c1. Trong tác phẩm “ Để hình thành hệ giá trị Việt Nam mới, dân chủ phải đi liền với pháp quyền” GS,TS Trần Ngọc Thêm chỉ ra 11 thói hư tật xấu có nguồn gốc từ tính cộng đồng làng xã, trong đó có: thói dựa dẫm, ý lại; thói cào bằng, đố kỵ; bệnh hẹp hòi, ích kỷ, bè phái, bệnh sĩ diện. a) Bằng phương pháp luận triết học duy vật lịch sử, Anh/ chị phân tích tính độc lập tương đối của tồn tại xã hội đối với ý thức xã hội để làm rõ quan điểm trên. b) Từ đó đề xuất các giải pháp hình thành giá trị mới của người Việt Nam trong giai đoạn hiện nay

a)

- GS.TSKH Trần Ngọc Thêm, nhà văn hóa học và ngôn ngữ học uyên thâm, vừa ra mắt công trình khoa học Hệ giá trị Việt Nam từ truyền thống đến hiện đại và con đường tới tương lai.

- Theo PGS.TSKH Lương Đình Hải, Viện trưởng Viện Nghiên cứu con người: “Công trình có thể xem là một mốc đánh dấu cho giai đoạn mới trong nghiên cứu giá trị và giá trị Việt Nam”.

- Áp dụng phương pháp hệ thống - loại hình với thủ pháp “năm định” để xử lý các giá trị đã được các tác giả khác nhau nêu ra, GS.TSKH Trần Ngọc Thêm đi đến kết luận: Có 5 giá trị cơ bản nhất tạo nên những đặc trưng gốc của bản sắc văn hóa Việt Nam, là: tính cộng đồng; tính ưa hài hòa; khuynh hướng thiên về âm tính; tính tổng hợp (tính chủ toàn) và tính linh hoạt. Các biểu hiện của tính cộng đồng làng xã là: tinh thần tập thể; tình đoàn kết; tính dân chủ làng xã; tính trọng thể diện; tình yêu quê hương, làng xóm; lòng biết ơn. Các giá trị phái sinh điển hình nhất của tính trọng âm là: tính ưa ổn định; tính hiếu hòa, bao dung; tính trọng tình, đa cảm; tính trọng nữ; thiên hướng thơ ca; sức chịu đựng, nhẫn nhịn; lòng hiếu khách. 

b)
- Theo GS.TSKH Trần Ngọc Thêm, tính chủ toàn có hai biểu hiện chính là khả năng bao quát tốt và khả năng quan hệ tốt. Tính linh hoạt có hai giá trị phái sinh điển hình, ở mức thấp là khả năng thích nghi, thích ứng với hoàn cảnh và ở mức cao là khả năng sáng tạo, biến báo.

- Tính ưa hài hòa là nguồn gốc sản sinh ra 4 thói hư tật xấu: bệnh đại khái, xuề xòa; bệnh dĩ hòa vi quý; bệnh nước đôi, thiếu quyết đoán; bệnh trung bình chủ nghĩa. Tính chủ toàn và tính linh hoạt có những phi giá trị nảy sinh: bệnh hời hợt, thiếu sâu sắc; bệnh chủ quan, kiêu ngạo; bệnh sống bằng quan hệ; thói tùy tiện, cẩu thả; bệnh thiếu ý thức pháp luật; thói khôn vặt, láu cá.

- Ngoài hai giá trị dân chủ và pháp quyền, 8 giá trị còn lại đều là những giá trị trước hết thuộc về con người cá nhân: yêu nước và nhân ái, trung thực và bản lĩnh, trách nhiệm và hợp tác, tính khoa học và sáng tạo. Song song đó, GS.TSKH Trần Ngọc Thêm phác thảo các nhóm giải pháp hiện thực hóa hệ giá trị định hướng cốt lõi trọng điểm, gồm: nhóm giải pháp về thể chế, nhóm giải pháp tổ chức, nhóm giải pháp giáo dục - tuyên truyền, nhóm giải pháp hành động và nhóm giải pháp phát triển.