Chúng tôi giới thiệu Giải bài tập Lịch Sử lớp 11 Bài 9: Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 và cuộc đấu tranh bảo vệ cách mạng (1917-1921) chính xác, chi tiết nhất giúp học sinh dễ dàng làm bài tập Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 và cuộc đấu tranh bảo vệ cách mạng (1917-1921) lớp 11.
Giải bài tập Lịch Sử lớp 11 Bài 9: Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 và cuộc đấu tranh bảo vệ cách mạng (1917-1921)
Trả lời câu hỏi giữa bài
Trả lời câu hỏi thảo luận trang 49 SGK Lịch sử 11: Em có nhận xét gì về tình hình nước Nga trước cách mạng?
* Tình hình nước Nga trước cách mạng:
- Về chính trị:
+ Nga vẫn là một nước quân chủ chuyên chế, đứng đầu là Nga hoàng Ni-cô-lai II.
+ Nga hoàng đã đẩy nhân dân Nga vào cuộc chiến tranh đế quốc, gây nên những hậu quả nghiêm trọng cho đất nước.
- Về kinh tế: lạc hậu, kiệt quệ vì chiến tranh, nạn đói xảy ra ở nhiều nơi, công nghiệp, nông nghiệp đình đốn.
- Về xã hội:
+ Đời sống nhân dân vô cùng cực khổ.
+ Phong trào phản đối chiến tranh đòi lật đổ Nga hoàng diễn ra khắp nơi.
* Nhận xét:
- Chính phủ Nga hoàng ngày càng tỏ rõ sự yếu kém, bất lực, không còn khả năng tiếp tục thống trị như cũ được nữa.
- Nước Nga đã tiến sát tới một cuộc cách mạng.
Trả lời câu hỏi thảo luận số 1 trang 50 SGK Lịch sử 11: Cách mạng tháng Hai năm 1917 đã thực hiện được những nhiệm vụ gì?
Cách mạng tháng Hai năm 1917 đã thực hiện được những nhiệm vụ:
- Lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế, xóa bỏ những tàn tích phong kiến.
- Thành lập các Xô viết đại biểu công nông và binh lính.
- Chính phủ tư sản lâm thời được thành lập. Nước Nga trở thành nước Cộng hoà.
Trả lời câu hỏi thảo luận số 2 trang 50 SGK Lịch sử 11: Cách mạng tháng Mười diễn ra như thế nào?
* Hoàn cảnh:
- Sau Cách mạng tháng Hai, Nga tồn tại 2 chính quyền song song: Chính phủ tư sản lâm thời và Xô viết đại biểu công nhân, nông dân và binh lính.
⟹ Hai chính quyền đại diện cho lợi ích của các giai cấp khác nhau nên không thể cùng tồn tại lâu dài.
- Trước tình hình đó Lê-nin và Đảng Bôn-sê-vích đã xác định cách mạng Nga là chuyển từ cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa (lật đổ chính quyền tư sản lâm thời).
- Đầu tháng 10-1917, không khí cách mạng bao trùm cả nước. Lê-nin về nước trực tiếp lãnh đạo khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền.
* Diễn biến:
- Đêm 24-10, cuộc khởi nghĩa bắt đầu. Các đội Cận vệ đỏ đã nhanh chóng chiếm được những vị trí then chốt ở Thủ đô.
- Đêm 25-10, quân khởi nghĩa chiến cung điện Mùa Đông, toàn bộ Chính phủ tư sản lâm thời bị bắt. Ngày 25-10 trở thành ngày thắng lợi của cuộc Cách mạng xã hội chủ nghĩa tháng Mười.
- Tiếp theo, khởi nghĩa thắng lợi ở Mát-xcơ-va.
- Đầu năm 1918, cách mạng giành thắng lợi hoàn toàn trên đất nước Nga rộng lớn.
Trả lời câu hỏi thảo luận trang 51 SGK Lịch sử 11: Chính quyền Xô viết đã làm những việc gì và đem lại lợi ích cho ai?
* Những việc làm của Chính quyền Xô viết:
- Thông qua “Sắc lệnh hòa bình” và “Sắc lệnh ruộng đất”.
- Thực hiện các biện pháp nhằm thủ tiêu những tàn tích cũ của chế độ phong kiến, xóa bỏ sự phân biệt đẳng cấp, những đặc quyền của Giáo hội, thực hiện nam nữ bình quyền, các dân tộc bình đẳng và có quyền tự quyết.
- Thành lập các cơ quan trung ương và Xô viết các địa phương, thay thế hoàn toàn chính quyền tư sản.
- Thành lập Hồng quân công nông để bảo vệ chính quyền mới.
- Tiến hành quốc hữu hóa các nhà máy, xí nghiệp của giai cấp tư sản, thành lập Hội đồng Kinh tế quốc dân tối cao.
⟹ Những việc làm ở trên của Chính quyền Xô viết đem lại lợi ích cho quần chúng nhân dân, cho giai cấp vô sản bị áp bức bóc lột.
Trả lời câu hỏi thảo luận số 1 trang 52 SGK Lịch sử 11: Chính sách cộng sản thời chiến có những nội dung gì và ý nghĩa lịch sử như thế nào?
* Nội dung của “Chính sách cộng sản thời chiến”:
- Nhà nước kiểm soát toàn bộ nền công nghiệp.
- Trưng thu lương thực thừa của nông dân.
- Thi hành chế độ lao động cưỡng bức đối với toàn dân (từ 16 đến 50 tuổi),…
* Ý nghĩa:
“Chính sách cộng sản thời chiến” đã huy động tối đa mọi nguồn của cải, nhân lực của đất nước, tạo nên sức mạnh tổng hợp phục vụ cho cuộc chiến đấu chống thù trong, giặc ngoài. Đến cuối năm 1920, Nga đẩy lùi sự can thiệp của các nước đế quốc, bảo vệ được chính quyền non trẻ.
Trả lời câu hỏi thảo luận số 2 trang 51 SGK Lịch sử 11: Nêu ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Mười Nga?
Ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Mười Nga:
* Đối với nước Nga:
- Làm thay đổi hoàn toàn tình hình đất nước và số phận của hàng triệu con người ở Nga.
- Mở ra một kỉ nguyên mới trong lịch sử nước Nga: giai cấp công nhân, nhân dân lao động và các dân tộc được giải phóng khỏi mọi ách áp bức, bóc lột đứng lên làm chủ đất nước và vận mệnh của mình.
* Đối với thế giới:
- Làm thay đổi cục diện thế giới.
- Cổ vũ và để lại nhiều bài học kinh nghiệm cho cách mạng thế giới.
Câu hỏi và bài tập (trang 52 sgk Lịch Sử 11)
Bài 1 trang 52 SGK Lịch sử 11: Vì sao năm 1917 ở nước Nga đã diễn ra hai cuộc cách mạng?
Trả lời:
Năm 1917 ở nước Nga đã diễn ra hai cuộc cách mạng vì:
- Cách mạng tháng Hai năm 1917 đã lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế (Nga hoàng) . Tuy nhiên, cùng lúc ấy, tại nước Nga tồn tại 2 chính quyền: Chính phủ tư sản lâm thời và Xô viết đại biểu công nhân, nông dân và binh lính.
⟹ Hai chính quyền đại diện cho lợi ích của các giai cấp khác nhau nên không thể cùng tồn tại lâu dài.
- Lê-nin và Đảng Bôn-sê-vích đã xác định mục tiêu và đường lối chuyển từ cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa (lật đổ chính quyền tư sản lâm thời). Thiết lập chính quyền thống nhất trong toàn quốc của Xô Viết, đưa nước Nga bước vào thời kì cách mạng xã hội chủ nghĩa.
⟹ Cách mạng tháng Mười bùng nổ (24-10-1917)
Trả lời:
* Xây dựng chính quyền Xô viết:
- Thông qua “Sắc lệnh hòa bình” và “Sắc lệnh ruộng đất”.
- Thực hiện các biện pháp nhằm thủ tiêu những tàn tích cũ của chế độ phong kiến, xóa bỏ sự phân biệt đẳng cấp, những đặc quyền của Giáo hội, thực hiện nam nữ bình quyền, các dân tộc bình đẳng và có quyền tự quyết.
- Thành lập các cơ quan trung ương và Xô viết các địa phương, thay thế hoàn toàn chính quyền tư sản.
- Thành lập Hồng quân công nông để bảo vệ chính quyền mới.
- Tiến hành quốc hữu hóa các nhà máy, xí nghiệp của giai cấp tư sản, thành lập Hội đồng Kinh tế quốc dân tối cao.
⟹ Những việc làm ở trên của Chính quyền Xô viết đem lại lợi ích cho quần chúng nhân dân.
* Bảo vệ Chính quyền Xô viết:
- Cuối năm 1918, quân đội 14 nước đế quốc câu kết với lực lượng phản cách mạng đã mở cuộc tấn công vũ trang nhằm tiêu diệt nước Nga Xô viết còn non trẻ.
- Từ năm 1919, Chính quyền Xô viết đã thực hiện Chính sách cộng sản thời chiến với nội dung: nhà nước kiểm soát toàn bộ nền công nghiệp, trưng thu lương thực thừa của nông dân, thi hành chế độ lao động cưỡng bức đối với toàn dân (từ 16 đến 50 tuổi),…
- Vừa chiến đấu vừa xây dựng, Hồng quân và nhân dân Xô viết đã từng bước đẩy lùi các cuộc tấn công của lực lượng phản cách mạng. Nhà nước Xô viết được bảo vệ và giữ vững.
Lý thuyết Bài 9: Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 và cuộc đấu tranh bảo vệ cách mạng (1917-1921)
I. Cách mạng tháng Mười Nga năm 1907
1. Tình hình nước Nga trước cách mạng
a, Về chính trị
- Đầu thế kỉ XX, Nga vẫn là một nước quân chủ chuyên chế, đứng đầu là Nga hoàng
- Năm 1914, Nga hoàng đã đẩy nhân dân Nga vào cuộc chiến tranh đế quốc, gây nên hậu quả kinh tế - xã hội nghiêm trọng.
b, Về kinh tế: lạc hậu, kiệt quệ vì chiến tranh, nạn đói xảy ra ở nhiều nơi, công nghiệp, nông nghiệp đình đốn.
c, Về xã hội:
- Đời sống của nông dân, công nhân, các dân tộc trong đế quốc Nga vô cùng cực khổ.
- Phong trào phản đối chiến tranh đòi lật đổ Nga hoàng diễn ra khắp nơi.
=> Chính phủ Nga hoàng ngày càng tỏ ra bất lực, không còn khả năng tiếp tục thống trị như cũ được nữa. Nước Nga tiến sát tới một cuộc cách mạng.
2. Từ Cách mạng tháng Hai đến Cách mạng tháng Mười
a, Cách mạng dân chủ tư sản tháng 2/1917
- Sự kiện mở đầu cuộc cách mạng dân chủ tư sản Nga: Ngày 23/2/1917, cách mạng bùng nổ bằng cuộc biểu tình của 9 vạn nữ công nhân ở Pê-tơ-rô-gơ-rát.
- Phong trào nhanh chóng chuyển từ tổng bãi công chính trị sang khởi nghĩa vũ trang.
- Lãnh đạo: Đảng Bôn-sê-vích
- Lực lượng tham gia: công nhân, binh lính, nông dân.
- Kết quả:
+ Chế độ quân chủ chuyên chế Nga hoàng bị lật đổ.
+ Xô viết đại biểu công nhân và binh lính được thành lập (tháng 3/1917 toàn nước Nga có 555 Xô viết)
+ Cùng thời gian giai cấp tư sản cũng thành lập Chính phủ lâm thời.
+ Nga trở thành nước Cộng Hoà
- Tính chất: Cách mạng tháng 2/1917 ở Nga là cuộc cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới.
Cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới là cuộc cách mạng làm nhiệm vụ của cách mạng dân chủ tư sản do giai cấp vô sản lãnh đạo, sau khi thắng lợi sẽ chuyển lên cách mạng Xã hội chủ nghĩa.
- Sau Cách mạng tháng Hai, Nga tồn tại 2 chính quyền song song:
+ Chính phủ lâm thời (tư sản).
+ Xô viết đại biểu (vô sản).
b, Cách mạng tháng Mười Nga 1917
* Hoàn cảnh
- Sau Cách mạng tháng Hai, Nga tồn tại 2 chính quyền song song. Hai chính quyền đại diện cho lợi ích của các giai cấp khác nhau nên không thể cùng tồn tại lâu dài.
- Trước tình hình đó, Lê-nin và Đảng Bônsêvích đã xác định cách mạng Nga là chuyển từ cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng Xã hội chủ nghĩa (lật đổ chính quyền tư sản lâm thời).
- Đầu tháng 10/1917, không khí cách mạng bao trùm cả nước. Lê-nin đã về nước trực tiếp lãnh đạo khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền.
* Diễn biến khởi nghĩa
- Tháng 4/1917: Lê-nin đã thông qua Đảng Bôn-sê-vích bản Luận cương tháng 4 chỉ ra mục tiêu đường lối tiếp theo của cách mạng Nga là chuyển từ cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa.
- Đêm 24/10/1917: bắt đầu khởi nghĩa.
- Đêm 25/10: tấn công cung điện Mùa Đông, bắt giữ các bộ trưởng của Chính phủ tư sản.
=> Khởi nghĩa Pêtơrôgrát giành thắng lợi.
- Ngày 3/1/1918: chính quyền Xô viết giành thắng lợi trên khắp nước Nga rộng lớn.
* Tính chất: Cách mạng tháng Mười mang tính chất của cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa
II. Cuộc đấu tranh xây dựng và bảo vệ chính quyền Xô- Viết
1. Xây dựng chính quyền Xô viết
Đại hội Xô viết toàn Nga lần thứ hai (25/10/1917)
- Đêm 25/10/1917, chính quyền Xô viết được thành lập do Lê-nin đứng đầu.
- Nhiệm vụ hàng đầu của chính quyền Xô viết:
+ Đập tan bộ máy Nhà nước cũ của giai cấp tư sản và địa chủ.
+ Xây dựng bộ máy Nhà nước mới của nhân dân lao động.
- Biện pháp thực hiện nhiệm vụ cách mạng:
+ Thông qua: ”Sắc lệnh hòa bình” và “Sắc lệnh ruộng đất”.
+ Xóa bỏ những tàn tích phong kiến, xoá bỏ chế độ đẳng cấp và đặc quyền của giáo hội.
+ Thực hiện nam nữ bình quyền, các dân tộc có quyền bình đẳng và quyền tự quyết.
+ Thành lập Hồng quân để bảo vệ chính quyền cách mạng.
+ Quốc hữu hóa các nhà máy xí nghiệp của giai cấp tư sản, thành lập Hội đồng kinh tế quốc dân tối cao để xây dựng nền kinh tế xã hội chủ nghĩa.
=> Nhận xét: Các chính sách của Chính quyền Xô viết đã đem lại lợi ích và bảo vệ quyền lợi cho nhân dân lao động; Thể hiện tính ưu việt tiến bộ của một chính quyền mới, chính quyền của dân, do dân, vì dân.
2. Bảo vệ chính quyền Xô viết
a) Bối cảnh lịch sử:
- Cuối năm 1918, quân đội 14 nước đế quốc cấu kết với các lực lượng phản cách mạng trong nước mở cuộc tấn công nhằm tiêu diệt nước Nga Xô viết.
Áp phích năm 1920 - "Bạn đã ghi tên tình nguyện chưa?" - Kêu gọi thanh niên nhập ngũ bảo vệ đất nước
b) Chủ trương, chính sách của chính quyền Xô viết: thực hiện chính sách “Cộng sản thời chiến”.
* Nội dung của chính sách cộng sản thời chiến:
- Nhà nước kiểm soát toàn bộ nền công nghiệp.
- Trưng thu lương thực thừa của nông dân.
- Thi hành chế độ cưỡng bức lao động.
=> Tác dụng của chính sách Cộng sản thời chiến: động viên tối đa nguồn của cải nhân lực của đất nước, tạo nên sức mạnh tổng hợp, đến cuối năm 1920 Nga đẩy lùi sự can thiệp của các nước đế quốc, bảo vệ chính quyền non trẻ.
III. Ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Mười Nga
1. Trong nước
- Đập tan ách áp bức, bóc lột của phong kiến, tư sản, giải phóng công nhân và nhân dân lao động.
- Đưa công nhân và nông dân làm chủ đất nước và vận mệnh của mình, xây dựng chủ nghĩa xã hội.
2. Với thế giới
- Làm thay đổi cục diện thế giới.
- Cổ vũ và để lại nhiều bài học kinh nghiệm cho cách mạng thế giới.
