái và hệ thống buồm lớn).
+ Các nhà hàng hải hiểu biết nhiều về đại dương, có quan niệm đúng đắn về hình dạng Trái Đất.
+ Vẽ được nhiều hải đồ, bản đồ ghi rõ các vùng đất, các hòn đảo có cư dân.
+ Máy đo góc thiên văn, la bàn được sử dụng trong việc định hướng giữa đại dương bao la.
+ Kĩ thuật đóng tàu có những tiến bộ mới, đóng được tàu có bánh lái và hệ thống buồm lớn như như loại tàu Ca-ra-ven.
Tàu Caraven:
Loại tàu do người Bồ Đào Nha chế tạo năm 1460, có bánh lái, lắp 3 cột buồm lớn. Cánh buồm của tàu hình vuông hoặc tam giác màu trắng. Trên boong tàu có lắp đại bác để chống cướp biển. Đuôi tàu trang bị 1 trục giữ bánh lái, có thể quay quanh bản lề, thay cho bánh lái mái chèo cổ xưa từ thế kỉ XII. Trên tàu có la bàn định hướng, đồng hồ cát bằng thủy tinh để đo thời gian và ước lượng kinh độ => có khả năng vượt đại dương.
*Những cuộc phát kiến địa lý lớn
Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha là những nước tiên phong trong các cuộc thám hiểm, khám phá ra những miền đất mới.
- B. Đi-a-xơ (1487): vòng qua cực nam Châu Phi đến mũi Hảo Vọng.
- Cô-lôm-bô (1492): đến một số đảo biển Caribê đã phát hiện ra Châu Mỹ.
- Vax- cô đơ Gama (1497): đến bờ Tây nam Ấn Độ. Khi về Li-xbon được phong làm Phó vương Ấn Độ.
- Ma-gien-lan (1519-1522) vòng quanh thế giới bằng đường biển từ năm 1519 đến năm 1522.
+ Đoàn tàu của ông đi vòng qua điểm cực Nam của Nam Mĩ (sau gọi là eo biển Ma-gien-lan) tiến vào đại dương, đặt tên là Thái Bình Dương.
+ Ông bị thiệt mạng lúc giao tranh với thổ dân ở Philippin.
+ Cuối cùng, đoàn thám hiểm chỉ còn 1 thuyền và 18 thủy thủ đã về đến bờ biển Tây Ban Nha.
Nhận xét:
- Tích cực: Mở ra trang mới trong tiến trình phát triển của lịch sử loài người: Khẳng định Trái Đất hình cầu.
+ Mở ra những con đường mới, những vùng đất mới, những dân tộc mới, những kiến thức mới, tăng cường giao lưu văn hóa giữa các châu lục.
+ Thị trường thế giới được mở rộng, hàng hải quốc tế phát triển.
+ Thúc đẩy quá trình khủng hoảng, tan rã của quan hệ phong kiến và sự ra đời của chủ nghĩa tư bản ở châu Âu.
- Tiêu cực: nảy sinh quá trình cướp bóc thuộc địa và buôn bán nô lệ.
2. PHONG TRÀO VĂN HÓA PHỤC HƯNG
a, Hoàn cảnh lịch sử:
- Giai cấp tư sản mới ra đời thời hậu kì trung đại:
=> Giai cấp tư sản muốn phục hưng tinh hoa của nền văn hóa cổ Hi Lạp – Rô ma và sáng tạo nền văn hóa mới của giai cấp tư sản (phong trào văn hóa Phục hưng).
b, Đặc điểm:
- Phê phán giáo hội phong kiến và giáo hội. Đề cao giá trị con người, đòi quyền tự do cá nhân, coi trọng khoa học- kỹ thuật.
- Quê hương phong trào Văn hóa Hưng là ltalia và lan nhanh sang các nước Tây Âu:
Nhận xét:
- Văn hóa Phục hưng đã lên án nghiêm khắc Giáo hội Kitô, tấn công vào trật tự xã hội phong kiến, đề cao giá trị nhân bản và tự do cá nhân, xây dựng thế giới quan tiến bộ.
- Đây là cuộc đấu tranh công khai đầu tiên trên lãnh vực văn hóa tư tưởng của giai cấp tư sản chống giai cấp phong kiến đã suy tàn.
- Cổ vũ và mở đường cho văn hóa châu Âu phát triển hơn.
