Bài 5. Sự hình thành quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa ở Tây Âu thời trung đại

Sau các cuộc phát kiến địa lí, nhờ vơ vét của cải và cướp bóc thuộc địa, các quý tộc và thương nhân Tây Âu càng giàu lên một cách nhanh chóng, tích lũy được một số vốn ban đầu.

Công trường thủ công là hình thức sản xuất mang tính chất tư bản đầu tiên trong lĩnh vực công nghiệp gồm công trường thủ công phân tán và công trường thủ công tập trung.

Năm 1600, công ty Đông Ấn của Anh thành lập. Nữ hoàng Anh Ê-li-da-bét I ban cho họ có quân đội riêng, cảng biển riêng và nắm độc quyền giao thương trà- một sản phẩm được coi sản tinh túy của nước Anh và có giá trị cao đến bây giờ.

Trong suốt hơn 1000 năm, giai cấp phong kiến châu Âu đã lấy Kinh thánh của đạo Ki-tô làm cơ sở tư tưởng chính thống của mình và dựa vào Giáo hội để thống trị nhân dân về mặt tinh thần

Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa đã làm nảy sinh trong lòng xã hội phong kiến Tây Âu, với sự hình thành các giai cấp mới-tư sản và vô sản.

Lịch sử trung đại phương Tây được chia thành ba thời kì:

- Sơ kì trung đại (V – XI).

- Trung kì trung đại (XI – XV).

- Hậu kì trung đại (XV – XVII).

Giai cấp tư sản mới ra đời ở thời kì hậu kì trung đại.

Các công ty thương mại được ra đời vào thế kỉ XVII, thúc đẩy buôn bán giữa các quốc gia, đem lại quyền lợi kinh tế và chính trị cho giai cấp tư sản.

Cuộc chiến tranh nông dân Đức là cuộc đấu tranh vũ trang đầu tiên của nông dân dưới ngọn cờ của tư sản chống phong kiến châu Âu

Giai cấp tư sản khi ra đời bên cạnh việc nhận thức được bản chất của thế giới, giai cấp tư sản đã đứng lên đấu tranh, chống lại giáo lí Kitô mang nặng những quan điểm lỗi thời của xã hội phong kiến. Cuộc đấu tranh trước hết thể hiện qua phong trào văn hóa Phục hưng.

Năm 1517, do cần tiền, Giáo hội Thiên chúa cho phép tự do bán thẻ miễn tội. Sự kiện này đã làm bùng lên phong trào Cải cách tôn giáo ở Tây Âu thời kì trung đại.

Nội dung của phong trào Văn hóa Phục hưng bao gồm:

- Lên án nghiên khắc giáo hội Kitô, tấn công vào trật tự xã hội phong kiến. 

- Đề cao giá trị chân chính của con người thay cho thần thánh

- Đề cao khoa học tự nhiên, xây dựng thế giới quan duy vật tiến bộ. 

=> Loại trừ đáp án: C

Giai cấp tư sản khởi xướng phong trào Văn hóa Phục hưng với mục đích quan trọng nhất xây dựng nền văn hóa mới của giai cấp tư sản. Đó là nền văn học được xây dựng trên nền tảng khôi phục những tinh hoa của văn hóa Hi Lạp và Rô -ma và chú trọng khoa học – kĩ thuật, đề cao giá trị con người, đòi quyền tự do cá nhân. Biểu hiện cụ thể cho thành tựu của nền văn hóa ấy như sau:

- Sự nở rộ của nhiều tài năng trong xã hội, đó là những con người “khổng lồ” về tư tưởng, về tính cách, về sự uyên bác đã xuất hiện và mãi mãi toả ánh hào quang trong lịch sử nhân loại: Ra-bơ-le vừa là nhà văn, vừa là nhà y học lớn. Đê-các-tơ không những là nhà toán học xuất sắc mà còn là nhà triết học lớn. Lê-ô-na đơ Vanh-xi là hoạ sĩ thiên tài, cũng là kĩ sư nổi tiếng. Vê-na-dơ là nhà giải phẫu danh tiếng; Cô-péc-ních, Ga-li-lê là những nhà thiên văn có nhiều cống hiến lớn cho ngành Thiên văn học. Bê-cơn, Xpi-nô-da, Đê-các-tơ với những tư tưởng triết học duy vật đã tấn công vào thế giới quan thần bí của Giáo hội, xây dựng thế giới quan duy vật…

- Văn học thời Phục hưng lên án nghiêm khắc Giáo hội Thiên Chúa và tấn công vào trật tự xã hội phong kiến. Giờ đây, thần thánh không phải là trung tâm trong các tác phẩm văn học, giáo điều của nhà thờ không phải là chân lí. Ngược lại, giá trị chân chính của con người được đề cao, tinh thần dân tộc nảy nở. Văn thơ thời Phục hưng còn đề cao khoa học tự nhiên, xây dựng nên một thế giới quan tiến bộ. 

=> Như vậy nền văn hóa mới của giai cấp tư sản là nền văn hóa: đề cao những giá trị tốt đẹp cao quý của con người. Chủ nghĩa nhân văn ngày càng đóng vai trò chi phối trong văn học, nghệ thuật và cả trong mọi lĩnh vực đời sống xã hội.