Từ thực tế lịch sử giai đoạn cuối thế kỷ XIX, nhận định Việt Nam tất yếu bị xâm lược là nhận định:

Việc Việt Nam rơi vào tay thực dân Pháp là tất yếu

Việt Nam đứng vào thế bất lợi trước cuộc xâm lược vũ trang của thực dân Pháp

Việt Nam có đủ khả năng để đương đầu với cuộc xâm lược vũ trang của thực dân Pháp

Sự thất bại tất yếu của cuộc kháng chiến

Quân Pháp quá yếu, muốn dựa vào quân Tây Ban Nha

Pháp và Tây Ban Nha thỏa thuận chia nhau xâm lược Việt Nam

Trả thù cho một số giáo sĩ Tây Ban Nha bị triều đình nhà Nguyễn giam giữ, giết hại

Tây Ban Nha không muốn Pháp độc chiếm Việt Nam

Nông nghiệp sa sút, khẩn hoang không hiệu quả.

Công nghiệp đình đốn, xu hưởng độc quyền xuất hiện.

Quân sự lạc hậu, đối ngoại sai lầm.

Việt Nam bị khủng hoảng về mọi mặt, là tầm ngắm của Pháp.

Căm phẫn của giáo dân.

Căm phẫn của các giáo sĩ.

Triều định bị chia rẽ.

Mâu thuẫn và rạn nứt khối đoàn kết dân tộc

Không giao lưu với các thương nhân phương Tây.

Nghiêm cấm không được buôn bán quân sự.

Cho các quan quản lí các cảng.

Không được buôn bán vũ khí quân sự.

Từ giữa thế kỉ XIX.

Từ cuối thế kỉ XIX.

Từ giữa thế kỉ XVIII

Từ cuối thế kỉ XVIII