Bài tập: Trật tự thế giới mới sau chiến tranh thế giới thứ hai

Hiến chương của Liên hợp quốc đã nêu rõ mục đích của tổ chức này là duy trì hòa bình và an ninh thế giới, phát triển các mối quan hệ hữu nghị giữa các dân tộc và tiến hành hợp tác quốc tế giữa các nước trên cơ sở tôn trọng nguyên tắc bình đẳng và quyền tự quyết của các quốc gia. Và trong quá trình hoạt động của mình, Liên hợp quốc đã trở thành một diễn đàn quốc tế vừa hợp tác, vừa đấu tranh nhằm duy trì hòa bình và an ninh thế giới.

=> Vai trò trên là nhiệm vụ chính của tổ chức Liên hợp quốc.

Đầu năm 1945, cuộc Chiến tranh thế giới thứ hai bước vào giai đoạn kết thúc, nhiều vấn đề quan trọng và cấp bách đặt ra cho các cường quốc đồng minh. Hội nghị Ianta được triệu tập (4 – 11/2/1945) để giải quyết các vấn đề này.

Đầu năm 1945, nguyên thủ ba cường quốc Mỹ, Anh, Liên Xô đã quyết định triệu tập hội nghị cấp cao ba nước tại Ianta (Liên Xô).

Theo quy định của Hội nghị Ianta, quân đội Liên Xô sẽ chiếm đóng các vùng Đông Đức, Đông Âu, Đông Bắc Triều Tiên sau chiến tranh thế giới thứ hai

Theo quy định của Hội nghị Ianta (2-1945), các vùng còn lại của châu Á (Đông Nam Á, Nam Á, Tây Á) vẫn thuộc phạm vi ảnh hưởng của các nước phương Tây từng chiếm đóng ở đây.

Tháng 9/1977, Việt Nam gia nhập tổ chức Liên hợp quốc và trở thành thành viên thứ 149 của tổ chức này.

Từ liên minh chống phát xít, sau chiến tranh, hai cường quốc Liên Xô- Mĩ nhanh chóng chuyển sang thế đối đầu và đi tới tình trạng chiến tranh lạnh.

Tháng 12-1989, trong cuộc gặp không chính thức tại đảo Manta (Địa Trung Hải), hai nhà lãnh đạo M. Goócbachốp và G. Busơ đã chính thức cùng tuyên bố chấm dứt Chiến tranh lạnh.

Sau chiến tranh lạnh, hầu như các quốc gia đều điều chỉnh chiến lược phát triển, tập trung vào phát triển kinh tế để xây dựng sức mạnh thực sự của mỗi quốc gia. Bởi kinh tế đã trở thành nội dung chính trong quan hệ quốc tế.

Bước vào thế kỉ XXI xu thế chung của thế giới hiện nay là hòa bình ổn định và hợp tác phát triển. Xu thế này thể hiện mối quan hệ tích cực giữa các nước sau hai cuộc chiến tranh nóng (Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 – 1918) và Chiến tranh thế giới thứ hai (1939 – 1945) và một cuộc chiến tranh lạnh (1947 – 1989). Xu thế này là thời cơ và thách thức đối với các dân tộc khi bước vào thế kỉ XXI.

Sở dĩ trật tự thế giới mới sau chiến tranh thế giới thứ hai là vì thế giới có sự phân chia thành 2 cực, đứng đầu mỗi cực là Mĩ và Liên Xô. Sự phân chia này được đặt nền tảng, khuôn khổ từ hội nghị Ianta (4-11/2/1945)

Một trong những quyết định của Hội nghị Ianta là: quyết định thành lập tổ chức Liên hợp quốc nhằm duy trì hòa bình và an ninh thế giới.

=> Hội nghị Ianta đã đặt nền tảng cho sự ra đời của tổ chức Liên hợp quốc.

Hiến chương của Liên hợp quốc đã nêu rõ mục đích của tổ chức này là duy trì hòa bình và an ninh thế giới, phát triển các mối quan hệ hữu nghị giữa các dân tộc và tiến hành hợp tác quốc tế giữa các nước trên cơ sở tôn trọng nguyên tắc bình đẳng và quyền tự quyết của các quốc gia. Và trong quá trình hoạt động của mình, Liên hợp quốc đã trở thành một diễn đàn quốc tế vừa hợp tác, vừa đấu tranh nhằm duy trì hòa bình và an ninh thế giới.

=> Vai trò quan trọng nhất của Liên hợp quốc là duy trì hòa bình và an ninh thế giới.

Yếu tố quyết định ý thức giữ gìn hòa bình của các quốc gia, dân tộc sau Chiến tranh thế giới thứ hai là hòa bình là điều kiện để phát triển kinh tế.

“Chiến tranh lạnh” là chính sách thù địch về mọi mặt của Mĩ và các nước đế quốc trong quan hệ với Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa đặc điểm cơ bản là không có sự xung đột trực tiếp giữa 2 siêu cường nhưng thế giới luôn trong tình trạng căng thẳng, chiến tranh cục bộ diễn ra ở nhiều nơi.

Chiến tranh lạnh diễn ra khiến cho thế giới luôn trong tình trạng căng thẳng, nguy cơ một cuộc chiến tranh thế giới mới bùng nổ, các vấn đề an sinh xã hội không được quan tâm đúng mức. Đây là hậu quả lớn nhất mà Chiến tranh lạnh gây ra cho lịch sử nhân loại.

Sau chiến lạnh, thế giới phát triển theo các xu thế chính sau đây:

1- Xu thế hòa hoãn, hòa dịu trong quan hệ quốc tế

2- Thế giới tiến tới xác lập một trật tự đa cực, nhiều trung tâm           

3- Các quốc gia điều chỉnh chiến lược phát triển, lấy phát triển kinh tế làm trung tâm

4- Sau “chiến tranh lạnh”, nhiều khu vực thế giới không ổn định, nội chiến, xung đột quân sự kéo dài (Ban-căng, châu Phi, Trung Á).

Sau khi Chiến tranh lạnh chấm dứt, những cuộc xung đột vẫn xảy ra ở bán đảo Ban căng, một số nước châu Phi và Trung Á. Nguyên nhân chính là do những mâu thuẫn về sắc tộc, tôn giáo và tranh chấp lãnh thổ bùng lên dữ dội, khi mâu thuẫn Đông - Tây không còn nữa.

Tại Hội nghị Ianta chủ trương nhanh chóng tiêu diệt phát xít Nhật. Nhật đầu hàng Đồng minh cũng là mốc đánh dấu Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc - kẻ thù của nhân dân các nước châu Á đã gục ngã => Tạo thời cơ để nhân dân châu Á nổi dậy giành chính quyền thắng lợi. Tiêu biểu là Việt Nam, Indonesia và Lào đã chớp thời cơ và nổi dậy giành chính quyền sớm nhất khu vực Đông Nam Á trên cơ sở đã có sự chuẩn bị đầy đủ về mọi mặt.

Cuộc chạy đua vũ trang kéo dài hơn bốn thập kỉ đã làm cho cả Liên Xô và Mĩ quá tốn kém và bị suy giảm thế mạnh trên nhiều mặt so với các cường quốc khác. Do đó hai cường quốc đều cần phải thoát khỏi thế đối đầu để ổn định và củng cố vị thế của mình.