I. Ứng dụng virus trong sản xuất chế phẩm sinh học
- Chế phẩm sinh học là các sản phẩm được tạo ra bằng con đường sinh học.
- Nhờ ứng dụng virus mà con người tạo ra một lượng lớn chế phẩm trong thời gian ngắn, giúp giảm giá thành và đáp ứng được nhu cầu.
- Một số chế phẩm sinh học như insullin, interferon...
=> Quy trình công nghệ sử dụng virus làm vector sản xuất chế phẩm sinh học
(1) Tạo vector virus tái tổ hợp
(2) Biến nạp gene mong muốn vào cơ thể vi khuẩn
(3) Tiến hành nuôi vi khuẩn để thu sinh khối và tách chiết sinh khối để thu chế phẩm.
II. Ứng dụng của virus trong y học
Con người đạt được những bước tiến quan trọng trong việc ứng dụng virus trong y học để phòng và trị bệnh:
- Sử dụng hormone insulin trong điều trị tiểu đường
- Sử dụng chất interferon chống virus, tăng cường miễn dịch cho cơ thể
- Sử dụng vaccine để phòng chống các bệnh do virus gây ra
=> Cơ chế:
(1) Virus được sử dụng làm vector chuyển và biểu hiện gen đích để sản xuất kháng thể, vaccine...
(2) Vaccine được đưa vào cơ thể, gen địch được biểu hiện và hình thành kháng nguyên kích thích cơ thể sản sinh kháng thể tương ứng.
III. Ứng dụng virus sản xuất thuốc trừ sâu sinh học
- Người ta cho nhiễm virus vào các loài côn trùng và nuôi chúng tạo ra các chế phẩm diệt côn trùng gây hại thực vật.
Quá trình này cơ bản gồm các bước sau:
(1) Nhiễm virus vào sâu hại
(2) Tạo thuốc trừ sâu virus
- Thuốc trừ sâu phổ biến: chế phẩm từ virus nhân đa diện NPV và chế phẩm từ virus tế bào chất nhân đa diện CPV
Ví dụ: Baculovirus là nhóm virus có khả năng kí sinh gây bệnh trên 600 loại côn trùng. Người ta dùng chúng để sản xuất thuốc trừ sâu diệt côn trùng gây hại.
IV. Ứng dụng virus để tạo giống cây trồng
Người ta sử dụng virus làm vector chuyển gene giúp chuyển các gene kháng vi khuẩn, kháng virus, kháng sâu bệnh, chịu hạn ... vào cây trồng để tạo các giống cây trồng kháng bệnh.
V. Ứng dụng trong liệu pháp gene
Một số loại virus được sử dụng trong các liệu pháp gene nhằm thay thế các gene bệnh ở người bằng gene lành.
Ví dụ: phân lập các tế bào gốc từ tủy xương người bệnh, đem nuôi cấy trong ống nghiệm, sau đó cho các tế bào này nhiễm virus để chúng cài gene lành vào NST người. Các gene lành được sàng lọc, nhân bản rồi tiêm trở lại người bệnh => Chữa trị được 1 số bệnh di truyền có liên quan đến các tế bào máu.
