I. Sơ đồ tư duy văn minh Ai Cập
II. Điều kiện tự nhiên và dân cư
- Ai Cập cổ đại nằm ở đông bắc châu Phi. Địa hình chia làm hai khu vực: cao nguyên Thượng Ai Cập ở phía nam và đồng bằng hạ Ai Cập ở phía bắc.
- Sông Nin dài khoảng 6650 km chảy từ Trung Phi đến Bắc Phi, trong đó có phần chảy qua lãnh thổ Ai Cập.
- Cư dân chủ yếu là các bộ lạc Li-bi. Sau đó, các bộ tộc Ha-mit từ Tây Á tràn vào chiếm lĩnh vùng thung lũng song Nin, tạo nên sự hỗn hợp chủng tộc.
III. Điều kiện kinh tế
- Đời sống kinh tế gắn liền với sông Nin. Họ biết trồng trọt theo mùa vụ với các cây lúa mì, lúa mạch, nho,…
- Buôn bán và trao đổi với các nước láng giềng sản phẩm thủ công và nông nghiệp.
IV. Điều kiện chính trị-xã hội
- Do nhu cầu trị thủy, nhà nước Ai Cập cổ đại ra đời, bắt đầu tổ chức sản xuất và quản lí xã hội.
- Ban đầu, Ai Cập gồm hai vương quốc là Thương Ai Cập và Hạ Ai Cập sau đó thống nhất lại.
- Nhà nước Ai Cập mang tính chất chuyên chế, đứng đầu là Pha-ra-ông (vua).
- Xã hội Ai Cập cổ đại gồm nhiều tầng lớp, có sự phân hóa địa vị, giàu nghèo rõ nét.
V. Chữ viết và văn học
- Vào khoảng 3000 năm TCN, người Ai Cập đã sáng tạo chữ tượng hình (1000 chữ) sau đó phát hiện âm tiết chuyển thành 24 chữ. Họ viết trên giấy pa-pi-rút. Bút được làm từ cây sậy và bọc 1 miếng đồng ở đầu.
- Văn học Ai Cập cổ đại khá phong phú về thể loại. Nội dung phản ánh đời sống hiện thực, lưu danh chiến thắng của pha-ra-ông, ngợi ca thần linh, giàu tính trào phúng.
VI. Tín ngưỡng, tôn giáo
- Cư dân Ai Cập cổ đại sùng bái tự nhiên, thờ cũng nhiều thần linh. Một số thần có hình bò, sư tử, khỉ, cá sấu,…
- Họ tin linh hồn con người là bất tử, quan niệm này dẫn đến tục ướp xác và xây dựng lăng mộ để giữ thi thể lâu dài.
VII. Khoa học, kĩ thuật
- Thiên văn họa và phép tính lịch:
+ Người Ai Cập tính thời gian bằng đồng hồ đo bóng Mặt Trời, đồng hồ nước; biết về bản đồ 120 cũng hoàng đạo, biết được các ngôi sao Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ.
+ Tạo ra Dương lịch với 365 ngày, 12 tháng.
- Toán học:
+ Người Ai Cập rất giỏi Số học và Hình học, phát minh ra hệ đếm thập phân, sáng tạo chữ số, tính ra số pi…
- Y học:
+ Tìm hiểu được nguyên nhân bệnh tật, mối quan hệ giữa tim và mạch máu.
- Kĩ thuật:
+ Biết tạo ra con lăn, cần trục, bơm nước, đóng thuyền lớn, chế tạo vũ khí, biết chế tạo thủy tinh màu,…
VIII. Kiến trúc và điêu khắc
- Kiến trúc:
+ Có nhiều công trình kì vĩ, trường tồn với thời gian, nổi bật với các kim tự tháp
- Điêu khắc:
+ Đạt đến trình độ cao, phục vụ cho việc xây dựng và trang trí lâu đài, lăng mộ đền thờ các thần linh và pha-ra-ông.
+ Tượng thường tạc đá gỗ hoặc đúc bằng đồng, nổi tiếng nhất là Nữ hoàng Nê-phéc-ti-ti, tượng Nhân sư…
