1. SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CHỦ NGHĨA TƯ BẢN Ở BẮC MĨ. NGUYÊN NHÂN BÙNG NỔ CHIẾN TRANH
- Nửa đầu thế kỷ XVIII, 13 thuộc địa Anh được ra đời dọc bờ biển Đại Tây Dương (1,3 triệu người) (di dân từ châu Âu sang châu Mĩ, dồn người In-đi-an về phía Tây, đưa nô lệ da đen từ châu Phi sang khai phá đồn điền).
- Giữa thế kỷ XVIII, nền công thương nghiệp tư bản chủ nghĩa ở đây phát triển.
+ Miền Bắc: Công trường thủ công phát triển nhiều ngành nghề như: rượu, thủy tinh, luyện kim, đóng tàu, dệt... (các mỏ kim loại quý tập trung chỷ yếu ở miền Bắc, Cảng Bô-xtơn sầm uất...)
+ Miền Nam: kinh tế đồn điền phát triển. sản xuất hàng hóa nông nghiệp xuất khẩu: ngô, bông, mía, thuốc lá... (đất đai phì nhiêu; sử dụng rộng rãi, bóc lột tàn bạo nô lệ da đen).
- Sự phát triển kinh tế công, nông nghiệp thúc đẩy sự phát triển của thương nghiệp, giao thông, thông tin, thống nhất thị trường, ngôn ngữ (yêu cầu bức thiết của 13 thuộc địa là được tự do phát triển sản xuất, buôn bán, mở mang kinh tế về phía Tây, nhưng bị chính quyền Anh quốc ra sức kìm hãm.)
Chính sách kìm hãm của Anh với Bắc Mĩ:
+ Cấm Bắc Mĩ sản xuất nhiều loại hàng công nghiệp.
+ Cấm mở doanh nghiệp.
+ Cấm đem máy móc và thợ lành nghề sang Anh, ban hành chế độ thuế khóa nặng nề.
+ Không được tự do buôn bán với các nước khác và cư dân ở đây không được khai hoang những vùng đất ở miền Tây.
- Sự kìm hãm của chính phủ Anh làm cho mâu thuẫn ở 13 thuộc địa trở nên gay gắt, dẫn đến việc bùng nổ chiến tranh.
2. DIỄN BIẾN CHIẾN TRANH VÀ SỰ THÀNH LẬP HỢP CHÚNG QUỐC MĨ
Nhân dân cảng Bô-xtơn tấn công tàu chở chè(trà) của Anh và ném các thùng chè xuống biển để phản đối chế độ thuế của thực dân Anh (12-1773).
- Sau sự kiện Bô-xtơn, nguy cơ cuộc chiến đến gần. Đại hội lục địa lần thứ nhất được triệu tập (9 - 1774), yêu cầu vua Anh bãi bỏ chính sách hạn chế công thương nghiệp => Anh không chấp nhận và tuyên bố sẽ trừng trị nếu các thuộc địa nổi loạn.
- Tháng 4 -1775, chiến tranh thuộc địa với chính quốc bùng nổ nhưng do lực lượng yếu và tổ chức kém nên không thắng được đội quân chính quy của quân Anh.
- Tháng 5 - 1775, Đại hội lục địa lần thứ hai được triệu tập:
+ Quyết định xây dựng quân đội lục địa.
+ Cử Gioóc-giơ Oa-sinh-tơn làm tổng chỉ huy quân đội.
+ Kêu gọi nhân dân tự nguyện đóng góp xây dựng quân đội.
=> Cuộc đấu tranh giành độc lập không ngừng phát triển, các thuộc địa lần lượt tuyên bố tách khỏi nước Anh.
+ Ngày 4-7-1776, Thông qua bản Tuyên ngôn độc lập, tuyên bố 13 thuộc địa thoát ly khỏi chính quốc, thành lập Hợp chủng quốc Mĩ.
Tuyên ngôn Độc lập là một văn kiện có ý nghĩa lịch sử trọng đại. Lần đầu tiên, các quyền con người và quyền công dân được chính thức công bố trước toàn thể nhân loại. Nguyên tắc về chủ quyền của nhân dân được đề cao như một sự thách thức đối với chế độ thực dân Anh ở Bắc Mĩ cũng như chế độ quân chủ chuyên chế đang thống trị khắp lục địa châu Âu. Nhưng tuyên ngôn cũng không đề cập đến việc xóa bỏ chế độ nô lệ cùng việc bóc lột giai cấp công nhân và nhân dân lao động.
- Cuộc chiến tranh giành độc lập của nhân dân thuộc địa tiếp diễn dưới sự lãnh đạo của Oa-sinh-tơn, lực lượng được củng cố và được sự ủng hộ của nhân dân, biết dựa vào địa thế hiểm trở ở Bắc Mĩ để phát huy lối đánh du kích.
Gióc- giơ Oa –sinh- tơn (1732-1799) là một chủ nô giàu, có tài quân sự và tổ chức, được cử làm tổng chỉ huy nghĩa quân. Tháng 4-1775, chiến tranh bùng nổ giữa chính quốc và các nước thuộc Bắc Mĩ. Nghĩa quân do Gioóc-giơ Oa-sinh-tơn chỉ huy. Ngày 4-7-1776, tuyên ngôn độc lập được công bố, xác định quyền của con người và quyền độc lập của các thuộc địa), là Tổng thống đầu tiên của Hoa Kỳ
- Ngày 17/10/1777, chiến thắng Xa-ra-tô-ga, tạo ra bước ngoặt cuộc chiến.
- Năm 1781, trận I-oóc-tao giáng đòn quyết định, giành thắng lợi cuối cùng.
3. KẾT QUẢ VÀ Ý NGHĨA CỦA CHIẾN TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP
a, Kết quả:
- Theo hòa ước Véc-xai (9 - 1783), Anh công nhận nền độc lập của 13 thuộc địa ở Bắc Mĩ.
- Năm 1787 thông qua Hiến pháp, Mỹ là một Cộng hoà liên bang được tổ chức theo “tam quyền phân lập”, Gioóc-giơ Oa-sinh-tơn làm tổng thống đầu tiên.
Năm 1789, George Washington tuyên thệ nhậm chức, trở thành Tổng thống đầu tiên của Mĩ (Ảnh: Getty Images)
b, Ý nghĩa:
- Giải phóng Bắc Mĩ khỏi chính quyền Anh, thành lập quốc gia tư sản, mở đường cho kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển ở Bắc Mĩ.
- Là cuộc cách mạng tư sản, góp phần thúc đẩy cách mạng chống phong kiến ở châu Âu, phong trào đấu tranh giành độc lập ở Mĩ La-tinh cuối thế kỷ XVIII đầu thế kỷ XX.
