Đề thi giữa học kì 1 Ngữ Văn 10 Chân trời sáng tạo năm 2022 - 2023 có đáp án (Đề 2)

ĐỀ 2

MA TRẬN ĐỀ THI GIỮA HỌC KÌ I

BẢNG ĐẶC TẢ ĐỀ THI GIỮA HỌC KÌ I

Phần 1: Đọc hiểu (6,0 điểm)

Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi:

NỮ THẦN NGHỀ MỘC

Sau khi đã sáng tạo ra loài người, lại thấy loài người phải sống chui rúc trong các hang đá tối tăm lạnh lẽo. Ngọc Hoàng thương tình bèn sai một vị thần bày cho loài người cách làm nhà cửa và các vật dụng sinh hoạt. Vị thần này xuống trần dưới dạng một người đàn bà đã già với mái tóc trắng như cước và vẻ mặt bí hiểm. Bà già sống lẫn lộn trong dân gian, cùng làm cùng ăn với mọi người và ngày càng có uy tín với nhân dân. Bấy giờ loài người chỉ mới biết đẵn gỗ hoặc tre nứa làm chỗ tránh mưa, tránh nắng tạm thời. Bà già đã tìm cách hướng dẫn loài người làm cưa, để cưa gỗ cho nhanh chóng hơn. Nhưng cách truyền nghề của bà cụ độc đáo. Không bao giờ bà nói thẳng cách thức làm mà chỉ hướng dẫn một cách gián tiếp. Chẳng hạn, bà đưa mọi người ra bờ suối, bên những bụi dứa dại đầy gai. Bà bứt lấy một chiếc lá và cứa vào chân của từng người. Ai tinh ý thì nghĩ ra cách làm chiếc cưa, tương tự như chiếc lá dứa.

Trong số những người đi theo bà, có hai anh em nhà nọ tên là Lỗ Ban, Lỗ Bốc tinh ý hơn cả. Họ suy nghĩ cách hướng dẫn của bà và rèn được một lưỡi cưa. Có lưỡi cưa, mọi người xẻ gỗ nhanh hơn. Từ đó anh em Lỗ Ban trở thành những người thầy đầu tiên của nghề mộc.

Nữ thần còn dạy cho mọi người cách làm nhà, làm thuyền bằng gỗ. Cách làm nhà được bà hướng dẫn như sau: Bà đứng thẳng trước mọi người, hai tay chống vào hai bên hông, để từ đó Lỗ Ban, Lỗ Bốc suy diễn. Lỗ Ban cho rằng nữ thần dạy làm kiểu nhà có một cột chính ở giữa, giao múi với hai đầu kèo, còn Lỗ Bốc thì lại cho rằng có thể làm kiểu hai cột đâm lên vào khoảng giữa hai kèo,... Hai anh em tranh luận và mỗi người làm một kiểu, kiểu nhà nào trông cũng chắc chắn, vững chãi. Dân chung quanh từ hai kiểu nhà này biến chế được rất nhiều kiểu khác nữa.

Nữ thần lại còn dạy cho dân cách làm thuyền để đi trên mặt nước. Bà nằm ngửa, hơi co người, để cho tay và chân gấp lại. Anh em Lỗ Ban, Lỗ Bốc bắt chước kiểu đó nghĩ ngay với việc lấy một khúc gỗ, đục rỗng lòng và đặt những mái chèo ngắn ở hai đầu.

Sau này họ còn tìm cách trang trí những hình chạm trổ chim, hoa, cá.. vào những công trình bằng gỗ của mình cho thêm đẹp. Nghề làm mộc phát triển từ đấy nhưng nguồn gốc ban sơ chính là nhờ nữ thần nghề mộc truyền cho từ thuở xưa.

(Nguồn: truyenxuatichcu.com)

Câu 1: Về phương diện thể loại, truyện “Nữ thần nghề mộc” không giống truyện nào đã học trong bài 1?

A. Thần Trụ Trời

B. Prô-mê-tê và loài người

C. Đi san mặt đất

D. Đăm Săn đi chinh phục nữ thần Mặt Trời

Câu 2: Thời gian, không gian được miêu tả trong truyện như thế nào?

A. Thời gian xa xưa, từ khi chưa có loài người

B. Thời gian xa xưa, không gian tối tăm, lạnh lẽo

C. Thời gian xa xưa, không gian hỗn độn chưa phân ranh giới trời đất

D. Thời gian xa xưa, không gian mênh mông chỉ toàn bóng cây, ngọn cỏ

Câu 3: Nữ thần nghề mộc được miêu tả những đặc điểm ngoại hình nào?

A. Người đàn bà đã già với mái tóc trắng như cước và vẻ mặt bí hiểm

B. Bà già sống lẫn lộn trong dân gian

C. Bà già cùng làm cùng ăn với mọi người và ngày càng có uy tín với nhân dân

D. Bà già tìm cách hướng dẫn loài người làm cưa, để cưa gỗ cho nhanh chóng hơn

Câu 4: Nữ thần nghề mộc đã hướng dẫn nhân dân tạo ra vật dụng nào đầu tiên?

A. Thuyền gỗ

B. Chiếc cưa

C. Hai cái kèo

D. Mái chèo

Câu 5: Các thông tin trong văn bản được sắp xếp theo trình tự nào?

A. Theo trình tự không gian

B. Theo trình tự thời gian

C. Theo trình tự ngược thời gian

D. Kết hợp nhiều trình tự

Câu 6: Câu văn nào trong đoạn văn sau có sử dụng biện pháp tu từ so sánh?

“Không bao giờ bà nói thẳng cách thức làm mà chỉ hướng dẫn một cách gián tiếp. Chẳng hạn, bà đưa mọi người ra bờ suối, bên những bụi dứa dại đầy gai. Bà bứt lấy một chiếc lá và cứa vào chân của từng người. Ai tinh ý thì nghĩ ra cách làm chiếc cưa, tương tự như chiếc lá dứa.”

A. Không bao giờ bà nói thẳng cách thức làm mà chỉ hướng dẫn một cách gián tiếp

B. Chẳng hạn, bà đưa mọi người ra bờ suối, bên những bụi dứa dại đầy gai

C. Bà bứt lấy một chiếc lá và cứa vào chân của từng người

D. Ai tinh ý thì nghĩ ra cách làm chiếc cưa, tương tự như chiếc lá dứa

Câu 7: Các chi tiết “Bà bứt lấy một chiếc lá và cứa vào chân của từng người. Ai tinh ý thì nghĩ ra cách làm chiếc cưa, tương tự như chiếc lá dứa; bà đứng thẳng trước mọi người, hai tay chống vào hai bên hông, để từ đó Lỗ Ban, Lỗ Bốc suy diễn (cách làm nhà); bà nằm ngửa, hơi co người, để cho tay và chân gấp lại” cho thấy cách truyền dạy nghề mộc của bà như thế nào?

A. Độc đáo, không bao giờ bà nói thẳng cách thức làm mà chỉ hướng dẫn một cách gián tiếp

B. Khó hiểu, ai thông minh mới đoán biết được ý định của bà

C. Hài hước, giúp mọi người vui vẻ khi làm việc

D. Vụng về, không biết cách truyền đạt rõ ràng

Câu 8: Dòng nào dưới đây không phải thông điệp của câu chuyện?

A. Giải thích nguồn gốc nghề mộc theo quan niệm của tác giả dân gian

B. Các vị thần linh đã có công tạo ra nghề mộc. Bởi vậy, mọi người hãy biết ơn, bảo vệ và giữ gìn để nó xứng đáng với công lao của các vị thần linh

C. Con người phải có ý chí, nghị lực vượt qua thử thách

D. Con người cần phải linh hoạt, sáng tạo trong công việc

Câu 9: Anh/chị rút ra bài học mà bản thân thấy tâm đắc nhất từ câu chuyện trên.

Câu 10: Khi dạy nghề, nữ thần không bao giờ nói thẳng cách thức làm mà chỉ hướng dẫn một cách gián tiếp. Từ đó mới có sự sáng tạo của con người trong việc làm ra các vật dụng. Các chi tiết này khiến anh/chị có suy nghĩ như thế nào về mối quan hệ giữa vai trò của người thầy và sự sáng tạo của người học?

Anh/chị hãy viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá: chủ đề và nghệ thuật của truyện “Thần Trụ Trời” (thần thoại Việt Nam).

HƯỚNG DẪN CHẤM