Câu 1
Những đặc điểm nào của cốt truyện sử thi đã được thể hiện trong văn bản Đăm Săn đi chinh phục nữ thần Mặt Trời? (Có thể trả lời bằng cách lập bảng gồm hai cột, một cột nêu tóm tắt các đặc điểm, một cột dành để đánh dấu vào đặc điểm tương ứng đã được thể hiện trong văn bản).
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ văn bản.
- Đọc kĩ phần lí thuyết về những đặc điểm của cốt truyện sử thi tại phần Tri thức Ngữ Văn.
- Tìm những đặc điểm tương ứng trong văn bản.
Lời giải chi tiết:
| Đặc điểm cốt truyện sử thi | Văn bản Đăm Săn đi chinh phục nữ thần Mặt Trời |
| Thường xoay quanh cuộc phiêu lưu và những kì tích của người anh hùng | Văn bản nói về cuộc đi chinh phục nữ thần Mặt Trời phải trải qua biết bao gian nan, khó khăn, thử thách (đi hết rừng rậm đên núi xanh, cỏ tranh xé tay, gai mây đâm chân, không màng ăn uống) của Đăm Săn để đến được nhà nàng. |
| Sử dụng yếu tố kì ảo để tô đậm tính phiêu lưu | - Chàng vươn bước lên cầu thang thì trong nhà người ta đã nghe. - Chàng vươn người trên sàn hiên thì trong nhà người ta đã nghe. - Lông chân như chải, lông đùi như chuốt à ngoại hình Đăm Săn. |
Câu 2
Những đặc điểm nào của nhân vật sử thi đã được thể hiện trong văn bản Đăm Săn đi chinh phục nữ thần Mặt Trời? (Có thể trả lời theo cách gợi ý ở câu hỏi 1).
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ văn bản.
- Đọc kĩ lí thuyết phần đặc điểm của nhân vật sử thi ở phần Tri thức Ngữ Văn.
- Tìm điểm tương ứng trong văn bản.
Lời giải chi tiết:
| Đặc điểm của nhân vật sử thi | Văn bản Đăm Săn đi chinh phục nữ thần Mặt Trời |
| Là những người hiện thân cho cộng đồng | Nhân vật anh hùng Đăm Săn là hiện thân cho cộng đồng dân tộc người Ê-đê. |
| Sở hữu sức mạnh, tài năng, lòng dũng cảm phi thường | - Đăm Săn vì muốn chinh phục được nữ thần Mặt Trời nên đã không ngại vượt qua mọi khó khăn, thử thách trên con đường đi tới nhà nàng. - Kiên quyết thực hiện mục đích của mình đến cùng, không dễ dàng bỏ cuộc. |
| Luôn sẵn sàng đối mặt với thử thách, hiểm nguy | Đăm Săn sẵn sàng đối mặt với những khó khăn trên đường đi chinh phục nữ thần Mặt Trời (đi hết rừng rậm đên núi xanh, cỏ tranh xé tay, gai mây đâm chân, không màng ăn uống) |
Câu 3
Nêu một số dẫn chứng thể hiện tình cảm, cảm xúc của người kể chuyện đối với các nhân vật sử thi trong văn bản Đăm Săn đi chinh phục nữ thần Mặt Trời.
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ toàn bộ văn bản.
- Đưa ra một số dẫn chứng tiêu biểu.
Lời giải chi tiết:
- Nhân vật Đăm Săn:
+ Chi tiết miêu tả những khó khăn trên đường đi tới nhà nữ thần Mặt Trời của Đăm Săn (đi hết rừng rậm đên núi xanh, cỏ tranh xé tay, gai mây đâm chân, không màng ăn uống) => người kể chuyện muốn làm nổi bật sự dũng cảm, quyết tâm của Đăm Săn.
+ “Người đi ra đi vào nhà trong nhà ngoài đưa mắt nhìn chàng, thấy chàng oai như một vị thần”.
+ “Khách này mặc một áo lụa đẹp, thêm một áo chiến cũng thật là đẹp. Lông chân như chải, lông đùi như chuốt. Tiếng nghe như chong chóng gõ mỏ. Khắp các tù trưởng đầu làng không có một ai như khách cả” => người kể chuyện nhấn mạnh vẻ đẹp riêng biệt của Đăm Săn.
- Nhân vật nữ thần Mặt Trời:
+ Chi tiết miêu tả vẻ đẹp của nàng: “Nàng mặc một váy ánh như sét, loáng như chớp. Mái tóc vàng vén bên tai trông thật là đẹp (...) Thật không có một ai như nàng cả” => người kể chuyện muốn nhấn mạnh vẻ đẹp mê hoặc lòng người của nàng – vẻ đẹp khiến Đăm Săn say đắm.
Bài tập sáng tạo
Hình tượng mặt trời trong thần thoại, sử thi hoặc một số tác phẩm thơ ca nổi tiếng thường là biểu tượng cho những gì cao quý, tốt đẹp như sự khai sáng, sự tái sinh, vẻ đẹp hoàn hảo, vĩnh hằng,... Lấy cảm hứng từ một trong những biểu tượng ấy, bạn hãy làm một bài thơ, vẽ một bức tranh hoặc dựng một hoạt cảnh,...
Phương pháp giải:
- Hiểu rõ ý nghĩa của hình ảnh mặt trời.
- Tùy vào khả năng của bản thân để thể hiện rõ qua bài thơ, tranh vẽ, hoạt cảnh,...
Lời giải chi tiết:
Hãy bước cùng mặt trời.
Vào tận đáy chơi vơi.
Qua muôn trùng vực thẳm.
Sưởi ấm hồn đơn côi.
Hãy ngước nhìn mặt trời.
Tìm màu nắng tinh khôi.
Soi ngang dòng dĩ vãng.
Ưu phiền sẽ nhẹ trôi...
