Video hướng dẫn giải
Soạn bài Đàn ghi ta của Lor-Ca
Câu 1
Video hướng dẫn giải
Câu 1 (trang 166 SGK Ngữ văn 12 tập 1)
Giải thích các hình ảnh: "tiếng đàn bọt nước", "áo choàng đỏ gắt", "vầng trăng chếch choáng", "yên ngựa mỏi mòn",... Anh chị có suy nghĩ gì khi bắt gặp hình ảnh: '"tiếng đàn", "áo choàng đỏ gắt"?
Lời giải chi tiết:
Các hình ảnh: tiếng đàn bọt nước, áo choàng đỏ gắt vầng trăng chếch choáng, yêu ngựa mỏi mòn đều mang tính biểu tượng. Các dòng thơ không hề có hình ảnh về con người nhưng bóng dáng con người vẫn hiện lên rõ nét qua hình ảnh và âm thanh (tiếng đàn) màu sắc (áo choàng đỏ gắt), trạng thái (chếch choáng, mỏi mòn).
+ "tiếng đàn bọt nước": nghệ thuật đẹp đẽ nhưng ngắn ngủi, dễ tan vỡ.
+ "áo choàng đỏ gắt": cuộc đấu tranh quyết liệt chống nền nghệ thuật già cỗi và chế độ độc tài Phrăng-cô.
+ "vầng trăng chếnh choáng": hình ảnh người nghệ sĩ Lor-ca tự do, tự tại, lãng tử giữa đất trời, say mê với nghệ thuật.
+ "yên ngựa mỏi mòn": hành trình đấu tranh và sáng tạo bền bỉ, kiên trì nhưng cũng thật cô đơn, mỏi mệt.
+ "áo choàng bê bết đỏ": cái chết đột ngột và thảm khốc của Lor-ca.
+ "tiếng ghi ta nâu": tình yêu dành cho những con đường, những mảnh đất ở Tây Ban Nha.
+ "tiếng ghi ta lá xanh": tình yêu cuộc sống mãnh liệt.
+ "tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan": Lor-ca bị sát hại, nghệ thuật cũng dang dở.
+ "tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy": số phận Lor-ca oan khiên, thảm khốc.
+ "Lor-ca bơi sang ngang": không cố ngược dòng níu kéo sự sống, cũng không xuôi dòng khuất phục kẻ thù mà lựa chọn giã từ tất cả.
+ "trên chiếc ghi ta màu bạc": ẩn dụ về cõi chết, nơi siêu thoát.
+ "chàng ném lá bùa cô gái Di-gan vào xoáy nước", "ném trái tim mình vào lặng yên": dứt khoát giã từ tất cả, giải thoát khỏi những hệ lụy trần gian.
Câu 2
Video hướng dẫn giải
Câu 2 (trang 166 SGK Ngữ văn 12 tập 1)
Nêu cảm nhận về đoạn thơ:
"Không ai chôn cất tiếng đàn
Tiếng đàn như cỏ mọc hoang
Giọt nước mắt vầng trăng
Long lanh trong đáy giếng"
Lời giải chi tiết:
- Hình ảnh trong đoạn trích có tính siêu thực:
+ "Không ai chôn cất tiếng đàn": hình ảnh có tính hoán dụ
+ "Tiếng đàn như cỏ mọc hoang": hình ảnh so sánh gợi thương cảm về cái chết của nhà thơ Lor-ca
+ "Giọt nước vầng trăng": hình ảnh siêu thực, đa nghĩa
+ "Nước mắt vầng trăng": tình thương trong lành, cao khiết, sự vĩnh cửu từ nước mắt của anh hùng
+ Vầng trăng là sự hóa thân và thăng hoa của tâm hồn nghệ sĩ.
- Tiếng đàn trở thành vật có linh hồn, trừu tượng: "không ai chôn cất tiếng đàn", "tiếng đàn như cỏ mọc hoang".
- Ở đây Lor-ca, hiện diện song hành cùng tiếng đàn, biểu tượng của tâm hồn Lor-ca, trái tim Lor-ca
+ Cuộc đời Lor-ca sống tự do, thanh thản như giọt nước mắt nơi đáy giếng
+ Lor-ca chết nhưng dư âm vang vọng của ông còn mãi
=> Hình ảnh Lor-ca và tiếng ghi–ta có tính trừu tượng, đa nghĩa thể hiện sự trường tồn, bất diệt của tinh thần, tâm hồn Lor-ca
Câu 3
Video hướng dẫn giải
Câu 3 (trang 166 SGK Ngữ văn 12 tập 1)
Ý nghĩa ẩn dụ của hình tượng tiếng đàn trong bài thơ?
Lời giải chi tiết:
- Hình tượng tiếng đàn xuất hiện nhiều lần trong bài thơ: "Tiếng đàn bọt nước", "tiếng ghi ta nâu", "tiếng ghi ta đá xanh", "tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan", "tiếng ghi ta ròng ròng", "tiếng đàn như cỏ mọc hoang".
- Tiếng đàn ghi ta ở đây được thể hiện với vô vàn cung bậc khác nhau: Khi là âm thanh vui tươi, khi là âm thanh chia cắt, tan vỡ, khi là âm thanh của cái chết, khi là giai điệu của tình yêu.
- Tiếng đàn ghi ta là sự hài hoà của rất nhiều trạng thái cảm xúc. Trước hết đó là cảm xúc của Lor-ca. Cuộc đời Lor-ca như tiếng ghi ta, những âm thanh, cung bậc của nó khi réo rắt về niềm yêu đời thiết tha, khi hùng tráng, mạnh mẽ về những ngày tháng chiến đấu sôi nổi, khi trầm lặng, đau buồn về khoảnh khắc phải chia lìa sự sống.
- Những âm thanh ấy cũng là âm thanh biểu hiện dòng cảm xúc mãnh liệt của tác giả. Tác giả đã sống cùng với khoảnh khắc cận kề cái chết của Lor-ca, niềm tiếc thương đau đớn, chua xót, sự ngưỡng mộ, tôn vinh được đan kết hài hoà vào những cung bậc thanh âm của tiếng đàn ghi ta.
- Tiếng ghi ta là ẩn dụ hay nói đúng hơn là bài ca về cuộc đời, số phận và cái chết của Lor-ca. Cuộc đời của con người ấy như tiếng đàn ghi ta với thanh âm trong trẻo làm lay động lòng người.
Luyện tập
Cảm nhận của anh chị về hình tượng Lor-ca được thể hiện qua bài Đàn ghi ta của Lor - ca?
Lời giải chi tiết:
Gợi ý:
Mở bài:
- Giới thiệu tác giả, bài thơ
- Giới thiệu hình ảnh Lor-ca
Thân bài:
Hình tượng Lor-ca:
- Phê-đê-ri-co Gar-xi-a Lor-Ca (1898-1936), một trong những tài năng sáng chói của Tây Ban Nha.
- Cái chết của Lor-ca là sự kiện gây chấn động lớn không chỉ ở Tây Ban Nha mà còn với toàn thế giới,
- Bài thơ làm sống lại huyền thoại về một con người, một nghệ sĩ, một chiến sĩ, về một xứ sở và về chính âm nhạc, thi ca.
* Lor- ca được miêu tả trên cái nền rộng lớn của văn hóa Tây Ban Nha:
- "Áo choàng đỏ gắt": hình ảnh này nhắc tới môn đấu bò tót, một sinh hoạt văn hóa khiến Tây Ban Nha nổi tiếng toàn thế giới.
=>Hình ảnh tấm áo choàng đỏ gắt giúp ta liên tưởng đến khung cảnh của một đấu trường. Đây không phải trận đấu giữa bò tót và võ sĩ mà là đấu trường quyết liệt giữa công dân Lor-ca cùng khát vọng dân chủ với nền chính trị độc tài, giữa nền nghệ thuật già nua Tây Ban Nha với nghệ thuật cách tân của Lor-ca.
2. Cái chết oan khuất của Lor- ca:
Đấy là khi Lor-ca bị bọn phát xít Prăng-cô giết và ném xác xuống giếng để phi tang.
- Để miêu tả sự việc bi phẫn này, tác giả sử dụng nhiều hình ảnh thực kết hợp với các biện pháp nghệ thuật như:
• Đối lập:
+ Tự do của người nghệ sĩ >< Thế lực tàn bạo của phát xít.
+ Tiếng hát yêu đời, vô tư >< Hiện thực phũ phàng đến kinh hoàng (áo choàng bê bết máu).
+ Tình yêu, cái đẹp >< Hành động tàn ác, dã man.
• Hoán dụ:
+ Tiếng hát để chỉ Lor- ca.
+ Tấm áo choàng bê bết đỏ để chỉ cái chết.
• So sánh chuyển đổi cảm giác: Tiếng ghi ta nâu, tiếng ghi ta lá xanh, tiếng ghi ta tròn
- Cái chết oan khuất của Lor- ca gây lòng căm thù với bọn phát xít và sự thương cảm sâu sắc đối với người nghệ sĩ dân gian.
+ Một nghệ sĩ tự do và cô đơn.
+ Một cái chết oan khuất, bi phẫn bởi những thế lực tàn ác.
+ Một tâm hồn bất diệt.
=>Hình tượng bi tráng về người nghệ sĩ chân chính, tài hoa - sống chết và bất tử với đất nước mình.
Kết bài:
Nhà thiên tài Lor-ca là một nghệ sĩ vĩ đại, đã chiến đấu, hi sinh lý tưởng nghệ thuật, lý tưởng sống của mình. Tên tuổi Lor-ca trở thành một biểu tượng, là ngọn cờ tập hợp các nhà văn hoá Tây Ban Nha và thế giới chống chủ nghĩa phát xít, bảo vệ văn hoá dân tộc và văn hoá nhân loại.
Bố cục
Video hướng dẫn giải
Lời giải chi tiết:
Bố cục (3 đoạn)
- Đoạn 1 (từ đầu đến “yên ngựa mỏi mòn”): hình ảnh người nghệ sĩ Lorca
- Đoạn 2 (tiếp đến “ròng ròng máu chảy”): cái chết của Lorca và nỗi xót xa trước cái chết ấy
- Đoạn 3 (còn lại): niềm tin vào sự bất tử của tiếng đàn Lorca
ND chính
Video hướng dẫn giải
Lời giải chi tiết:
| - Bài thơ ghi nhận sự thành công của tác giả trong việc làm sống lại huyền thoại về Ga-xi-a Lor-ca nói riêng và những nhân cách thanh cao, bất khuất, những tâm hồn phóng khoáng, yêu tự do của nhân loại. - Thái độ xót thương, cảm thông và sự ngưỡng mộ của tác giả Thanh Thảo trước nhân cách, tài năng và số phận bi thảm của Lor-ca. |
