Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường

Dòng điện chạy qua dây dẫn có hình dạng bất kỳ đều có tác dụng từ.

Trong thí nghiệm về tác dụng từ của dòng điện, để dễ nhận biết góc lệch của kim nam châm, dây dẫn AB có điện được bố trí song song với kim nam châm.

Ta nói rằng tại một điểm A trong không gian có từ trường khi một kim nam châm đặt tại A bị quay lệch khỏi hướng Nam – Bắc

Một cuộn dây dẫn bằng đồng, hai đầu để hở thì không có dòng điện chạy qua, nên khi đưa một nam châm thẳng lại gần cuộn dây đó sẽ không có tương tác từ.

Đặt dây dẫn song song với kim nam châm.

Cho dòng điện chạy qua dây dẫn, kim nam châm bị lệch khỏi vị trí ban đầu

=> có lực tác dụng lên kim nam châm (lực từ)          

Dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có hình dạng bất kì đều gây ra tác dụng lực (gọi là lực từ) lên kim nam châm đặt gần nó. Ta nói dòng điện có tác dụng từ.

Từ trường là không gian xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt trong nó.

Người ta dùng kim nam châm (gọi là nam châm thử) để nhận biết từ trường.

Nơi nào trong không gian có lực từ tác dụng lên kim nam châm (làm kim nam châm lệch khỏi hướng Bắc Nam) thì nơi đó có từ trường

Muốn xác định pin còn điện hay hết chỉ với các dụng cụ: dây dẫn và kim nam châm, ta làm như sau:

Mắc dây dẫn vào hai cực của pin, rồi đưa kim nam châm lại gần dây dẫn, nếu kim nam châm lệch khỏi phương Bắc - Nam ban đầu thì cục pin đó còn điện, nếu không thì cục pin hết điện

Từ trường không tồn tại xung quanh điện tích đứng yên

Để kiểm tra xem một dây dẫn chạy qua nhà có dòng điện hay không mà không dùng dụng cụ đo điện, ta có thể dùng kim nam châm: Đưa lại gần dây dẫn một kim nam châm, nếu kim nam châm bị lệch khỏi phương Bắc - Nam ban đầu của nó thì dây dẫn có dòng điện, còn nếu không thì dây dẫn không có dòng điện.

Ta có thể kết luận: Dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng có từ trườngdựa vào hiện tượng dòng điện làm cho kim nam châm để gần và song song với nó bị lệch khỏi hướng Bắc - Nam ban đầu

Ta dùng kim nam châm có trục quay để có thể nhận biết từ trường.

Không thể coi một dây dẫn thẳng có dòng điện chạy qua như một nam châm thẳng được vì dòng điện trong dây dẫn thẳng không hút các vụn sắt về hai đầu dây.

Để nhận biết được tại một điểm trong không gian có từ trường, ta đặt ở đó một kim nam châm, kim bị lệch khỏi hướng Bắc - Nam

Tại một điểm trên bàn làm việc, người ta thử đi thử lại vẫn thấy kim nam châm luôn nằm dọc theo một hướng xác định không trùng với hướng Bắc - Nam =>Miền xung quanh nơi đặt kim nam châm tồn tại từ trường khác từ trường Trái Đất

Để kiểm tra một môi trường nào đó có từ trường hay không, ta đặt kim nam châm vào trong môi trường đó.

Hiện tượng chim xù lông vào mùa đông liên quan đến hiện tượng dẫn nhiệt của chất khí.