II. LÀM VĂN (7.0 điểm) Phân tích hình tượng người lái đò trong tác phẩm "Người lái đò sông Đà” của Nguyễn Tuân. Trình bày cho mình dàn ý thôi được không ạ

1. Khái quát về hình tượng:

- Ông lái đò hiện lên trong những trang văn của Nguyễn Tuân đầy ấn tượng với những nét về ngoại hình đúng là một con người của sông nước: Ông gần bảy mươi tuổi nhưng rất chắc khỏe "thân hình gọn quánh như chất sừng, chất mun", "tiếng nói ào ào như sông nước", "hai tay dài lêu nghêu như cái sào lái đò", "hai chân khuỳnh khuỳnh như đang kẹp chặt cái cuống lái trong tưởng tượng"... Chỉ vài nét phác họa tài hoa mà nhà văn đã chạm khắc hình tượng ông lái đò như là một anh hùng trên sông nước. Sự gắn bó với công việc không chỉ tôi luyện đôi bàn tay tài hoa mà còn hằn in những dấu ấn của công việc trên từng đường nét cơ thể ông.

- Ông lái đò xuất hiện trong tp của NT không có tên gọi cụ thể. Tgia gọi ông bằng tên gọi công việc mà ông đã gắn bó máu thịt hơn 10 năm. Sông Đà đã trở thành một phần trong cuộc sống của ông. Bởi vậy, ông hiểu và yêu dòng sông đến mức thuộc lòng từng tên thác tên ghềnh. Ông thuộc dòng sông như thuộc một "bản trường ca, thuộc đến từng dấu chấm dấu phẩy, dấu chấm than và từng đoạn xuống dòng".

- Để làm nổi bật trí dũng và tài nghệ của người lái đò sông Đà, Nguyễn Tuân đã đưa nhân vật của mình vào một hoàn cảnh khốc liệt. Đó chính là cuộc vựơt thác đầy nguy hiểm chết người, diễn ra nhiều hồi, nhiều đợt như một trận đánh mà đối phương đã hiện ra diện mạo và tâm địa của kẻ thù số một.

2. Cuộc chiến của người lái đò với thác dữ sông Đà:

- Tương quan lực lượng:

+ Kẻ thù mà người lái đò phải đối mặt là một trận địa đá. Những hòn đá được nhân hóa như những con thủy quái độc ác, nham hiểm “Mặt hòn đá nào trông cũng ngỗ ngược, hòn nào cũng nhăn nhúm méo mó”. Cả bầy thủy quái đã dàn trận để “đòi ăn chết cái thuyền”.

+ Thiên nhiên lớn lao, dữ dội và hiểm độc với trùng trùng, lớp lớp sóng, nước, đá, gió bủa vây người lái đò nhỏ bé, trên một con thuyền đơn độc và vũ khí trên tay chỉ là những chiếc cán chèo mỏng manh.

`->` Cuộc vượt thác của người lái đò không phải là một cuộc vượt thác thông thường mà là một cuộc vật lộn giữa con người nhỏ bé với các thế lực khắc nghiệt của thiên nhiên.

- Cuộc chiến giáp lá cà diễn ra với 3 cửa ải nước mà nhà văn gọi đó là những trùng vi thạch trận buộc người lái đò phải kiên cường vượt qua.

+ Trùng vi thạch trận 1:  đặc biệt ấn tượng với những câu văn tả đá được nhân hóa như một đội quân: "đá tảng, đá hòn".., "đá tiền vệ" đã bày ra thạch trận với năm cửa, có bốn cửa tử và một cửa sinh. Bên cạnh đó, nhà văn sử dụng một loạt động từ trùng điệp để tô đậm sức mạnh của đội quân đá: "mai phục", "nhổm cả dậy", "đứng ngồi nằm tùy theo sở thích". "ăn chết", 'canh cửa", "hất hàm'...Cộng hưởng với những động từ là những tính từ làm nổi bật tính hung bạo: "ngỗ ngược", "nhăn nhúm", "méo mó"...Tất cả làm nổi bật thế và lực của đá sông vừa đông vừa mạnh hung tợn, ghê sợ tạo thành thế không cân sức với ông lái đò chỉ có một mình đơn phương độc mã. Bên cạnh đá là nước, "phối hợp với đá, nước thác reo hò làm thanh viện cho đá", tạo nên âm thanh dữ dội tăng thêm không khí chiến đấu ác liệt. Sóng nước biết tung ra các đòn đánh nguy hiểm như đánh giáp lá cà, đánh khuýp quật vô hồi, đá trái, thúc gối...Có thể nói Nguyễn Tuân đã rộng mở sự uyên bác tài hoa của mình để kho ngôn từ phong phú sinh động đầy ắp trong mọi lĩnh vực của sự sống, tuôn chảy không ngừng cả các ngôn ngữ quân sự thể thao, quân sự cũng được huy động với tần số đậm đặc để cực tả đá nước sông Đà. Đây chính là nghệ thuật vẽ mây nảy trăng để gián tiếp ca ngợi chí dũng song toàn của ông lái đò.

Trong thạch trận ấy, người lái đò đã rất chủ động đối mặt với sóng dữ. Trước những ngón đòn hiểm độc, trước cuộc bủa vây từ mọi phía, ông đò vẫn không hề nao núng, bình tĩnh và đầy mưu trí.  Ở chặng này, nhà văn ca ngợi ông lái đò có sức chịu đựng phi thường "ông đò cố nén vết thương, hai chân vẫn kẹp chặt cuống lái"... chỉ huy ngắn gọn kín đáo và ông đã chiến thắng "phá song trùng vi thạch trận thứ nhất".

+ Trùng vi thạch trận 2: đá nước sóng tăng thêm nhiều cửa tử "dòng thác hùm beo đang hồng hộc tế mạnh", "bốn năm thủy quân không ngớt khiêu khích"...Những động từ mạnh vẫn xuất hiện liên tiếp trên những trang văn cộng hưởng với phép tu từ so sánh nhân hóa rất độc đáo giúp nhà văn biến sóng nước thành hùm thiêng. NT đã tăng thêm sức mạnh cho sông nước Đà giang đến đỉnh điểm để tiếp tục tôn lên tư thế hào hùng của ông lái đò.

Ông lái đò "không chút nghỉ tay, nghỉ mắt phá luôn vòng vây thứ hai và đổi luôn chiến thuật", "ông đò nắm chắc binh pháp của thần sông, thần đá, ông đã thuộc hết quy luật phục kích của lũ đá" nên ông chủ động tự tin nhanh nhẹn làm chủ tình thế "cưỡi lên thác sông Đà như cưỡi hổ, nắm chặt bờm sóng, ghì cương lái, phóng nhanh, chặt đôi thác để mở đường tiến". Quan niệm về công việc của ông lái đò cho ta thấy ý thức sâu sắc của ông về công việc, đồng thời cũng cho ta hiểu tâm huyết, ý chí kiên cường của ông đò trong công cuộc chinh phục và làm chủ thiên nhiên. Những động từ mạnh liên tiếp kết hợp với nhịp điệu câu văn dồn dập cuốn người đọc vào cuộc chiến sinh tử đầy gay cấn, để từ đó tôn vinh lên những nét đẹp của ông lái đò đó là mưu trí, dũng cảm, kiên cường. Ở trùng vi này, ông đò hiện lên vừa như một kị sĩ tài ba vừa như một dũng tướng oai phong, lẫm liệt trên sóng nước Đà giang.

+ Trùng vi thạch trận 3: Nếu ở cuộc giao tranh thứ nhất và thứ hai Nguyễn Tuân cực tả vẻ đẹp trí dũng song toàn và phẩm chất anh hùng của ông lái đò thì ở chặng thứ ba này Nguyễn Tuân muốn cho người đọc thấy tay lái ra hoa của ông lái đò. Trùng vi thứ 3 lắt léo, hiểm trở và đầy cạm bẫy "bên phải, bên trái đều là luồng chết", chỉ có một luồng sinh nằm giữa bọn đá hậu vệ, giữa những tầng cửa liên tiếp, cánh mở cánh khép. Đó thực sự là một cuộc đối đầu sinh tử. Nhưng dường như, thử thách càng khốc liệt, thì tài ba, trí dũng của ông đò càng được thể hiện sắc nét. Ông lái đò đã vận dụng tài năng nghề nghiệp của mình, nâng thuyền của mình lên mặt nước như nghệ sĩ lái mô tô bay trong không trung để "xuyên qua mặt nước"... Những động từ mạnh "vút" hay "xuyên" lặp đi lặp lại nhấn mạnh tốc độ lái thuyền nhanh mạnh, cộng với nhiều phép so sánh liên tiếp khiến người đọc vừa cảm nhận được độ nhanh mạnh vừa cảm nhận được độ khéo léo của con thuyền trong hướng đi luồn lách tránh đội quân đá đông đúc. Sự tài hoa được thể hiện trong từng động tác thuần thục của người lái đò. Mỗi động tác như một đường cọ điêu luyện của người nghệ sĩ họa những nét vẽ tinh tế trên bức tranh thiên nhiên sông nước. Nghệ thuật lái thuyền đến đây khiến người đọc hoàn toàn tâm phục, khẩu phục. Đúng là ông lái đò đã đạt đến mức nghệ sĩ trong nghề nghiệp của mình. Nguyễn Tuân đích thực là một nghệ sĩ tài hoa bậc thầy trong việc ngợi ca những con người lao động trong gian lao nguy hiểm nhưng đầy vinh quang, điển hình là hình tượng ông lái đò trong tùy bút "Người lái đò sông Đà" với nhiều nét đẹp và cả chất nghệ sĩ trong nghề.

`->` Chiến thắng của ông lái đò là chiến thắng của sự ngoan cường, lòng dũng cảm, ý chí quyết tâm vượt qua những thử thách khốc liệt của cuộc sống. Đó cũng là chiến thắng của tài trí con người, của sự hiểu biết và kinh nghiệm dày dặn của những con người đã gắn bó máu thịt với nghề sông nước.

- Người lái đò sau cuộc chiến: Con sông vặn mình vào một bến cát lạnh, yên bình. Đó cũng là lúc người lái đò trở về với cuộc sống bình dị: “chả thấy ai bàn thêm một lời nào về cuộc chiến thắng vừa qua”. Bởi với họ, đó là cuộc sống hàng ngày, là đời thường của mình. Sự bình dị của người lái đò sau chiến thắng cho ta thấy vẻ đẹp của những con người lao động bình thường, âm thầm nhưng đã và đang làm nên những kỳ tích lớn lao trong cuộc chiến với thiên nhiên hung dữ.

3. Đánh giá về người lái đò:

-  Nghệ thuật:

+ Ngôn ngữ đa dạng, biến ảo thần kì với những phép tu từ sinh động: …

+ Câu văn đa dạng, nhiều tầng, giàu nhịp điệu sắc sảo, gân guốc.

+ Kết hợp sử dụng tri thức của nhiều loại hình nghệ thuật, nhiều lĩnh vực: ..…

- Người lái đò trong tác phẩm là một người lao động vô danh, làm lụng âm thầm, giản dị, nhờ lao động mà chinh phục được dòng sông dữ, trở nên lớn lao, kì vĩ, trở thành đại diện của CON NGƯỜI. Người lao động nhờ ý chí kiên cường, bền bỉ, quyết tâm mà chiến thắng sức mạnh thần thánh của thiên nhiên. Đó chính là yếu tố làm nên chất vàng mười của nhân dân Tây Bắc.

Nổi bật nhất, độc đáo nhất ở người lái đò sông Đà là phong thái của một nghệ sĩ tài hoa. Khái niệm tài hoa, nghệ sĩ trong sáng tác của Nguyễn Tuân có nghĩa rộng, không cứ là những người làm thơ, viết văn mà cả những người làm nghề chẳng mấy liên quan tới nghệ thuật cũng được coi là nghệ sĩ, nếu việc làm của họ đạt đến trình độ tinh vi và siêu phàm. Trong người lái đò sông Đà, Nguyễn Tuân đã xây dựng một hình tượng người lái đò nghệ sĩ mà nhà văn trân trọng gọi là tay lái ra hoa.

4. Đánh giá chung: 

- NLĐSĐ là bài ca ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên và con người Tây Bắc: thiên nhiên hùng vĩ, trữ tình và đầy tiềm năng, con người lao động bình dị nhưng có thể làm nên những chiến công phi thường trong cuộc chinh phục thiên nhiên.

- Tác phẩm cho thấy công phu lao động nghệ thuật nghiêm túc của nhà văn. Qua đoạn trích, ta thấy được sự tài hoa, uyên bác của NT. Nhà văn đã nhìn nhận và miêu tả thiên nhiên ở phương diện văn hóa, mĩ thuật, khắc họa con người ở khía cạnh tài hoa, nghệ sĩ. Vốn sống phong phú và trí tưởng tượng dồi dào đã giúp nhà văn tạo nên những trang viết hết sức độc đáo, có giá trị nghệ thuật cao. TP cho ta thấy sự hiểu biết sâu rộng của nhà văn về địa lý, lịch sử, quân sự, võ thuật, điện ảnh… NT xứng đáng là một nghệ sĩ ngôn từ.

- Tp là một bằng chứng khẳng định tài năng nghệ thuật và lòng yêu đất nước được thể hiện theo cách riêng độc đáo của một nhà văn tài hoa, uyên bác…