I. Chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời
- Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời trên một quỹ đạo hình e-lip và theo hướng từ Tây sang Đông.
- Trong quá trình chuyển động quanh Mặt Trời, ở trục Trái Đất có các đặc điểm:
+ Thời gian chuyển động một vòng của Trái Đất quanh Mặt trời là 365 ngày 6h.
+ Trong quá trình chuyển động quanh Mặt Trời, trục Trái Đất luôn nghiêng trên mặt phẳng quỹ đạo một góc khoảng 66033’
+ Sau 3 năm có 365 ngày sẽ có một năm có 366 ngày. Năm đó gọi là năm nhuận, tháng 2 có 29 ngày.
II. Các mùa trên Trái Đất
- Khái niệm: Mùa là khoảng thời gian của năm, có những đặc điểm riêng về thời tiết và khí hậu.
- Nguyên nhân: Do trục Trái Đất nghiêng và không đổi hướng khi chuyển động trên quỹ đạo quanh Mặt Trời.
- Đặc điểm:
+ Bán cầu ngả về phía Mặt Trời => Là bán cầu nóng => Mùa nóng
+ Bán cầu không ngả về phía Mặt Trời => Là bán cầu lạnh => Mùa lạnh
- Mùa của 2 bán cầu ngược nhau và người ta còn chia 1 năm ra 4 mùa: xuân, hạ, thu, đông
Bán cầu Bắc |
Xuân |
Hạ |
Thu |
Đông |
Bán cầu Nam |
Thu |
Đông |
Xuân |
Hạ |
- Hiện tượng mùa có sự khác biệt theo vĩ độ:
III. Hiện tượng ngày - đêm dài ngắn theo mùa
* Thời gian ban ngày và ban đêm có sự thay đổi theo mùa
- Từ sau ngày 21-3 đến trước ngày 23-9, bán cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời, mọi nơi ở bán cầu Bắc đều có ngày dài đêm ngắn. Cùng thời gian này, mọi nơi ở bán cầu Nam đều có đêm dài ngày ngắn.
- Từ sau ngày 23-9 đến trước ngày 21-3, bán cầu Nam ngả về phía Mặt Trời, mọi nơi ở bán cầu Nam có ngày dài đêm ngắn. Cùng thời gian này, mọi nơi ở bán cầu Bắc đều có đêm dài ngày ngắn.
- 21 – 3 (Xuân phân) và 23 - 9 (Thu phân), không bán cầu nào ngã về phía Mặt Trời, khắp nơi trên Trái Đất có ngày và đêm dài bằng nhau.
Ví dụ:
Bán cầu |
22/6 |
22/12 |
||
Bắc |
BC nóng |
Ngày > đêm |
BC lạnh |
Ngày < đêm |
Nam |
BC lạnh |
Ngày > đêm |
BC nóng |
Ngày > đêm |
* Thời gian ban ngày và ban đêm có sự thay đổi theo vĩ độ
- Xích đạo: ngày luôn dài bằng đêm
- Bán cầu nóng: càng về Cực, ngày càng dài, đêm càng ngắn
- Bán cầu lạnh: càng về Cực, ngày càng ngắn, đêm càng dài
- Từ Vòng Cực về Cực có hiện tượng ngày hoặc đêm dài suốt 24 giờ (ngày địa cực, đêm địa cực)
Vĩ độ |
66033’B |
740B |
850B |
900B |
Số ngày có ngày dài suốt 24 giờ |
1 |
103 |
161 |
186 |