Phân tích diễn biến tâm trạng của Lão Hạc khi bán cậu Vàng (theo dàn ý sau) I mở bài - Giới thiệu đôi nét về tác giả, tác phẩm - Nêu luận điểm II thân bài - khái quát chung - Phân tích diễn biến tâm trạng của Lão Hạc khi bán cậu Vàng - đánh giá chung (nghệ thuật đến nội dung) III kết bài

           Nam Cao là cây bút xuất sắc trong nền văn học trung đại Việt Nam, ông đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị. Trong đó có bài "Lão Hạc". Tác giả thể hiện số phận đau thương của người nông dân trong xã hội cũ và phẩm chất cao quý. Đồng thời, truyện còn cho thấy tấm lòng yêu thương, trân trọng đối với người nông dân.
            Vì sau trận ốm cộng với cơn bão đi qua tình cảnh của tôi "đói deo đói dắt", tôi cố làm ra vui vẻ, nhưng "đôi mắt ầng ậng nước", "mếu máo như con nít". Tôi đau đớn, dằn vặt, đau khổ tột cùng, ân hận, oán trách bản thân và kết đặc lại là một sự ngậm ngùi, chua xót. Vì quá thương cậu Vàng và cảm thấy tội lỗi, tệ bạc khi lừa một con chó. Tôi là người hiền lành, sống tình nghĩa nên lão cảm thấy đau xót, dằn vặt lương tâm khi bán cậu Vàng, nên không làm được gì, tôi quyết dịnh bán cậu Vàng để hóa kiếp cho nó.

             Tác giả đã thể hiện sự chân thực và cảm động về số phận đau thương của người nông dân trong xã hội phong kiến cũ và ca ngợi những phẩm chất cao quý của họ. Đồng thời cũng cho thấy sự yêu thương trân trọng của Nam Cao đối với những người nông dân.