Di truyền liên kết

Di truyền liên kết được vận dụng để chọn những nhóm tính trạng tốt luôn di truyền với nhau

Ruồi giấm đực có kiểu gen AB/ab (di truyền liên kết) cho 2 loại giao tử: 2 loại: AB, ab   

Moocgan đã sử dụng ruồi giấm cho các thí nghiệm của mình.

Ruồi giấm mang nhiều đặc điểm thuận lợi cho các nghiên cứu di truyền:

+ Dễ nuôi trong ống nghiệm

+ Đẻ nhiều

+ Vòng đời ngắn

+ Có nhiều biến dị dễ quan sát

+ Số lượng NST ít (2n = 8)

Moocgan theo dõi sự di truyền của hai cặp tính trạng về màu sắc của thân và độ dài của cánh của ruồi giấm.

Lai hai dòng ruồi giấm thuần chủng: thân xám, cánh dài × thân đen, cánh cụt

Thu được F1: 100% thân xám, cánh dài

Moocgan đã lai phân tích ruồi đực F₁ mình xám, cánh dài với mình đen, cánh cụt thu được kết quả phân li kiểu hình 1 : 1 → phát hiện ra hiện tượng liên kết hoàn toàn.

Ở ruồi giấm, thân đen, cánh ngắn là các tính trạng lặn

→Thân xám, cánh dài × Thân đen, cánh ngắn là phép lai phân tích

Hiện tượng mỗi gen quy định một tính trạng mà kết quả tạo nên một số tính trạng luôn di truyền cùng với nhau. Đó là hiện tượng di truyền liên kết gen.

Cơ sở tế bào học của sự liên kết hoàn toàn là các gen trong nhóm liên kết cùng nằm trên một NST và cùng phân li với NST trong quá trình phân bào.

Các gen phân bố dọc theo chiều dài của NST và tạo thành nhóm gen liên kết. 

Số nhóm gen liên kết ở mỗi loài bằng số NST trong bộ đơn bội (n) của loài đó

Số nhóm gen liên kết bằng số NST trong bộ đơn bội của loài (n): 2n=20 → n=10

Liên kết gen làm hạn chế xuất hiện biến tổ hợp.

Ruồi giấm đực có kiểu gen BV/bv (di truyền liên kết) cho 2 loại giao tử: 2 loại: BV, bv   

A – thân xám trội hoàn toàn so với a – thân đen

B – cánh dài trội hoàn toàn so với b – cánh cụt

$\begin{gathered}P:\frac{{AB}}{{AB}} \times \frac{{ab}}{{ab}} \hfill \\{F_1}:\frac{{AB}}{{ab}} \hfill \\\end{gathered} $

Cho con đực F₁ lai với con cái thân đen, cánh cụt

$\begin{gathered}{F_b}:\frac{{AB}}{{ab}} \times \frac{{ab}}{{ab}} \hfill \\G:\left( {AB:ab} \right) \times ab \hfill \\\to \frac{{AB}}{{ab}}:\frac{{ab}}{{ab}} \hfill \\\end{gathered} $

→1 xám, dài : 1 đen, cụt

A – thân xám trội hoàn toàn so với a – thân đen

B – cánh dài trội hoàn toàn so với b – cánh ngắn

$P:\frac{{AB}}{{AB}} \times \frac{{ab}}{{ab}} \to {F_1}:\frac{{AB}}{{ab}}$

Cho con đực F₁ lai với con cái thân đen, cánh ngắn

$\begin{gathered}{F_1} \times {F_1}:\frac{{AB}}{{ab}} \times \frac{{AB}}{{ab}} \hfill \\G:\left( {AB:ab} \right) \times \left( {AB:ab} \right) \hfill \\{F_2}:1\frac{{AB}}{{AB}}:2\frac{{AB}}{{ab}}:1\frac{{ab}}{{ab}} \hfill \\\end{gathered} $

→ 3 xám, dài : 1 đen, ngắn.

$\frac{{Ab}}{{aB}} \times \frac{{Ab}}{{aB}}$ →$1\frac{{Ab}}{{Ab}}:2\frac{{Ab}}{{aB}}:1\frac{{aB}}{{aB}}$ → (1 cao, bầu dục : 2 cao, tròn : 1 thấp, tròn)

$\frac{{Ab}}{{aB}} \times \frac{{Ab}}{{ab}}$→$1\frac{{Ab}}{{Ab}}:1\frac{{Ab}}{{aB}}:1\frac{{Ab}}{{ab}}:1\frac{{aB}}{{ab}}$→ (2 cao, bầu dục : 1 cao, tròn : 1 thấp, tròn)

$\frac{{AB}}{{ab}} \times \frac{{AB}}{{ab}}$→$1\frac{{AB}}{{AB}}:2\frac{{AB}}{{ab}}:1\frac{{ab}}{{ab}}$→ (3 cao, tròn : 1 thấp, tròn)

$\frac{{AB}}{{ab}} \times \frac{{Ab}}{{ab}}$→$1\frac{{AB}}{{Ab}}:1\frac{{AB}}{{ab}}:1\frac{{Ab}}{{ab}}:1\frac{{ab}}{{ab}}$→ (2 cao, tròn : 1 cao, bầu dục: 1 thấp, tròn)

$\begin{gathered}\frac{{ABD}}{{abd}} \times \frac{{ABD}}{{abd}} \hfill \\G:\left( {ABD:abd} \right) \times \left( {ABD:abd} \right) \hfill \\F:1\frac{{ABD}}{{ABD}}:2\frac{{ABD}}{{abd}}:1\frac{{abd}}{{abd}} \hfill \\\end{gathered} $

→ tỷ lệ kiểu hình 3 : 1

Giống với kết quả của phép lai 1 cặp tính trạng