I. Nhiệt độ không khí và cách sử dụng nhiệt kế
- Nhiệt độ không khí là độ nóng hay lạnh của không khí.
- Nguyên nhân: Do nguồn ánh sáng và nhiệt từ Mặt Trời xuống Trái Đất, được bề mặt đất hấp thụ nhiệt, rồi bức xạ lại vào không khí, làm không khí nóng lên.
- Đơn vị đo nhiệt độ không khí: độ C (oC)
- Dụng cụ đo nhiệt độ không khí là: nhiệt kế
+ Nhiệt kế có bầu thủy ngân (hoặc rượu)
+ Nhiệt kế điện tử
- Đặt nhiệt kế trong lều khí tượng, cách mặt đất 1,5m.
- Nhiệt độ không khí được đo ít nhất 4 lần trong ngày (ở Việt Nam vào các thời điểm: 1, 7, 13, 19 giờ).
II. Sự thay đổi nhiệt độ không khí trên bề mặt Trái Đất theo vĩ độ
- Không khí ở các vùng vĩ độ thấp nóng hơn không khí ở các vùng vĩ độ cao.
- Nguyên nhân:
+ Do các vùng vĩ độ thấp có góc chiếu của tia sáng Mặt Trời lớn, mặt đất nhận được nhiều nhiệt, không khí trên mặt đất nóng.
+ Ngược lại, càng lên vĩ độ cao (đặc biệt gần cực) góc chiếu tia sáng Mặt Trời nhỏ, mặt đất nhận được ít nhiệt, nên lạnh hơn.
III. Quá trình hình thành mây và mưa. Cách sử dụng ẩm kế
- Không khí liên tục được cung cấp hơi nước do quá trình bốc hơi từ đại dương và bề mặt đất, lượng hơi nước đó tạo nên độ ẩm không khí.
- Dụng cụ để đo độ ẩm không khí là ẩm kế (đơn vị: %)
- Khi không khí đã chứa được lượng hơi nước tối đa, không khí đã bão hòa hơi nước (độ ẩm đạt 100%).
- Nếu không khí đã bão hòa hơi nước mà vẫn tiếp tục được bổ sung hơi nước hoặc bị lạnh đi, thì ngưng tụ thành các hạt nước nhỏ, nhẹ gọi là mây.
- Các hạt nước trong mây lớn dần, khi đủ nặng sẽ rơi xuống tạo thành mưa.
IV. Các đới khí hậu trên Trái Đất
Trên Trái Đất có 5 đới khí hậu:
