2 câu trả lời
I. Những kiến thức cơ bản của chương trình
- Sự thắng lợi của cách mạng tư sản và sự phát triển của chủ nghĩa tư bản.
- Sự phát triển của phong trào công nhân quốc tế.
- Sự xâm lược của chủ nghĩa tư bản và phong trào đấu tranh của các dân tộc chống chủ nghĩa thực dân.
Lập bảng thống kê những sự kiện chính của lịch sử thế giới cận đại:
Niên đại |
Sự kiện |
Kết quả |
8-1566 |
Cách mạng Hà Lan |
Lật đổ ách thống trị của vương quốc Tây ban Nha |
1640-1688 |
CMTS ANH |
Lật đổ chế độ phong kiến, đưa GCTS lên cầm quyền - QCLH |
1775-1783 |
Chiến tranh giành độc lập ở Bắc Mỹ |
13 thuộc địa Anh giành độc lập, Mỹ là 1 Liên bang |
1789-1794 |
CM tư sản Pháp |
Lật đổ chế độ phong kiến,đưa giai cấp tư sản lên cầm quyền, lập nền Cộng Hòa |
1840-1842 |
Nhân dân Trung Quốc chống Anh xâm lược - Chiến tranh thuốc phiện |
TQ trở thành nửa thuộc địa và thuộc địa |
1848-1849 |
CMTS ở Châu Âu |
Củng cố sự thắng lợi của CNTB,làm rung chuyển chế độ phong kiến Đức, Ý,Áo -Hung |
1868 |
Cuộc Duy Tân của Minh Trị Thiên Hoàng |
Kinh tế TBCN Nhật phát triển mạnh và chuyển sang chủ nghĩa đế quốc, mở rộng xâm lược |
1911 |
Cách mạng Tân Hợi ở Trung Quốc |
Lật đổ chế độ quân chủ, tạo điều kiện thuận lợi khi CNTB phát triển |
1914-1918 |
Chiến tranh thế giới thứ nhất |
Các nước thắng trận thu được lợi lớn, bản đồ thế giới được chia lại, phong trào CM thế giới phát triển mạnh mẽ, CM T 10 Nga thắng lợi, làm thức tỉnh nhân dân thuộc địa |
- Nguyên nhân sâu xa: Mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất tư sản chủ nghĩa với quan hệ phong kiến ngày càng sâu sắc
- Nguyên nhân trực tiếp dẫn tới sự bùng nổ của mỗi cuộc cách mạng tư sản, tùy thuộc vào mỗi nước)
- Động lực cách mạng: quần chúng nhân dân, lực lượng thúc đẩy cách mạng tiến lên (cách mạng tư sản Pháp).
- Lãnh đạo cách mạng: tư sản hoặc quí tộc tư sản hóa....
- Hình thức diễn biến của các cuộc cách mạng tư sản cũng không giống nhau (có thể là nội chiến, có thể là chiến tranh giải phóng dân tộc, có thể là cải cách hoặc thống nhất đất nước,...).
- Kết quả: xóa bỏ chế độ phong kiến ở những mức độ nhất định, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển.
- Hạn chế:
+ Hạn chế chung: chưa mang lại quyền lợi cho nhân dân lao động, sự bóc lột của giai cấp tư sản với giai cấp vô sản ngày càng tăng...
+ Hạn chế riêng: tùy vào mỗi cuộc cách mạng. Chỉ có cách mạng Pháp thời kỳ chuyên chính Giacôbanh đã đạt đến đỉnh cao của cách mạng nên cuộc cách mạng này còn có tình triệt để nhưng vẫn còn hạn chế).
II. Nhận thức đúng những vấn đề chủ yếu
* Thứ nhất
- Cần hiểu rõ về bản chất của cuộc CMTS, dù hình thức, diễn biến và kết quả đạt được khác nhau, song có nguyên nhân giống nhau, cùng nhằm một mục tiêu chung:
+ Nguyên nhân sâu xa: Mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất tư sản chủ nghĩa với quan hệ phong kiến ngàycàng sâu sắc
+ Nguyên nhân trực tiếp dẫn tới sự bùng nổ của mỗi cuộc cách mạng tư sản, tùy thuộc vào mỗi nước).
+ Thắng lợi của CMTS ở mức độ khác nhau, nhưng đều tạo cho chủ nghĩa tư bản phát triển.
* Thứ hai: Đây là thời kỳ chủ nghĩa tư bản từ giai đoạn tự do cạnh tranh chuyển dần sang giai đoạn chủ nghĩa đế quốc. CN ĐQ có đặc trưng riêng, nhưng không thay đổi bản chất, mà làm cho các mâu thuẫn nảy sinh thêm.
* Thứ ba:
- Những mâu thuẫn cơ bản của chế độ tư bản chủ nghĩa. Phong trào công nhân và chống thực dân xâm lược.
- Những mâu thuẫn cơ bản trong xã hội tư bản chủ nghĩa là:
+ Mâu thuẫn giữa giai cấp tư sản với giai cấp vô sản.
+ Mâu thuẫn giữa các tập đoàn tư bản
+ Mâu thuẫn giữa giàu - nghèo...
- Mâu thuẫn giữa giai cấp tư sản với giai cấp vô sản dẫn đến phong trào công nhân ngày càng mạnh, phát triển từ “tự phát” đến “tự giác”, là cơ sở cho sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học do Các Mác và Ăng ghen sáng lập.
* Thứ tư:
- Chủ nghĩa tư bản phát triển gắn liền với xâm chiếm châu Á. châu Phi và Mỹ La tinh…làm thuộc địa, dẫn đến đòi chia lại thuộc địa là nguyên nhân Chiến tranh thế giới thứ nhất.
- Nhân dân các nước bị xâm lược đấu tranh mạnh mẽ chống thực dân và phong kiến tay sai.
Thời gian
|
Sự kiện
|
Diễn biến chính |
Kết quả, ý nghĩa
|
Tháng 2/1917
|
Cách mạng tháng Hai
|
- Tổng bãi công chính trị ở Pê-tơ-rô-grát. - Khởi nghĩa vũ trang
- Nga hoàng bị lật đổ
|
-Lật đổ chế độ Nga hoàng
-Hai chính quyền song song tồn tại
-Cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới
|
Tháng 11/1917
|
Cách mạng XHCN
|
-25/10/1917,chiếm Cung điện Mùa Đông, toàn bộ chính phủ lâm thời tư sản bị bắt.
- Chính quyền Xô viết thành lập do Lê-nin đứng đầu.
|
-Thành lập chính quyền Xô Viết do Lê-nin đứng đầu.
-Nhân dân lao động Nga được làm chủ đất nước và vận mệnh mình.
-Cổ vũ mạnh mẽ phong trào cách mạng thế giới theo đường lối cách mạng vô sản
|
1918 - 1920
|
Chống thù trong giặc ngoà
|
Quân đội 14 nước đế quốc cấu kết với bọn phản động trong nước mở cuộc tấn công vũ trang vào nước Nga Xô viết. |
- Đẩy lùi cuộc tấn công của kẻ thù.
-Nhà nước Xô viết được bảo vệ và giữ vững.
|
|
|
- Thực hiện chính sách “Cộng sản thời chiến”.
|
|
1921 - 1925
|
Chính sách kinh tế mới và công cuộc khôi phục kinh tế
|
- Trong nông nghiệp thay thế chế độ trưng thu lương thực thừa bằng thu thế lương thực. - Trong công nghiệp, tập trung khôi phục công nghiệp nặng.
- Trong thương nghiệp: tự do buôn bán, phát hành đồng Rup mới.
|
- Hoàn thành công cuộc khôi phục kinh tế.
- Phục vụ cho công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở một số nước hiện nay.
|
Tháng 12/1922
|
Liên bang cộng hòa xã hộichủ nghĩa Xô viết thành lập (Liên Xô ).
|
-Gồm 4 nước Cộng hòa Xô viết đầu tiên là Nga, Ucrâin, Bêlorutxia và ngoại Cápcadơ. |
- Tăng cường sức mạnh về mọi mặt để xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội.
|
1925 - 1941
|
Liên Xô xây dựng chủ nghĩa xã hội
|
Thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1928 - 1932) - Kế hoạch 5 năm lần thứ hai (1933 - 1937)
- Kế hoạch 5 năm lần thứ 3 (từ năm 1937) bị gián đoạn do phát xít Đức tấn công 6/1941.
|
- Đưa Liên Xô từ một nước nông nghiệp lạc hậu thành một cường quốc công nghiệp xã hội chủ nghĩa, có nền văn hóa, khoa học kỹ thuật tiên tiến và vị thế quan trọng trên trường quốc tế.
|
1941 - 1945
|
Chiến tranh vệ quốc vĩ đại
|
-Giải phóng lãnh thổ Liên Xô. - Giải phóng các nước Trung và Đông Âu.
- Tiêu diệt phát xít Đức ở Béclin, tấn công đạo quân Quan Đông của Nhật ở Mãn Châu.
|
-Là lực lượng trụ cột góp phần quyết định trong việc tiêu diệt chủ nghĩa phát xít.
- Bảo vệ vững chắc tổ Quốc xã hội chủ nghĩa, tiếp tục xây dựng chủ nghĩa xã hội.
|
Thời gian
|
Sự kiện
|
Diễn biến chính
|
Kết quả, ý nghĩa
|
1919 - 1922
|
Hội nghị Véc –xai và Oa-sinh-tơn
|
- Kí kết hòa ước giữa các nước thắng trận và bại trận.
- Các nước bại trận chịu những điều khoản nặng nề
|
Một trật tự thế giới mới : trật tự Véc-xai -Oa-sinh-tơn và Hội quốc liên.
- Mâu thuẫn giữa các đế quốc tiếp tục căng thẳng.
|
1918 -1923
|
Khủng hoảng kinh tế , chính trị
|
- Kinh tế các nước CNTB không ổn định
- Cao trào cách mạng 1918 -1923 dâng cao
|
Phong trào cách mạng thế giới phát triển mạnh, Quốc tế Cộng sản thành lập (1919)
|
1924 - 1929
|
Thời kì ổn định tạm thời
|
- Kinh tế các nước tư bản ổn định và phát triển, đặc biệt là Mĩ.
- Kinh tế bộc lộ nhiều nhược điểm.
|
Giai đoạn ổn định tạm thời nhưng ẩn chứa nhiều mầm mống dẫn đến khủng hoảng.
|
1929 - 1933
|
Khủng hoảng kinh tế thế giới
|
- Nổ ra đầu tiên ở Mĩ, lan rộng khắp thế giới, tàn phá nặng nề nền kinh tế, chính trị các nước tư bản, làm xã hội rối loạn.
- Phong trào cách mạng bùng nổ.
|
Các nước tư bản lối thoát bằng những cách khác nhau: cải cách kinh tế, xã hôi (Anh, Pháp, Mĩ), hoặc thiết lập chế độ phát xít (Đức, I-ta-li-a, Nhật)
|
1933
|
Chủ nghĩa phát xít lên cầm quyền ở Đức.
|
- Ngày 30/1/1933 Hít-le lên làm Thủ tướng. Chính phủ, thiết lập chế độ độc tài phát xít ở Đức.
- Thi hành chính sách, chính trị, kinh tế, đối ngoại phản động nhằm phát động chiến tranh phân chia lại thế giới.
|
- Mở ra thời kỳ đen tối trong lịch sử nước Đức
- Báo hiệu nguy cơ chiến tranh thế giới.
|
1933 - 1935
|
Chính sách mới (New Deal) của Tổng thống Mĩ Ru-dơ-ven
|
Thực hiện một hệ thống các chính sách, biện pháp của nhà nước trên các lĩnh vực KT tài chính và chính trị xã hội. |
- Cứu chủ nghĩa tư bản Mĩ khỏi cơn nguy kịch.
- Làm cho nước Mĩ duy trì được chế độ dân chủ tư sản, không đi theo con đường chủ nghĩa phát xít
|
1933 - 1939
|
Chủ nghĩa phát xít xuất hiện và lên cầm quyền ở Đức, I-ta-li-a, Nhật.
|
- Chủ nghĩa phát xít, quân phiệt lên cầm quyền ở Đức, I-ta-li-a, Nhật, ra sức chạy đua vũ trang, chuẩn bị chiến tranh chia lại thế giới.
- Liên Xô muốn liên minh với tư bản chống phát xít nhưng bị từ chối. Anh, Pháp dung dưỡng phát xít để chống Liên Xô. Mĩ giữ thái độ trung lập
- Mặt trận nhân dân chống phát xít hình thành và thắng lợi ở nhiều nước.
|
- Thế giới hình thành 2 khối đế quốc đối đầu nhau, làm quan hệ quốc tế luôn căng thẳng.
-Tạo điều kiện cho Đức gây chiến..
|
1939 – 1945
|
Chiến tranh thế giới thứ hai
|
- Lúc đầu là cuộc chiến giữa hai khối đế quốc.
- Sau khi Liên Xô và Mĩ tham chiến, Mặt trận Đồng minh chống phát xít hình thành
|
- Chủ nghĩa phát xít bại trận, thắng lợi thuộc về phe Đồng minh..
- Hội nghị I-an-ta được triệu tập để thiết lập trật tự thế giới mới.
|
Thời gian
|
Sự kiện
|
Diễn biến chính
|
Kết quả, ý nghĩa
|
1918 - 1923
|
Cao trào cách mạng giải phóng dân tộc
|
- Phong trào Ngũ Tứ ở Trung Quốc.
- Cuộc đấu tranh của nhân dân Mông Cổ, Ấn Độ …
|
- Cổ vũ tinh thần đấu tranh của nhân dân châu Á.
- Chuẩn bị cho bước phát triển ở giai đoạn sau.
|
1924 – 1929
|
Phong trào giải phóng dân tộc phát triển
|
- Nội chiến ở Trung Quốc.
- Phong trào công nhân và những hoạt động của Đảng Quốc đại ở Ấn Độ., Đảng Cộng sản ở In-đô-nê-xi-a.
|
- Giáng đòn mạnh vào các thế lực thống trị.
|
1929 - 1939
|
Phong trào giải phóng dân tộc và lập Mặt trận nhân dân chống phát xít.
|
- Đấu tranh chống chế độ phản động Tưởng Giới Thạch và phát xít Nhật ở Trung Quốc.
- Nhiều Đảng Cộng sản được thành lập: Ấn Độ (1939), Việt Nam (1930).
- Thành lập Mặt trận nhân dân chống phát xít ở Việt Nam (1936), In-đô-nê-xi-a (1929)
|
Tạo nên làn sóng cách mạng chống đế quốc, thực dân, phát xít ở các nước châu Á
|
1939 – 1945
|
Phong trào GPDT trong Chiến tranh thế giới thứ hai.
|
- Trung Quốc: Kết thúc thắng lợi 8 năm kháng chiến chống Nhật.
- Đông Nam Á: nhiều nước giành được độc lập: Việt Nam, In-đô-nê-xi-a (8/1945), Lào (10/1945)
|
Nhiều nước châu Á giành độc lập, góp phần quan trọng vào cuộc đấu tranh tiêu diệt phát xít trong Chiến tranh thế giới thứ hai.
|