I. Các tầng đất
- Lớp đất gồm 3 tầng chính: Tầng đá mẹ, tầng tích tụ và tầng chứa mùn.
( Ngoài ra còn có các tầng đá gốc – bên dưới tầng đá mẹ và tầng thảm mục – bên trên tầng chứa mùn)
- Tầng tích tụ có tác động mạnh mẽ đến sự sinh trưởng và phát triển của sinh vật.
II. Lớp đất, các thành phần của đất
a. Lớp đất
- Đất là lớp vật chất mỏng, vụn bở, bao phủ trên bề mặt các lục địa và đảo, được đặc trưng bởi độ phì.
b. Các thành phần của đất
- Gồm 4 thành phần chính:
+ Chất khoáng: Là những hợp chất tự nhiên được hình thành do các quá trình phong hóa khác nhau xảy ra trong lớp vở Trái Đất.
+ Chất hữu cơ: là những tàn tích sinh vật chưa hoặc đang phân giải và những chất hữu cơ đã được phân giải (chất mùn)
+ Không khí trong đất: được chứa trong các lỗ hổng của đất, có vai trò trong quá trình phong hóa đá và là điều kiện tồn tại cho sinh vật dưới đất.
+ Nước trong đất: được chứa trong các khe hở của đất, quy định độ ẩm cho đất.
- Tỉ lệ các thành phần trong đất thay đổi tủy thuộc vào điều kiện hình thành đất từng nơi.
III. Các nhân tố hình thành đất
Đất được hình thành do tác động đồng thời của nhiều nhân tố: đá mẹ, khí hậu, sinh vật, địa hình, thời gian và con người.
a. Đá mẹ: Là nhân tố quan trọng nhất. Cung cấp các khoáng vật cho đất, tạo nên tính chất vật lí, hóa học của đất.
b. Khí hậu (nhiệt độ và lượng mưa) tạo thuận lợi hoặc gây khó khăn đến quá trình phân giải các chất khoáng và chất hữu cơ trong đất.
c. Sinh vật là nguồn cung cấp chất hữu cơ cho đất.
- Vi sinh vật phân hủy xác động, thực vật để thành mùn.
- Động vật sống trong đất có tác dụng làm đất tơi xốp.
d. Địa hình (độ cao và độ dốc) ảnh hưởng tới độ dày của tầng đất và độ phì của đất.
e. Thời gian: Thời gian hình thành càng lâu, thì đất càng dày.
f. Con người: có tác động tích cực hoặc tiêu cực đến đất:
- Tích cực: làm cho đất tơi xốp, cung cấp độ ẩm và chất dinh dưỡng cho đất
- Tiêu cực: làm cho đất nhanh thoái hóa và bạc màu.
IV. Một số nhóm đất chính trên Trái Đất
- Tiêu chí phân loại, dựa vào: Quá trình hình thành và tính chất đất.
- Một số nhóm đất điển hình:
