I. Truyện ngắn
* Khái niệm:
- Truyện ngắn là một tác phẩm tự sự cỡ nhỏ. Nó thường là các câu chuyện kể bằng văn xuôi và có xu hướng ngắn gọn, súc tích và hàm nghĩa. Truyện ngắn thường chỉ tập trung vào một tình huống, một chủ đề nhất định.
Ví dụ: Chí Phèo - Nam Cao; Hai đứa trẻ - Thạch Lam.
II. Thơ hiện đại
* Khái niệm:
- Chỉ hình thức thơ của thời kì hiện đại (từ đầu thế kỉ XX đến nay). Nói đến thơ hiện đại là đặt trong tương quan với thơ trung đại (hay thơ cổ điển), để thấy sự khác nhau rất lớn về hệ thống đề tài, thi pháp, ngôn ngữ, câu thơ, dòng thơ… Thơ hiện đại gắn liền với cuộc cách tân trong văn học Việt Nam, từ thời kì thơ mới (1932 – 1945).
- Các thể thơ tiêu biểu: thơ năm chữ, thơ 7 chữ, thơ tự do,..
Ví dụ: Tiếng gà trưa (Xuân Quỳnh); Chiều xuân (Anh Thơ)
III. Bút kí
* Khái niệm
- Một thể loại thuộc nhóm thể tài kí nhằm ghi lại sự việc, con người, cảnh vật… mà nhà văn mắt thấy tai nghe, thường là trong một chuyến đi, một lần tìm hiểu nào đó […] không sử dụng hư cấu vào việc phản ánh hiện thực, có những nhận xét, suy nghĩ, liên tưởng, nhưng ít phóng túng triền miên, mà tập trung thể hiện một tư tưởng chủ đạo nhất định.
- Mục đích đầu tiên của tác phẩm bút kí là thể hiện một giá trị nhận thức về đối tượng được ghi chép.
Ví dụ: Bút kí Ai đã đặt tên cho dòng sông? - Hoàng Phủ Ngọc Tường
IV. Tùy bút
* Khái niệm:
– Tùy bút được hiểu là thể loại thuộc loại hình kí, trong đó tác giả ghi chép lại các sự việc được quan sát và suy ngẫm về cảnh vật, con người xung quanh một cách trung thực.
– Về thể loại tùy bút, được coi là lối chơi độc tấu của cái tôi trữ tình, là tùy theo hứng mà viết (sự thực, việc thực chảy qua ngòi bút dạt dào cảm xúc của nhà văn nên thấm đẫm chất thơ).
Ví dụ: Tùy bút Người lái đò sông Đà - Nguyễn Tuân
V. Tiểu thuyết
* Khái niệm:
- Tác phẩm tự sự cỡ lớn có khả năng phản ánh hiện thực đời sống ở mọi giới hạn không gian và thời gian. Thông quá những nhân vật có thể là hư cấu, sự kiện có thật hoặc không để phản ánh các vấn đề ở trong cuộc sống và xã hội. Tiểu thuyết thường mang tính kể chuyện, tường thuật gián tiếp theo những chủ đề nhất định nào đó.
Ví dụ: Tiểu thuyết Tắt đèn - Ngô Tất Tố; tiểu thuyết Tiếng chim hót trong bụi mận gai - Colleen McCullough
