Bài 18. Nhà Hồ và cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Minh (1400-1407)
Sách chân trời sáng tạo
Tháng 11-1406 đã diễn ra sự kiện gì quan trọng ở quốc gia Đại Ngu?
Tháng 11-1406, lấy cớ nhà Hồ cướp ngôi nhà Trần, nhà Minh đã huy động một lực lượng lớn gồm 20 vạn quân cùng với hàng chục vạn dân phu, do tướng Trương Phụ cầm đầu, chia làm hai cánh tràn vào xâm lược nước ta.
Nét nổi bật của tình hình kinh tế Đại Việt từ nửa sau thế kỉ XIV là
Từ nửa sau thế kỉ XIV, nền kinh tế Đại Việt dần suy sụp, mất mùa đói kém liên tiếp xảy ra do nhà nước không quan tâm sản xuất nông nghiệp.
Cuộc khởi nghĩa Trần Quý Khoáng phát triển nhanh chóng ở các vùng từ
Sau khi Trần Quý Khoáng lên ngôi vua, lấy hiệu và Trùng Quang đế và phát động khởi nghĩa.Cuộc khởi nghĩa đã phát triển nhanh chóng ở các vùng từ Thanh Hóa đến Hóa Châu.
Năm 1400 đã diễn ra sự kiện lịch sử quan trọng gì quan trọng?
Năm 1400, Hồ Quý Ly phế truất vua Trần và lên làm vua, đổi quốc hiệu là Đại Ngu – nhà Hồ được thành lập.
Nhà Minh sử dụng duyên cớ nào để xuất quân tấn công Đại Ngu?
Tháng 11-1406, lấy cớ nhà Hồ cướp ngôi nhà Trần, nhà Minh đã huy động quân đội tiến vào chinh phạt Đại Ngu để “phù Trần diệt Hồ”
Hồ Quý Lý đã thực hiện chính sách gì trong lĩnh vực cải cách tài chính?
Về tài chính, Hồ Quý Ly cho phát hành tiền giấy thay thế cho tiền đồng gồm 7 loại khác nhau.
“Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn
Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ”
Hai câu thơ trên phản ánh điều gì?
Câu nói trên nhân hóa thể hiện hành động tàn bạo của kẻ thù. Những hành động này đã khơi sâu mối thù dân tộc, củng cố quyết tâm chiến đấu chống quân Minh xâm lược của nhân dân ta, là nguyên nhân dẫn đến bùng nổ khởi nghĩa Lam Sơn.
Sự kiện chính trị nào càng thúc đẩy nhanh sự sụy sụp của nhà Trần vào cuối thế kỉ XIV?
Nhà Trần ngày càng suy sụp hơn từ sau khi Trần Dụ Tông chết, Dương Nhật Lễ lên nắm quyền (1369 – 1370). Nhật Lễ âm mưu thay thế họ Trần bằng họ Dương, sát hại những quý tộc nhà Trần. Nhật Lễ chỉ biết vui chơi, hoang dâm, rượu chè.
Nội dung nào sau đây không phải chính sách cai trị của nhà Minh đối với nước ta?
- Chính trị: Xóa bỏ quốc hiệu Đại Ngu, đổi thành quận Giao Chỉ; sáp nhập nước ta vào lãnh thổ Trung Quốc.
- Kinh tế: vơ vét sản vật quý hiếm; đặt ra hàng trăm thứ thuế vô lí.
- Văn hóa: bắt nhân dân ta phải bỏ phong tục tập quán của mình; thiêu hủy phần lớn sách quý của nước ta và mang về Trung Quốc nhiều sách có giá trị.
=> Loại trừ đáp án: C
Nội dung nào sau đây không phản ánh được sự khủng hoảng, suy vong của nhà Trần vào cuối thế kỉ XIV?
Biểu hiện khủng hoảng suy vong của nhà Trần cuối thế kỉ XIV:
- Nhà nước không quan tâm đến sản xuất, mất mùa đói kém diễn ra liên miên
- Vua quan quý tộc chỉ mải ăn chơi sa đọa, bắt nhân dân đóng thuế, xây dinh thự. Các cuộc thanh trừng giữa các phe phái liên tiếp xảy ra
- Các cuộc khởi nghĩa của nông dân, nô tì bùng lên ở nhiều nơi như khởi nghĩa của Ngô Bệ ở Hải Dương, khởi nghĩa của Nguyễn Thanh, Nguyễn Kị ở Thanh Hóa…
=> Vai trò tích cực của Vương triều Trần không còn. Nhà Trần không còn khả năng đưa đất nước vượt qua cuộc khủng hoảng, cần phải thay thế bằng một vương triều mới.
=> Loại trừ đáp án: C
Đâu là nguyên nhân chính dẫn đến bùng nổ các cuộc khởi nghĩa của nhân dân ta chống ách thống trị của nhà Minh?
Sau khi cuộc kháng chiến chống Minh của nhà Hồ thất bại, Chính sách thống trị tàn bạo của nhà Minh đối với nhân dân ta đã làm cho mâu thuẫn dân tộc ngày càng thêm gay gắt. Để giải quyết mâu thuẫn này, nhiều cuộc khởi nghĩa của nhân dân đã nổ ra, trong đó tiêu biểu có các cuộc khởi nghĩa của quý tộc nhà Trần.
Đâu không phải lý do Hồ Quý Ly quyết định thực hiện chính sách hạn điền?
Hồ Quý Ly thực hiện chính sách hạn điền nhằm những mục đích sau:
- Cung cấp lại ruộng đất cho nông dân cày cấy, ổn định tình hình xã hội
- Đảm bảo nguồn thu tô thuế của nhà nước
- Làm suy yếu thế lực kinh tế của quý tộc Trần vì họ là những người nắm trong tay rất nhiều ruộng đất và có tư tưởng chống đối Hồ Quý Ly
=> Đáp án D là: mục đích của chính sách hạn nô
Nguyên nhân chủ yếu nào dẫn tới sự thất bại nhanh chóng của nhà Hồ trong cuộc kháng chiến chống Minh?
Nguyên nhân chủ yếu dẫn tới sự thất bại nhanh chóng của cuộc kháng chiến chống Minh do nhà Hồ lãnh đạo là do nhà Hồ không đoàn kết được toàn dân đánh giặc. Nhà Hồ được thành lập không mang tính chính danh nên không được nhân dân đồng thuận, lại vấp phải sự chống đối quyết liệt của những quý tộc Trần nên không phát huy được sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc
Nội dung nào không phải điểm tiến bộ trong cải cách của Hồ Quý Ly?
Những điểm tiến bộ trong cải cách của Hồ Quý Ly:
- Góp phần hạn chế tệ tập trung ruộng đất của giai cấp quý tộc, địa chủ, làm suy yếu thế lực của quý tộc tôn thất nhà Trần, tăng nguồn thu nhập của nhà nước và tăng cường quyền lực của nhà nước quân chủ trung ương tập quyền.
- Những cải cách về văn hoá, giáo dục có nhiều tiến bộ.
=> Đáp án D: nông nô, nô tì chưa được giải phóng thân phận là hạn chế trong chính sách cải cách của Hồ Quý Ly.
Nhận xét nào sau đây không đúng khi đánh giá về các cuộc khởi nghĩa chống quân Minh (trước cuộc khởi nghĩa Lam Sơn)?
Các cuộc khởi nghĩa chống quân Minh (trước cuộc khởi nghĩa Lam Sơn) có những đặc điểm nổi bật sau:
- Lãnh đạo: các quý tộc nhà Trần.
- Thời gian hoạt động: nổ ra sớm (ngay từ khi quân Minh đặt ách đô hộ ở Đại Ngu), nổ ra liên tục, hoạt động trong thời gian ngắn.
- Phạm vi hoạt động: diễn ra lẻ tẻ trên phạm vi cả nước.
- Kết quả: đều thất bại.
Về những cải cách của Hồ Quý Ly, nhận xét nào sau đây không chính xác?
Nhận xét về những cải cách của Hồ Quý Ly:
- Trong tình trạng đất nước khủng hoảng, Hồ Quý Ly đã mạnh dạn khởi xướng và tiến hành hàng loạt các chính sách cải cách trên nhiều mặt.
- Cuộc cải cách đã đánh đúng vào những vấn đề căn bản của xã hội lúc bấy giờ là vấn đề quan lại, ruộng đất, lực lượng sản xuất
- Tuy nhiên một số chính sách chưa được thực hiện triệt để (gia nô, nô tì được giải phóng thân phận), chưa giải quyết được đông đảo yêu cầu bức thiết của đông đảo nhân dân
Điểm khác nhau cơ bản giữa đường lối kháng chiến của nhà Hồ so với nhà Trần là
Sự khác nhau trong đường lối kháng chiến của nhà Hồ và nhà Trần
- Nhà Hồ: dựa vào lực lượng quân đội, không xây dựng được khối đoàn kết dân tộc, chiến đấu thiên về phòng thủ bị động.
- Nhà Trần:
+ Huy động được sức mạnh của toàn dân tộc để lấy yếu chống mạnh, lấy ít địch nhiều
+ Vừa đánh cản giặc, vừa rút lui chiến lược để bảo toàn lực lượng và khoét sâu và điểm yếu của địch
Cuộc cải cách của Hồ Quý Ly không thành công khi vấp phải vấn đề căn bản nào?
Vấn đề căn bản mà nhà Hồ vấp phải khiến cho cuộc cải cách không thành công là lòng dân không thuận theo nhà Hồ. Do nhà Hồ được thành lập trong bối cảnh thán đoạt ngôi vị của nhà Trần; các chính sách cải cách của Hồ Quý Ly tuy tiến bộ nhưng được thực hiện theo tính chất cưỡng bức…
Bài học kinh nghiệm điển hình được rút ra từ sự thất bại của cuộc kháng chiến chống Minh do nhà Hồ lãnh đạo cho các cuộc đấu tranh thời kì sau là
Nguyên nhân cơ bản dẫn đến sự thất bại của cuộc kháng chiến chống Minh do nhà Hồ lãnh đạo là do lòng dân không theo nên nhà Hồ không thể tiến hành được một cuộc chiến tranh nhân dân, toàn dân đánh giặc như Hồ Nguyên Trừng đã từng khẳng định “thần không sợ đánh, chỉ sợ lòng dân không theo”. Còn trên thực tế nhà Hồ đã có sự chuẩn bị chu đáo về quân đội, cách đánh giặc
=> Bài học kinh nghiệm rút ra cho các thời kì sau là phải có những biện pháp để thu phục lòng dân, đoàn kết toàn dân tộc
Công trình nào được xây dựng từ cuối thế kỉ XIV, là điển hình của nghệ thuật xây thành Việt Nam và được công nhận là Di sản văn hóa thế giới?
Thành Nhà Hồ do Hồ Quý Ly - lúc bấy giờ là tể tướng dưới triều đại nhà Trần - cho xây dựng vào năm 1397. Thành xây xong, Hồ Quý Ly ép Vua Trần Thuận Tông rời đô từ kinh thành Thăng Long (Hà Nội) về Thanh Hóa. Tháng 2 năm Canh Thìn (1400), Hồ Quý Ly lên ngôi vua thay nhà Trần và đặt tên nước là Đại Ngu (1400-1407), thành Nhà Hồ chính thức trở thành kinh đô. Thành Nhà Hồ trong lịch sử còn có các tên gọi khác là thành An Tôn, Tây Đô, Tây Kinh, Tây Nhai, Tây Giai.
Thành Nhà Hồ được coi là tòa thành đá duy nhất còn lại ở Đông Nam Á và là một trong rất ít còn lại trên thế giới. Ngày 27/6/2011, tại Paris (Pháp), trong kỳ họp lần thứ 35 của Ủy ban Di sản thế giới, UNESCO đã công nhận thành Nhà Hồ là di sản văn hóa thế giới.
