I. Vai trò, đặc điểm và cơ cấu ngành công nghiệp
a. Vai trò
- Công nghiệp cung cấp lượng tư liệu sản xuất cho toàn bộ nền kinh tế, qua đó góp phần thúc đẩy tốc độ tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế
- Công nghiệp cung cấp lượng hàng tiêu dùng phòng phú, đan dạng nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống và là nguồn hàng xuất khẩu quan trọng . Tăng thu nhập và tạo ra việc làm.
- Góp phần khai thác hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, biến đổi không gian kinh tế và đóng vai trò hạt nhân phát triển vùng kinh tế
b. Đặc điểm
- Gắn liền với việc sử dụng máy móc và áp dụng công nghệ
- Có mức độ tạp trung hóa, chuyên môn hóa và hợp tác hóa rất cao
- Đòi hỏi tiêu thụ nguyên liệu đầu vào lớn nên lượng chất thải ra môi trường nhiều
- Có tính linh động cao về mặt phân bố theo không gian.
- Nền công nghiệp hiện đại gắn liền vơi stuwj động hóa, ứng dụng công nghệ cao đẩy mạnh nghiên cứu và phát triển.
c. Cơ cấu
- Gồm tổng thể các ngành, nhóm ngành tạo nên công nghiệp và mối quan hệ giữa chúng.
- Dựa vào tính chất tác động đến đối tượng lao động người ta chia sản xuất công nghiệp thành 2 nhóm chính là công nghiệp khai thác và công nghiệp chế biến.
+ Công nghiệp khai thác : Khoáng sản, nước, sinh vật,..
+ Công nghiệp chế biến : ngành chế biến vật chất tự nhiên và nhân tạo thành các sản phẩm phục vụ nhu cầu tiêu dùng.
II. Các nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển và phân bố công nghiệp
a. Các nhân tố bên trong
- Vị trí địa lí ảnh hưởng đến việc phân bố cơ sở sản xuất cũng như mức độ thuận lợi trong tiếp cận các nhân tố bên ngoài
- Điều kiện và tài nguyên thiên nhiên ảnh hưởng trực tiếp đến việc xác định cơ cấu và phân bố sản xuất công nghiệp
- Điều kiện kinh tế - xã hội là nhân tố mang tính chất quyết định:
+ Dân cư và nguồn lao động đảm bảo nguồn nhân lực và thị trường tiêu thụ
+ Trình độ khoa học và công nghệ giúp công nghiệp phát triển nhanh và bền vững hình thành các ngành mới.
+ Nguồn vốn và thị trường tạo điều kiện để công nghiệp thay đổi cả về cơ cấu và phân bố
+ Chính sách phát triển công nghiệp ảnh hưởng đến hướng phát triển, tốc độ phát triển,..
b. Các nhân tố bên ngoài
- Gồm vốn đầu tư, nguồn nhân lực chất lượng cao, khoa học – công nghệ, thị trường từ bên ngoài lãnh thổ,…
=> Tạo sức cạnh tranh, điều kiện để phát triển và phân bố ngành công nghiệp,..
