Rừng nhiệt đới

Rừng nhiệt đới phân bố từ vùng Xích đạo đến hết vành đai nhiệt đới ở cả bán cầu Bắc và bán cầu Nam. Tuy nhiên khu vực hai bên xích đạo có lượng mưa lớn và ổn định quanh năm nên là nơi phân bố chính của rừng nhiệt đới.

Rừng nhiệt đới phân bố ở nơi có khí hậu nóng quanh năm, nhiệt độ trung bình trên 21^oC, lượng mưa lớn trên 1700mm.

- Rừng nhiệt đới có thực vật gồm nhiều tầng, trong rừng có nhiều loài cây thân gỗ, dây leo chằng chịt; phong lan, tầm gửi, địa y bám trên thân cây...

- Do nhiệt độ và độ ẩm cao, nên thực vật xanh tốt quanh năm.

- Cằn cỗi, ít lá không phải đặc điểm của thực vật rừng nhiệt đới.

Rừng nhiệt đới được chia thành hai kiểu chính là:

- Rừng mưa nhiệt đới

- Rừng nhiệt đới gió mùa.

- Rừng nhiệt đới phân bố chủ yếu ở những nơi có khí hậu xích đạo (nóng, ẩm) hoặc nơi có khí hậu nhiệt đới gió mùa (có 2 mùa mưa – khô) như: Lưu vực sông Công-gô, sông Amazon, khu vực Đông Nam Á,...

- Không phân bố ở nơi có khí hậu khô hạn như hoang mạc Xahara.

Nơi có khí hậu mưa nhiều quanh năm, nhiệt độ cao sẽ tạo điều kiện hình thành nên rừng mưa nhiệt đới.

Rừng nhiệt đới phân bố chủ yếu ở nơi có khí hậu nóng ẩm, mưa nhiều tạo điều kiện thuận lợi cho thực vật phát triển. Trong rừng, mỗi loại cây lại có khả năng sinh trưởng, ưa sáng – tối, ... khác nhau nên chúng mọc đến các độ cao khác nhau, tán xum xuê, nhiều tầng.

Do vậy, khí hậu là nguyên nhân chính khiến thực vật trong rừng nhiệt đới rậm rạp, nhiều tầng tán.

Rừng nhiệt đới có rất nhiều vai trò đối với sự sống, nhưng vai trò quan trọng nhất là: cung cấp oxi, điều hòa khí hậu trên Trái Đất.

Ta có diện tích rừng năm 2010 là 13,4 triệu ha; năm 2015 là 14,1 triệu ha.

- Từ năm 2010 – 2015 tăng: 0,7 triệu ha

- Trung bình mỗi năm tăng: 0,7/ (2015 – 2010) = 0,14 (triệu ha).

Nguyên nhân gây suy giảm tài nguyên rừng là do cháy rừng và các tác động của con người (khai thác gỗ, lấy củi, phá rừng làm nương rẫy,...)

Rừng mưa Amazon – khu rừng nhiệt đới lớn nhất thế giới đóng góp tới 20% lượng oxy trên Trái Đất, cũng là cánh rừng xảy ra nhiều vụ cháy lớn nhất (tính riêng từ tháng 1 đến tháng 8 năm 2019) đã có tới 70.000 vụ cháy rừng do khí hậu khô hạn).

* Rừng nhiệt đới gió mùa có các đặc điểm:

- Phân bố ở nơi có khí hậu: Có một mùa mưa và một mùa khô rõ rệt (Đông Nam Á, Đông Ấn Độ, ...)

- Cây trong rừng rụng lá vào mùa khô, thấp và ít tầng hơn ở rừng mưa nhiệt đới.

* Cây trong rừng rậm rạp, nhiều tầng tán: Là đặc điểm của rừng mưa nhiệt đới

Đáp án:

- Phân bố ở nơi có một mùa mưa và một mùa khô rõ rệt

- Cây trong rừng có một mùa rụng lá

- Rừng mưa nhiệt đới được hình thành ở nơi có nhiệt độ cao và mưa nhiều quanh năm, trong rừng cây cối rậm rạp, nhiều tầng tán (từ 4 – 5 tầng),... không phân bố ở nơi có một mùa mưa và một mùa khô.

- Rừng mưa nhiệt đới không bị rụng lá theo mùa, vì khí hậu ổn định quanh năm.

Đáp án:

- Thực vật rụng lá theo mùa

- Phân bố ở nơi có một mùa mưa và một mùa khô

Rừng nhiệt đới thường phân bố ở nơi có khí hậu nóng (trên 21^oC), và mưa nhiều (trên 1700mm). Động thực vật rất phong phú và đa dạng, các loài chim thường có màu sắc sặc sỡ,...

Rừng nhiệt đới thường không phải là nơi cư trú của ngựa vằn, sư tử và báo,... những loài vật này sinh sống chủ yếu trên các thảo nguyên rộng lớn.

Đáp án:

Ở Việt Nam kiểu rừng nhiệt đới gió mùa chiếm ưu thế vì nhìn chung khí hậu Việt Nam mang tính chất nhiệt đới ẩm, gió mùa (có một mùa mưa – khô).

Đáp án:

Sai, vì rừng nhiệt đới mặc dù được coi là lá phổi xanh của Trái Đất nhưng chúng chỉ phân bố trong phạm vi từ vùng xích đạo đến hết vành đai nhiệt đới ở cả hai bán cầu Bắc và bán cầu Nam. Không phân bố rộng khắp thế giới.

Đáp án: Sai

Sai, vì rừng mưa nhiệt đới phân bố ở nơi có lượng mưa lớn quanh năm, cây trong rừng xanh tốt rậm rạp, nên không có một thời kì rụng lá vào mùa khô như rừng nhiệt đới gió mùa.

Đáp án: Sai

- Rừng nhiệt đới được mệnh danh là lá phổi xanh của Trái Đất, đúng vì rừng cung cấp một lượng lớn oxy, điều hòa khí hậu.

- Diện tích rừng nhiệt đới trên Trái Đất đang không ngừng tăng lên, sai vì sự khai thác quá mức của con người và cháy rừng làm diện tích rừng đang giảm ở mức báo động.

- Động vật trong rừng nhiệt đới dần suy giảm do con người khai thác quá mức, đúng.

Đáp án:

Sai, vì mặc dù rừng nhiệt đới cung cấp một lượng oxy rất lớn cho Trái Đất, nhưng ngoài ra vẫn có nhiều dạng thực vật khác cũng làm điều đó: rừng lá kim, rừng hỗn giao, ... ở môi trường ôn đới; hoặc các loại sinh vật phù du, tảo,...

Đáp án: Sai

Rừng nhiệt đới có diện tích lớn trên thế giới, là nơi bảo tồn sự đa dạng sinh học, cung cấp oxy điều hòa khí hậu, bảo vệ đất, chống xói mòn,... Do vậy nếu mất rừng sẽ để lại những hậu quả:

- Mất môi trường sống của nhiều loài sinh vật

- Khí hậu biến đổi, do không có thực vật hấp thụ khí CO₂, làm gia tăng lượng khí này trong không khí và gây hiệu ứng nhà kính.

- Thiên tai gia tăng, tàn phá ngày càng nghiêm trọng do mất lớp phủ thực vật như lũ quét, sạt lở đất,...

Đáp án:

- Mất môi trường sống của nhiều loài sinh vật

- Khí hậu biến đổi, tăng lượng CO₂

- Thiên tai ngày càng nghiêm trọng