Bài 14: Vỏ địa lí, quy luật thống nhất và hoàn chỉnh

Sách cánh diều

Đổi lựa chọn

I. Vỏ địa lí

a. Khái niệm

Vỏ địa lí (lớp vỏ cảnh quan) là lớp vỏ của Trái Đất, ở đó các lớp vỏ bộ phận (khí quyển, thạch quyển, thuỷ quyển, thổ nhưỡng quyển và sinh quyển) xâm nhập và tác động lẫn nhau tạo nên thể tổng hợp tự nhiên thống nhất và hoàn chỉnh.

b. Giới hạn của vỏ địa lí 

- Giới hạn: 

+ Trên: Phía dưới của lớp ôzôn.

+ Dưới: Đáy vực thẳm đại dương và đáy lớp vỏ phong hóa ở lục địa.

- Chiều dày khoảng 30 - 35km.

- Cấu tạo: gồm thạch quyển, khí quyển, thủy quyển và sinh quyển.

 

II. Quy luật thống nhất và hoàn chỉnh của vỏ địa lí

a. Khái niệm

- Khái niệm: Là quy luật về mối quan hệ quy định lẫn nhau giữa các thành phần và của mỗi bộ phận lãnh thổ nhỏ trong lớp vỏ địa lí.

- Nguyên nhân: 

+ Do nội lực và ngoại lực có tác động trực tiếp hoặc gián tiếp tới các thành phần của lớp vỏ địa lí.

+ Các thành phần tự nhiên có sự tác động qua lại (xâm nhập vào nhau, trao đổi vật chất và năng lượng với nhau) và gắn bó mật thiết với nhau tạo nên một thể thống nhất và hoàn chỉnh.

b. Biểu hiện của quy luật

- Các thành phần tự nhiên luôn có sự ảnh hưởng, tác động và phụ thuộc lẫn nhau.

- Nếu một thành phần thay đổi sẽ kéo theo sự thay đổi của các thành phần còn lại và toàn bộ lãnh thổ.

Ví dụ : Diện tích rừng đầu nguồn bị mất đi  => đất xói mòn , sạt lở => hệ sinh thái rừng bị mất đi => đời sống kinh tế bà con bị ảnh hưởng ....

c. Ý nghĩa thực tiễn của quy luật

- Có thể dự báo trước về sự thay đổi của các thành phần tự nhiên khi sử dụng chúng.

- Cần phải nghiên cứu tỉ mỉ, chính xác tất cả các đặc điểm địa lí của mọi lãnh thổ trước khi sử dụng, khai thác dưới mọi hình thức.

- Để cải tạo tự nhiên hợp lý không thể không tính đến quy luật thống nhất và hoàn chỉnh.