1. Hãy chứng minh rằng, vận động là phương thức tồn tại của thế giới vật chất? 2. Một học sinh chuyển từ cấp THCS lên cấp THPT có được coi là bước phát triển không? Tại sao? 3. Em hãy nêu một vài ví dụ về sự phát triển trên các lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp và đời sống nhân dân của nước ta hiện nay. Trong mỗi ví dụ ấy, cần nói rõ nội dung sự phát triển là gì? 4. Hãy sắp xếp các hiện tượng sau đây theo các hình thức vận động cơ bản của thế giới vật chất từ thấp đến cao? Hãy sắp xếp các hiện tượng sau đây theo các hình thức vận động cơ bản của thế giới vật chất từ thấp đến cao? a) Sự dao động của con lắc b) Sự biến đổi của công cụ lao động từ đồ đá đến kim loại c) Ma sát sinh ra nhiệt d) Chim bay đ) Sự chuyển hóa của các chất hóa học e) Cây cối ra hoa, kết quả g) Nước bay hơi h) Sự trao đổi chất giữa cơ thể với môi trường i) Sự thay đổi của các chế độ xã hội từ cộng sản nguyên thủy đến nay.

1.

- Vận động là mọi sự biến đổi (biến hoá) nói chung của sự vật, hiện tượng trong tự nhiên và trong đời sống xã hội.

- Mọi sự vật, hiện tượng luôn luôn vận động. Bằng sự vận động và thông qua sự vận động mà các sự vật, hiện tượng tồn tại và thể hiện đặc tính của mình. Không thể có vật chất mà không có vận động và ngược lại. 

+ Theo quan điểm duy vật biện chứng, vận động của vật chất là tự thân vận động; bởi vì tất cả các dạng vật chất đều là một kết cấu vật chất bao gồm các yếu tố, các mặt, các quá trình liên hệ, tác động qua lại với nhau. Chính sự tác động đó đã dẫn đến sự biến đổi nói chung, tức là vận động. Quan điểm này đối lập với quan điểm duy tâm, siêu hình về vận động đi tìm nguồn gốc của vận động ở thần linh hoặc ở chủ thể nhận thức.

+ Vận động là hình thức tồn tại của vật chất nên các dạng vật chất được nhận thức thông qua sự vận động của chúng. 

+ Vận động là một thuộc tính cố hữu của vật chất nên nó không do ai sáng tạo ra và cũng không thể tiêu diệt được. Nguyên lý này được chứng minh bằng định luật bảo toàn và chuyển hoá năng lượng. 

- VD: Người giáo viên→ vận động: dạy học

2.

Trong phép biện chứng duy vật, khái niệm phát triển dùng để chỉ quá trình vận động theo chiều hướng đi lên của sự vật: từ trình độ thấp lên trình độ cao hơn.

Vậy nên, một học sinh từ cấp THCS lên cấp THPTcũng được xem là bước phát triển. Vì điều đó thể hiện trình độ học tập của học sinh đã tăng lên nên mới được tăng cấp bậc đi học.

3.

- Trong lĩnh vực nông nghiệp: có sự xuất hiện của các công cụ mới (máy cày, máy gặt, máy đập- tuốt lúa,...) trợ giúp và thay thế dần việc lao động bằng sức người => Phát triển về khoa học kỹ thuật

- Trong lĩnh vực công nghiệp:

+ Tự động hóa dây chuyền sản xuất

+ Xuất hiện những ngành mới như: công nghệ thông tin, ...

+ Công nghiệp hóa dầu: VN đã có nhà máy lọc dầu Dung Quất có thể tự sản xuất ra các sản phẩm như xăng, dầu hỏa,... để phục vụ cho nhu cầu trong nước và hướng đến xuất khẩu

=> Phát triển từ cơ giới hóa sang tự động hóa, đa dạng hóa ngành nghề, nguyên liệu.

- Trong đời sống nhân dân:

+ Cuộc sống ngày càng được cải thiện và nâng cao cả về vật chất lẫn tinh thần (trước đây người dân mong ước ăn no mặc ấm, nay là ăn ngon mặc đẹp, nhà cao cửa rộngrộng,...)

+ Trình độ dân trí được nâng cao (Vd: ngày càng có nhiều tri thức trẻ & tài năng như Ngô Bảo Châu,...)

+ Ý thức người dân cũng thay đổi (Vd: tỉ lệ sinh con giảm,...)

4.

- Sắp xếp các hiện tượng sau đây theo các hình thức vận động cơ bản của thế giới vật chất từ thấp đến cao là:

+ Vận động cơ học: Chim bay và sự dao động của con lắc

+ Vân động vật lí: Ma sát sinh ra nhiệt và nước bay hơi

+ Vận động hóa học: Sự chuyển hóa của các chất hóa học

+ Vận động sinh học: Sự trao dổi chất giữa cơ thể với môi trường và cây cối ra hoa, kết quả.

+ Vận động xã hội: Sự biến đổi của công cụ lao động từ đồ đá đến kim loại và sự thay đổi của các chế độ xã hội từ cộng sản nguyên thủy đến nay.