Dãy Trường Sơn nam đã dẫn đến hệ quả phân chia mùa đối với tây nguyên và duyên hải nam trung bộ là

Dãy núi Trường Sơn, hoặc gọi dãy núi Trung Kì (chữ Pháp: chaîne Annamitique, cordillère Annamitique), là dãy núi chủ yếu ở bán đảo Đông Dương, dài chừng 1.100 kilômét, là đường phân thuỷ của sông Mê Kông và hệ thống sông ngòi đổ vào biển Đông, đi song song với bờ biển, về tổng thể hiện ra hình vòng cung thoai thoải theo hướng tây bắc - đông nam, cũng là dải núi dài phân chia ranh giới Việt Nam và Lào, chỗ này là rừng thường xanh ẩm gần như còn sót lại của toàn cầu, do đó có danh hiệu là "hành lang xanh". Cấu tạo địa chất phức tạp, đoạn phía bắc chủ yếu do đá vôi, sa thạch, đá hoa cương và đá gơnai tạo thành; đoạn phía nam có nếp uốn làm lộ ra nền đá aplit, ở một ít khu vực chúng nó bị dòng dung nham bazan che lấp, cao nguyên do dòng dung nham hình thành có cao nguyên Bolaven ở miền nam Lào, cao nguyên Kon Tum và cao nguyên Đà Lạt ở miền nam Việt Nam.

Mục lục

• 1Giới thiệu giản lược
• 2Địa chất địa mạo
• 3Đặc điểm
• 4Trường Sơn Bắc
• 5Trường Sơn Nam
• 6Trường Sơn trong văn học nghệ thuật
• 7Xem thêm
• 8Tham khảo
  • 8.1Chú thích
  • 8.2Thư mục
• 9Liên kết ngoài

Giới thiệu giản lược[sửa | sửa mã nguồn]Mặt trời lặn trên dãy núi Trường Sơn ở thị trấn Lak Sao, tỉnh Borikhamxay, Lào.

Dãy núi Trường Sơn, hoặc gọi dãy núi Trung Kì, là dãy núi chủ yếu ở bán đảo Đông Dương, là đường phân thuỷ của sông Mê Kông và hệ thống sông ngòi đổ vào biển Đông, đi song song với bờ biển, về tổng thể hiện ra hình vòng cung thoai thoải theo hướng tây bắc - đông nam, cũng là dải núi dài phân chia ranh giới Việt Nam và Lào. Dãy núi kéo dài dằng dặc, liên tiếp không ngừng, dài chừng 1.100 kilômét (680 dặm Anh), dốc phía đông cao chót vót, ép sát đồng bằng duyên hải hẹp nhỏ. Đỉnh núi cao nhất có đỉnh Phou Bia cao 2.819 mét, đỉnh Phu Xai Lai Leng cao 2.720 mét, đỉnh Ngọc Linh cao 2.598 mét so với mức mặt biển. Dãy núi chỉ có số ít đường đèo, trọng đó trọng yếu nhất chính là đèo Mụ Giạ, là một phần của đại lộ xuyên Á 131 (AH131) nối liền vịnh cảng Vũng Áng, tỉnh Hà Tĩnh với Thà Khẹt, tỉnh Khăm Muộn; ngoài ra vẫn có đèo Keo Nưa là một phần của đại lộ xuyên Á 15 (AH15) nối liền ngã ba Bãi Vọt, Hà Tĩnh với Thà Khẹt, Khăm Muộn.

Dãy núi Trường Sơn có hướng tây bắc - đông nam, nghiêng đổ vào bên trong Việt Nam, là biên giới tự nhiên của Việt Nam, Lào và Campuchia. Toàn bộ Trường Sơn chia làm hai phần Trường Sơn Nam và Trường Sơn Bắc. Địa thế núi Trường Sơn Bắc cao sừng sững, đỉnh núi cao phần nhiều đạt từ 1.500 - 2.000 mét trở lên, trong đó Phu Xai Lai Leng là đỉnh núi cao nhất. Địa thế núi Trường Sơn Nam khá thấp, và lại dần dần chuyển tiếp về gò đồi và cao nguyên hình dạng sóng. Dốc phía tây của dãy núi khá thoai thoải, tạo thành cao nguyên bên trong nước Lào và Campuchia; dốc phía đông gần như thẳng đứng, ép sát bờ biển, có nhiều dốc dựng đứng và mũi đất lấn ra biển. Khoáng sản phong phú, nhiều rừng rậm và động vật hoang dã. Dãy núi Trường Sơn đã tạo thành khung xương của địa hình Việt Nam. Trong đó, dốc phía đông của dãy núi Trường Sơn từ sông Lam đến sông Vu Gia, địa thế cao chót vót, sát gần bờ biển, là bộ phận hẹp nhất của cả nước Việt Nam. Dốc phía tây thì địa thế bằng phẳng, có xu hướng nghiêng về thềm sông Mê Kông. Lúc chiến tranh Việt Nam, đường mòn Hồ Chí Minh nổi tiếng đi sát bên dãy núi Trường Sơn qua lại thông suốt miền trung và miền nam Việt Nam, rất nhiều chuyện xưa truyền kì trong lịch sử chiến tranh Việt Nam đã xảy ra ở chỗ này.

Địa chất địa mạo[sửa | sửa mã nguồn]

Cấu tạo địa chất phức tạp, đoạn phía bắc chủ yếu do đá vôi, sa thạch, đá hoa cương và đá gơnai tạo thành; đoạn phía nam có nếp uốn làm lộ ra nền đá aplit, ở một ít khu vực chúng nó bị dòng dung nham bazan che lấp, cao nguyên do dòng dung nham hình thành có cao nguyên Bolaven ở miền nam Lào, cao nguyên Kon Tum và cao nguyên Đà Lạt ở miền nam Việt Nam. Đi về phía nam bắt đầu chuyển sang uốn cong, lên cao, rồi kết thúc ở đồng bằng Sài Gòn. Trước chỗ đó, ở phía tây Nha Trang lên cao đến 2.300 mét trở lên.

Đặc điểm[sửa | sửa mã nguồn]

Dải Trường Sơn kéo dài từ thượng nguồn sông Cả trên đất Lào giáp Nghệ An tới tận cực nam Trung Bộ. Nó bao gồm toàn bộ các dãy núi nhỏ hơn ở Bắc Trung Bộ và các khối núi, cao nguyên Nam Trung Bộ, xếp thành hình cánh cung lớn mà mặt lồi quay ra Biển Đông.

Trường Sơn được chia thành Trường Sơn Bắc và Trường Sơn Nam, ngăn cách bởi đèo Hải Vân và núi Bạch Mã.

Trường Sơn Bắc[sửa | sửa mã nguồn]

Trường Sơn Bắc gồm nhiều dãy núi song song nhau theo hướng tây bắc - đông nam. Đầu đại Cổ sinh, nơi mà nay là Trường Sơn Bắc vốn chỉ là một địa máng giữa khối nâng Kon Tum và khối Đông Bắc. Vận động uốn nếp Hercynia (250 triệu đến 400 triệu năm trước) đã tạo ra nếp uốn Trường Sơn Bắc dính liền vào khối Kontum. Trải qua những giai đoạn bóc mòn và xâm thực khác nhau trong quá khứ, Trường Sơn Bắc trở thành dãy núi thấp và có một số bề mặt san bằng.^[1]

Dãy Trường Sơn Bắc bắt đầu từ phía nam sông Cả và kéo dài đến dãy Bạch Mã, gồm các dãy núi chạy song song và sole nhau theo hướng Tây Bắc - Đông Nam, càng về phía Nam dãy Trường Sơn càng sát bờ biển, có nhiều dãy núi đâm ngang thẳng ra biển như Hoành Sơn (giữa Hà Tĩnh và Quảng Bình), và Bạch Mã (giữa Thừa Thiên Huế và Quảng Nam). Sườn phía đông dốc, sườn phía tây thoai thoải.

Đoạn từ Vinh (Nghệ An) vào đến Đà Nẵng bề ngang đồng bằng chỉ từ 40 km đến 60 km, chỗ hẹp nhất Đồng Hới(Quảng Bình) chỉ khoảng 37 km. Cao độ trung bình của dãy Trường Sơn Bắc khoảng 2.000 m, thỉnh thoảng có những đỉnh cao trên 2.500 m. Các đỉnh núi cao nhất là: Phu/Pu Xai Lai Leng (biên giới Việt-Lào, Nghệ An) 2711 m, Phu/Pu Ma (Nghệ An) 2194 m, Phu/Pu Đen Đin (Nghệ An) 1540 m, Rào Cỏ (biên giới Việt-Lào, Hà Tĩnh) 2235 m, Động Ngài (Thừa Thiên Huế) 1774 m, Bạch Mã (ranh giới Thừa Thiên Huế và Đà Nẵng) 1444 m. Khối núi Kẻ Bàng ở tỉnh Quảng Bình cao tới 1178 m, có động Phong Nha được công nhận là Di sản văn hóa thế giới. Các dãy núi con của Trường Sơn Bắc là: dãy Pu/Phu Lai Leng, dãy Giăng Màn, Bạch Mã.

Trường Sơn Bắc là nơi gặp gỡ của hai luồng thực vật di cư từ Himalaya xuống và từ Malaysia lên. Thảm thực vật ở đây, vì vậy, rất phong phú. Động vật cũng theo hai luồng thực vật di cư và hội tụ ở Trường Sơn Bắc.^[2] Hẹp ở 2 đầu

xin hay nhất ạ