1. Nêu nội dung của câu chuyện sự tích thác Trị An

Một số tư liệu cho biết Thác Trị An xưa ở đất Biên Hoà danh tiếng với cảnh thác hùng vĩ. Đây là thác cuối cùng trong dòng chảy của sông Đồng Nai trước khi chảy vào vùng bình nguyên miệt hạ. Một số hình ảnh chụp Thác Trị An vào những năm đầu thế kỷ XX cho thấy cảnh thác rộng, nước chảy cuồn cuộn.

Có người từng ví von hình ảnh sống động của dòng sông Đồng Nai phía trên thác Trị An như một sơn nữ hồn nhiên, tràn đây sức sống Đến thác Trị An như một dấu ấn mà dòng sông bỗng hoá thân làm người phụ nữ hiền hoà, êm dịu đổ vào vùng bình nguyên với dòng nước bao dung ôm lấy những cù lao, êm xuôi đổ về biển.

          Thác Trị An gắn liền nhiều chuyện tích dân gian thật thú vị, huyền hoặc. Ở đó, có chàng dũng sĩ diệt thú dữ cứu dân làng, gắn với một người mở đất vùng lam sơn chướng khí, chuyện tình của đôi trai gái khác sắc tộc yêu nhau…Có lẽ, cảm động nhất là chuyện về tình yêu giữa cô gái  ở thượng nguồn với chàng trai miệt hạ nguồn đầy thi vị sau những trắc trở của những luật tục ràng buộc. Chuyện kể: “…Ngược dòng Đồng Nai, chàng trai miệt hạ đã lạc vào lãnh thổ của người sơn cước thượng nguồn sông. Chàng trai bị bắt nhưng nhờ dũng cảm và tài năng của mình đã được dân làng cho sinh sống, trú ngụ. Tại đây, tình cảm của chàng trai và con gái của vị già làng nẩy nở. Thế nhưng, sống trong cảnh sơn cước, được tôn trọng và có người con gái tù trưởng thương yêu, lòng chàng trai vẫn ngóng về miền quê phía miệt hạ dòng sông. Nhưng, khổ nỗi, quy định của vùng người sơn cước không ai đã đến sinh sống lại được đi ra khỏi. Nhớ quê da diết, chàng tìm cách đi về khi băng qua cây cầu độc đạo và đã phải ngã xuống bởi những loạt cung tên định mệnh của xứ sở người yêu. Trước tình cảnh đó, cô gái của dân làng sơn cước đã trầm mình dưới dòng nước dữ, hoá thân thành tượng đá ngày đêm khóc cho tình yêu mãnh liệt…”.

Thác Trị An được cho là nơi có chiếc cầu thiêng mà chàng trai đã cố công vượt qua để tìm về quê hương nhưng bất thành. Nơi đây, cũng là nơi gieo mình của con gái vị tộc trưởng quyền uy để chứng tỏ sức mạnh của tình yêu. Nước mắt của sơn nữ như con nước ngày đêm réo rắt giữa đại ngàn. Chàng trai và cô gái đã chết nhưng tình yêu của họ bất tử. Đây là một trong những chuyện tích mang mô típ huyền thoại đẹp đẽ của tình yêu. Và ở đây cũng mang dấu ấn cho chuyện của một thời mở cõi với những cộng đồng tộc người khai khẩn vùng đất này.