-Tổ chức nhà nước thành bang -Tổ chức nhà nước đế chế

+Tổ chức nhà nước thành bang 

-Từ khoảng thế kỉ VII đến thế kỉ VI TCN, các thành bang ở Hy Lạp lần lượt ra đời. Trong đó , hai thành bang tiêu biểu là Xpác-ta và A-ten . Đây là những nhà nước chiếm hữu nô lệ .

-Các thành bang có đường biên giới lãnh thổ , có chính quyền , quân đội , luật pháp , hệ thống kinh tế , đo lường , tiền tệ và những thần bảo hộ riêng . Mặc dù đều là nền chuyên chính của giai cấp chủ nô , những thiết chế chính trị , tổ chức nhà nước ở mỗi thành bang không giống nhau . 

A-ten là thành bang tiêu biểu ở Hy Lạp thời cổ đại , có diện tích khoảng 2 000km², dân số khoảng 400 000 người .

Hơn 30 000 người là công dân A-ten , có tư cách và có quyền công dân . Khoảng 15 000 kiều dân (dân nơi khác đến ngụ cư) được tự do sinh sống , buôn bán , làm ăn , nhưng không có quyền công dân . Hơn 30 000 công dân A-ten họp thành ĐHND , bầu và cử ra các cơ quan nhà nước , quyết định mọi công việc 

+Tổ chức nhà nước đế chế

-Khoảng thế kỉ III TCN , thành bang La Mã lớn mạng đã xâm chiếm các thành bang trên bán đảo I-ta-li-a , chinh phục các vùng đất của người Hy Lạp , các thành bang ven bờ Địa Trung Hải và trở thành một đế quốc . Lãnh thổ của đế quốc La Mã mở rộng nhất và khoảng thế kỉ II.

Năm 27 TCN , Ốc-ta-viu-xơ trở thành người thống trị duy nhất ở La Mã . Tuy không tự xưng là hoàng đế nhưng trong thực tế , Ốc-ta-viu-xơ đã năm trong tay mọi quyền hành và được gọi là Ô-gu-xtu-xơ (đấng cao cả , tối cao).

Dưới thời Ô-gu-xtu-xơ , vai trò của Viện Nguyên lão được coi trọng , với số nghị viên khoảng 600 người , nhiều chức năng của ĐHND trước đó chuyển giao cho Viện Nguyên Lão.

Thời La Mã cổ đại , vào năm 73 TCN , Xpác-ta-cút đã lãnh đạo các đấu sĩ nô lệ vùng lên chống lại chủ nô . Lực lượng quân khởi nghĩa ngày càng đông , có lúc lên tới 120 000 người . Viện Nguyên lão đã phải điều 8 binh đoàn đến đàn áp.

Năm 71 TCN , nghĩa quân của Xpác-ta-cút đã kiên cường chống lại các đợt tấn công của quân La Mã . Tuy nhiên , do chênh lệch về lực lượng , Xpác-ta-cút và hàng chục nghìn người bị giết , khoảng 6 000 người bị bắt làm từ binh và bị đóng đinh trên thập tự giá