Tình hình phân hoá xã hội và cuộc đấu tranh của nông dân. Luật pháp và quân đội

*Tình hình phân hoá xã hội và cuộc đấu tranh của nông dân

+Sự phát triển kinh tế trong hoàn cảnh của chế độ phong kiến vừa góp phần nâng cao đời sống nhân dân, củng cổ nền độc lập dân tộc, vừa đẩy nhanh sự phân hoá xã hội. Giai cấp địa chủ thống trị ngày càng mở rộng ruộng đất tư hữu, nhất là các quý tộc Trần hệ thống đoeenf trang của mình. Ban đầu, điều này góp phần mở rộng diện tích canh tác, giải quyết ít nhiều tình trạng dân phiếu.Từ thế kỉ XIX, do nhiều nguyên nhân khác nhau, mất mùa, đói kém xảy ra ngày càng nhiều, nên "nhân dân nhiều người phải bán rộng đất và bán con trai, con gái làm nô tì". Trong lúc đó,vua quan, quý tộc chấp chiếm ruộng đất, ăn chơi xa xỉ, không quan tâm đến cuộc sống của nhân dân. Nhiều cuộc đấu tranh của nông dân đã bùng lên, nhất là vào cuối thế kỉ XIX.Nhà Trần suy vong.Tế tướng Hồ Quý Ly thực hiện một cuộc cải cách lớn để cứu vãn tình thế - nhà Hồ được thành lập.

*Luật pháp và quân đội

+Năm 1042, vu Lý Thái Tông ban hành bộ hành Hình thư - bộ luật thành văn đầu tiên của nước ta. Thời Trần, nhà nước có bộ Hình luật. Thời lê, một bộ luật đầy đủ được ban hành với tên gọi Quốc triều hình luật (còn được gọi là Luật Hồng Đức),gồm hơn 700 điều, quy định khá đầy đủ các tội danh và hình phạt liên quan đến hầu hết các hoạt động xã hội, bảo vệ quyền hành của giai cấp thống trị, một số quyền lợi chân chính của nhân dân và an ninh đất nước.

Một số điều trong bộ luật:

-Khi xa giá vua đi qua mà xông vào hàng người đi theo thì xử tội đồ, nếu xông vào đội cận vệ thì xử chém. Lầm lỡ thì giảm một bậc.

-Bán ruộng đất ở biên cương cho người ngoại quốc thì xử chám.

-Đào trộm đê đập làm thiệt hại nhà cửa, lúa má thì xử đồ, lưu, bắt đền tổn hại.

Quân đội sớm được tổ chức quy củ, gồm hai bộ phận: quân bảo vệ nhà vua và kinh thành (cấm quân) và quân chính quy, bảo vệ đất nước (ngoại binh hay lộ binh), được tuyển chế độ "ngụ binh ư nông". Quân đội được trang bị vũ khí đầy đủ ; thời Hồ , thời Lê đã có một vài loại súng. Thời Trần, khi có chiến tranh, nhà nước cho phép các vương hầu được mộ quân tham gia đánh giặc. Nhân dân các làng cũng được cho phép tổ chức dân binh.