Phân tích khổ 3 cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về quê hương tế hanh

Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển đêm bao la, hùng vĩ đã được nhà thơ Huy Cận miêu tả thật độc đáo và kì vĩ  trong khổ 3 của bài thơ “ Đoàn thuyền đánh cá”.   Trên mặt biển, có một con thuyền đang băng băng lướt đi trên sóng: “Thuyền ta lái gió với buồm trăng….Dàn đan thế trận lưới vây giăng”. Bút pháp lãng mạn và sức tưởng tượng phong phú của nhà thơ đã tạo nên một hình ảnh độc đáo. Con thuyền đánh cá vốn nhỏ bé trước biển cả bao la giờ đây qua cái nhìn của thi sĩ chợt trở nên lớn lao, kì vĩ và ngang tầm vũ trụ: Thuyền ta lái gió với buồm trăng/ Lướt giữa mây cao với biển bằng. Nhờ sự kết hợp bút pháp khoa trương phóng đại với nghệ thuật ẩn dụ, trí tưởng tượng bay bổng của nhà thơ con thuyền đánh cá nhỏ bé bỗng trở thành một con thuyền đặc biệt có gió là người cầm lái, còn trăng là cánh buồm. Hình ảnh gợi sự nhịp nhàng, hoà quyện của đoàn thuyền với biển trời. Con thuyền băng băng lướt sóng ra khơi để “dò bụng biển”.Đối với người lao động mới,  công việc đánh cá được dàn đan như một thế trận hào hùng. Người dân chài như nghệ sĩ khéo léovới  tâm hồn phóng khoáng, dũng cảm, đầy quyết tâm chinh phục biển khơi. Như vậy, tầm vóc của con người và đoàn thuyền đã được nâng lên hòa nhập vào kích thước của thiên nhiên vũ trụ. Không còn cái cảm giác nhỏ bé lẻ loi khi con người đối diện với trời rộng sông dài như trong thơ Huy Cận trước cách mạng. Hình ảnh thơ thật lãng mạn bay bổng và con người có tâm hồn cũng thật vui vẻ, phơi phới. Công việc lao động nặng nhọc của người đánh cá đã trở thành bài ca đầy niềm vui, nhịp nhàng cùng thiên nhiên. Tóm lại, bằng bút pháp nghệ thuật lãng mạn và khoa trương, hình ảnh con thuyền đánh cá giữa biển đêm hiện lên mới đẹp làm sao!

Quê hương luôn là hai tiếng thân thương và chất chứa biết bao tình cảm da diết đối với mỗi người. Và chắc hẳn, ai trong mỗi chúng ta cũng đều dành một khoảng riêng cho quê hương của mình. Con người ta có rất nhiều nơi để đến, nhưng chỉ có một chốn để quay về. Chốn đó chính là nơi ta sinh ra, nơi quê hương gắn bó năm tháng ngọt bùi. Nhắc đến những thi phẩm viết về đề tài này, thật thiếu sót nếu bỏ qua " Que hương" của Tế Hanh. Khổ thơ thứ ba trong bài là một trong những khổ thơ hay nhất, để lại nhiều cảm xúc đối với người đọc.

Sau cảnh ra khơi tràn đầy hăng hái, phấn khởi chính là cảnh dân làng đón thuyền trở về trong không khí vui mừng náo nhiệt, hạnh phúc trước những thành quả đạt được sau tròn một ngày lao động cật lực.

“Ngày hôm sau, ồn ào trên bến đỗ
Khắp dân làng tấp nập đón ghe về
Nhờ ơn trời biển lặng cá đầy ghe
Những con cá tươi ngon thân bạc trắng.”

Cả đoạn thơ đem đến cho người đọc những cảm tưởng về sự ấm no, yên vui trong khung cảnh “ồn ào”, “tấp nập”. Và không quên đi truyền thống ân tình, ân nghĩa họ thầm biết ơn mẹ thiên nhiên đã nuôi dưỡng và ban cho “những con cá tươi ngon thân bạc trắng”, đã lặng lẽ, bao dung tạo điều kiện thuận lợi cho ngư dân được lao động, đánh bắt, cho họ một cuộc sống ấm no, đủ đầy và bình yên bên biển cả yêu thương. 

“Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng
Cả thân hình nồng thở vị xa xăm
Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ”

Một lần nữa hình ảnh người dân làng chài lại được Tế Hanh tái hiện, cũng với cái vẻ khỏe khoắn với “làn da ngăm rám nắng” thế nhưng vẻ đẹp độc đáo của họ còn được tô điểm bằng một cái mùi “nồng thở vị xa xăm”. Chẳng biết rằng Tế Hanh cảm nhận được cái mùi ấy bằng cách nào, thế nhưng có lẽ đó chính là cái vị mặn mòi của muối biển cùng với hơi thở của khơi xa đã làm nên một cái vị rất riêng thấm đẫm vào tận trong tâm hồn, trong cốt cách mỗi người ngư dân mà Tế Hanh đã tinh tế định nghĩa là “vị xa xăm” ấy. Để dựng lên hình tượng người ngư dân đậm phong vị biển cả với vẻ đẹp khỏe khoắn, mạnh mẽ nhưng cũng không kém phần lam lũ vất vả trong công cuộc mưu sinh. Bên cạnh trạng thái của con người, thì Tế Hanh cũng rất tinh ý khi quan sát và suy ngẫm về con thuyền sau buổi ra khơi dài đằng đẵng. Trong mắt nhà thơ, thuyền cũng có sinh mạng có tâm hồn như con người vậy, cũng biết mệt mỏi, cũng cần được nghỉ ngơi sau mỗi lần lao động mệt nhọc để hồi sức. Và những khi như thế con thuyền đâu chỉ nằm im mà nó còn dường như có giác quan, biết nghe biết cảm nhận vị muối của quê hương thấm dần vào từng thớ vỏ, đang lặng lẽ ngẫm nghĩ về những chuyến khơi xa, những lần vượt muôn trùng sóng biển đầy kỷ niệm gắn bó. Có thể thấy rằng Tế Hanh là một nhà thơ rất tinh tế và nhạy cảm, tầm mắt của ông không chỉ dừng ở con người mà nó còn nằm ở cả sự vật ông dành tình cảm yêu thương trân trọng cho con người quê hương, cũng dành ánh mắt thông cảm, thấu hiểu, thậm chí là vẽ lên vẻ đẹp tâm hồn cho từng sự vật. Khiến người ta cảm thấy rằng bức tranh quê hương của Tế Hanh dù đụng vào bất cứ chỗ nào cũng đều thấm đẫm tình cảm, đều thấm đẫm hồn quê. 

Có thể nói, đây là một bức tranh toàn cảnh về quê hương yêu dấu của nhà thơ. Với một giọng điệu khỏe khoắn, với những hình ảnh sinh động cùng với sự kết hợp hài hòa, độc đáo những biện pháp nghệ thuật như: so sánh, ẩn dụ, nhân hóa. Tế Hanh đã tạo nên một bức tranh quê hương rất mới mẻ và tươi tắn. Phải là một nhà thơ gắn bó tha thiết với cuộc đời, với đời sống cần lao của người dân nơi đây thì nhà thơ mới có được những vần thơ hay đến vậy.