Tế bào nhân thực (Phần 2)

Sách kết nối tri thức với cuộc sống

Đổi lựa chọn

I. Lưới nội chất

Là hệ thống nội màng cuộn gập thành mạng lưới các kênh hay túi dẹt và các ống chứa dịch thông với nhau, nối trực tiếp với màng ngoài của nhân.

Lưới nội chất gồm:

+ Lưới nội chất trơn: chứa các hạt ribosome trên màng , tổng hợp các loại protein tiết ra ngoài tế bào hoặc các protein cấu tạo nên màng sinh chất và các protein trong lysosome.

+ Lưới nội chất trơn: chứa nhiều enzyme tổng hợp lipid, chuyển hóa đường và khử độc cho tế bào. Ví dụ như tổng hợp nên các sterol và phospholipid cấu tạo nên các loại màng của tế bào và các hormone sinh dục, tổng hợp và dự trữ triglyceride, tổng hợp và phân giải glycogen giúp điều hòa đường huyết

II. Bộ máy Golgi

Bộ máy Golgi gồm hệ thống các túi dẹt nằm song song với nhau nhưng tách rời nhau

Chức năng: chế biến, lắp ráp, đóng gói các sản phẩm tử lưới nội chất như phân tử protein, lipid...và phân phối đến các vị trí khác nhau trong hoặc ngoài tế bào.

Bộ máy golgi có cấu trúc phân cực gồm mặt nhập (tiếp nhận các chất) và mặt xuất (nơi xuất đi).

Các sản phẩm được chuyển từ mặt nhập đến mặt xuất của bộ máy Golgi qua các túi tiết vận chuyển.

Ngoài ra, bộ máy golgi còn tham gia tổng hợp một số polysaccharide.

III. Lysosome

Là bào quan tiêu hóa của tế bào, dạng túi, có màng đơn, chứa các enzyme thủy phân.

Lysosome có khả năng phân giải các phân tử lớn như protein, nucleic acid, lipid và polysaccharide, chúng tiêu hóa các vật liệu đưa từ bên ngoài vào và tiêu hóa những bào quan bị hỏng hoặc không cần thiết của tế bào

Ngoài ra, lysosome còn tiêu hóa cả các vi sinh vật gây bệnh.

Lysosome hình thành thành từ bộ máy Golgi và có ở tế bào động vật. 

IV. Không bào

Là bào quan chứa dịch lỏng

Ở tế bào thực vật trưởng thành có không bào trung tâm với kích thước lớn và tồn tại lâu dài, có chức năng:

+ Chứa nhiều nước, cân bằng lượng nước trong tế bào

+ Chứa các chất dự trữ như protein, acid hữu cơ, đường, muối khoáng hoặc chưa chất thải hay sắc tố (đỏ, tím, xanh dương)

Ở tế bào động vật ở một số loài có không bào nhỏ và tồn tại trong thời gian ngắn

Ở nguyên sinh vật, không bào co bóp làm nhiệm vụ điều hòa áp suất thẩm thấu của tế bào.

V. Peroxysome

Có dạng hình cầu, bao bọc bởi màng đơn mỏng.

Chứa enzyme phân giải H2O2 (pexoxide), đây là một chất dễ phân giải thành các gốc oxy tự do làm tổn thương tế bào được sản sinh từ một số phản ứng hóa học trong tế bào.

Ở tế bào thực vật, bào quan này còn chứa enzyme phân giải acid béo.