Thuyết minh về di tích lịch sử nhà máy in tiền ở huyện Lạc Thủy,tỉnh Hòa Bình

Nhà máy in tiền đầu tiên của chính quyền cách mạng Việt Nam (1946 – 1947) được Chính phủ, Bộ Tài chính và Chủ tịch Hồ Chí Minh chọn đặt tại Đồn điền Chi Nê nay thuộc địa bàn xã Phú Nghĩa. Khu di tích này được Bộ VH-TT&DL xếp hạng di tích cấp Quốc gia theo Quyết định số 03/2007/QĐ-BVHTTDL ngày 27/8/2007. Tháng 5/2019, công trình Nhà tưởng niệm người có công và cán bộ, công nhân nhân Nhà máy in tiên tại Đồn điền Chi Nê, huyện Lạc Thủy chính thức được khánh thành thực sự là niềm vinh dự, tự hào cho cán bộ và nhân dân trong tỉnh và của ngành Tài chính cả nước, ghi nhớ công lao to lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, gia đình nhà tư sản Đỗ Đình Thiện và những người có công với cách mạng trong thời kỳ đầu đặt nền móng xây dựng ngành Tài chính quốc gia. Chính tại nơi đây, tờ bạc 100 đồng Việt Nam, còn được gọi là tờ bạc "con trâu xanh” ra đời, mang theo sứ mệnh lịch sử vô cùng quan trọng, góp phần đấu tranh tiền tệ với địch để bảo vệ nền độc lập dân tộc và trở thành vũ khí đấu tranh trên mặt trận kinh tế - tài chính - tiền tệ.  Với vị trí chiến lược, đồn điền Chi Nê đã hai lần vinh dự được đón Bác Hồ về thăm, làm việc và nghỉ lại. Trong chuyến thăm Lạc Thủy, Bác căn dặn:  "Đây là nhà in của ta, các chú giữ gìn cẩn thận, phải thi đua nhau làm việc để in được nhiểu tiền cho cả nước tiêu dùng vào công cuộc kháng chiến cứu quốc. Cán bộ và công nhân trong nhà máy phải đoàn kết thương yêu, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ, phải hết sức chú ý bảo quản và tiết kiệm tiền bạc của nhân dân". Đến nay, tại kho bạc đồn điền Chi Nê, ngôi nhà của gia đình ông Đỗ Đình Thiện, nơi Bác Hồ đã nghỉ lại ngày 21/2/1947 và căn hầm Bác ở được bảo vệ, giữ gìn nguyên vẹn, trở thành điểm tham quan với du khách trong ngoài nước.
Những năm qua, huyện Lạc Thuỷ chú trọng bảo tồn và phát huy giá trị của di tích. Đây là địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ hôm nay. Để nhân dân và du khách thập phương đến thắp hương tri ân, tưởng nhớ công lao to lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, của các anh hùng, liệt sỹ, người có công với cách mạng. Vào dịp đầu năm, nhiều du khách đến với nhà máy in tiền mua lưu niệm tờ bạc "con trâu xanh" với mong muốn một năm tài, lộc, thành công. Hiện nay, cùng với các điểm du lịch của huyện, nhà máy in tiền, Đồn điền Chi Nê kết nối với các điểm di tích, danh lam thắng cảnh của các tỉnh bạn tạo thành tour du lịch văn hoá, lịch sử, tâm linh, nghỉ dưỡng giữa chùa Hương, thành phố Hà Nội, chùa Tam Trúc, tỉnh Hà Nam, khu du lịch Vân Long, tỉnh Ninh Bình…