Quan hệ bóc lột trong xã hội phong kiến phương Tây là quan hệ giữa

công xã thị tộc mẫu hệ.      

bầy người nguyên thủy.

bộ lạc.           

công xã thị tộc mẫu hệ

con người tìm ra lửa, chế tác công cụ lao động từ thô sơ đến chính xác, đa dạng.

bắt đầu biết chế tác công cụ lao động bằng xương, tre, gỗ.

con người biết săn bắt, hái lượm.

sử dụng những mảnh đá hay những hòn cuội lớn, đem ghè một mặt cho sắc và vừa tay cầm.

những thế kỉ cuối TCN   

những thế kỉ đầu CN.

thế kỉ V.

thế kỉ X đến XV.

phát triển thịnh đạt

bước đầu hình thành

sụp đổ hoàn toàn.

khủng hoảng, suy vong.

Quý tộc với nông dân công xã.

Địa chủ với nông dân lĩnh canh.

Quý tộc với nô lệ.

Quý tộc với nông dân lĩnh canh.

Sự bình đẳng giữa các thành viên trong thị tộc.

Sự hợp tác giữa các thành viên trong quá trình lao động.

Sự hưởng thụ bằng nhau giữa các thành viên trong thị tộc.

Mọi sinh hoạt và của cải đều được coi là của chung.