Có bao nhiêu cặp số nguyên \(\left( {x;y} \right)\) thỏa mãn \(0 \le x \le 2022\), \(y \ge 2\) và \({x^2} + x - xy = x{\log _2}\left( {xy - x} \right) - {2^x}\)?
Trả lời bởi giáo viên
Từ điều kiện \(0 \le x \le 2022\), \(y \ge 2\), ta được \(xy - x = x\left( {y - 1} \right) \ge 0.\)
Kết hợp điều kiện của \({\log _2}\left( {xy - x} \right)\), ta được. \(0 < x \le 2022\), \(y \ge 2\),
Đặt \(t = {\log _2}\left( {xy - x} \right)\). Khi đó ta được \({x^2} - {2^t} = xt - {2^x} \Leftrightarrow {2^x} + x.x = {2^t} + x.t\)(1)
Nếu \(x > t\) thì \({2^x} + x.x > {2^t} + x.t,\)với \(x > 0\), mâu thuẫn với (1).
Tương tự \(x < t\) cũng được kết quả mâu thuẫn với (1).
Từ đó: \(x = t \Leftrightarrow xy - x = {2^x} \Leftrightarrow y = 1 + \dfrac{{{2^x}}}{x}\).
Vì \(0 < x \le 2022\), \(x \in \mathbb{Z},\,y \in \mathbb{Z}\) nên \({2^x} \vdots x\) suy ra \(x \in \left\{ {{2^0},{2^1},{2^2},...,{2^{10}}} \right\}.\)
Ứng với mỗi giá trị của \(x\) ở trên thì \(y = 1 + \dfrac{{{2^x}}}{x}\) có duy nhất một giá trị tương ứng.
Vậy có \(11\) cặp số nguyên thỏa yêu cầu đề bài.
Hướng dẫn giải:
- Tìm điều kiện xác định của x và y
- Đặt \(t = {\log _2}\left( {xy - x} \right)\)
- Chứng minh $x=t$
- Biểu diễn y theo x và dựa vào tính chia hết để tìm x, từ đó tìm y.
Giải thích thêm:
Cách 2: Chứng minh $t=x$
Đặt \(t = {\log _2}\left( {xy - x} \right)\)
Ta có: \({x^2} + x - xy = x{\log _2}\left( {xy - x} \right) - {2^x}\)
\(\begin{array}{l} \Leftrightarrow {x^2} + {2^x} = x{\log _2}\left( {xy - x} \right) + \left( {xy - x} \right)\\ \Leftrightarrow x.x + {2^x} = x.t + {2^t}\left( * \right)\end{array}\)
Xét hàm số \(f\left( t \right) = {2^t} + x.t\) với \(x > 0,t \in \mathbb{R}\)
\(f'\left( t \right) = {2^t}.\ln 2 + x > 0\forall t \in \mathbb{R}\)
=> Hàm số $f(t)$ đồng biến trên \(\mathbb{R}\)
Phương trình (*) \( \Leftrightarrow f\left( x \right) = f\left( t \right)\)\( \Leftrightarrow x = t\)