BÀI 20: CÔNG NGHỆ CAO TRONG THU HOẠCH VÀ BẢO QUẢN SẢN PHẨM TRỒNG TRỌT
I. Một số ứng dụng công nghệ cao trong thu hoạch sản phẩm trồng trọt
II. Một số công nghệ cao trong bảo quản sản phẩm trồng trọt
1.Bảo quản bằng kho silo
Kho silo là nơi bảo quản sản phẩm trồng trọt với số lượng lớn, bảo quản các loại sản phẩm trồng trọt dạng hạt khô như thóc, ngô, đậu (đỗ),…
- Ưu điểm:
+ Bảo quản được số lượng lớn sản phẩm trồng trọt và thời gian bảo quản lâu
+ Có thể tự động hoá được trong quá trình nhập kho và xuất kho
+ Ngăn chặn được sự phá hoại của động vật, vi sinh vật và ảnh hưởng của môi trường đến sản phẩm trồng trọt
+ Giảm chi phí lao động và giúp tiết kiệm được diện tích mặt bằng
- Nhược điểm: chi phí đầu tư cao
2. Bảo quản trong kho lạnh
- Dùng nhiệt độ 0 – 5oC làm ngừng các hoạt động của vi sinh vật, côn trùng và ức chế các quá trình sinh hoá xảy ra bên trong sản phẩm trồng trọt
- Ưu điểm:
+ Thời gian bảo quản lâu dài
+ Giữ được chất lượng sản phẩm trồng trọt
+ Dễ thiết kế, áp dụng
+ Nâng cao giá trị sản phẩm trồng trọt
- Nhược điểm
+ Chi phí đầu tư ban đầu cao
+ Tiêu tốn năng lượng khi vận hành
3. Bảo quản bằng chiếu xạ
- Bảo quản bằng chiếu xạ là quá trình chiếu bức xạ ion hoá đi xuyên qua sản phẩm tiêu diệt vi khuẩn có hại và sinh vật kí sinh ở sản phẩm trồng trọt nhằm giảm tổn thất sau thu hoạch
- Chiếu bằng tia gamma, tia X, dòng electron
- Ở Việt Nam, chiếu xạ thường dùng trên các sản phẩm rau, quả xuất khẩu
- Ưu điểm:
+ Xử lí được số lượng lớn sản phẩm
+ Tạo ra được nguồn thực phẩm an toàn
+ Ngăn chặn sự lây lan dịch bệnh đối với sản phẩm trồng trọt
- Nhược điểm
+ Không tiêu diệt được hoàn toàn các loại vi sinh vật, virus
+ Đòi hỏi thiết bị đắt tiền và nhân lực kĩ thuật cao
+ Chi phí vận hành cao
+ Yêu cầu rất nghiêm ngặt để đảm bảo an toàn lao động
4. Bảo quản bằng khí quyển điều chỉnh
Bảo quản bằng khí quyển điều chỉnh là phương pháp loại bỏ hoặc bổ sung các chất khí dẫn đến thành phần khí quyển thay đổi khác với thành phần khí ban đầu nhằm kéo dài thời gian bảo quản các loại rau, quả
Ứng dụng cho các sản phẩm rau, hoa, quả,… ở quy mô nhỏ dạng đóng túi hoặc quy mô lớn trong các kho chứa điều chỉnh được thành phần chất khí
- Ưu điểm:
+ Hiệu quả bảo quản cao, thời gian bảo quản kéo dài
+ Nâng cao chất lượng sản phẩm trồng trọt được bảo quản
- Nhược điểm:
+ Hệ thống phức tạp, kinh phí đầu tư lớn
+ Đòi hỏi kĩ thuật cao khi vận hành
5. Bảo quản bằng công nghệ plasma lạnh
Bảo quản bằng công nghệ plasma lạnh là phương pháp sử dụng chùm plasma hướng vào bề mặt cần xử lí nhằm diệt nấm, vi sinh vật trên bề mặt mà không làm thay đổi cấu trúc, thành phần bên trong sản phẩm trồng trọt, giữ nguyên hương vị, thành phần nước, muối và các khoáng chất, đảm bảo độ tươi ngon của sản phẩm trồng trọt
Ứng dụng plasma lạnh trong trồng trọt đậu xanh, đậu tương, ngô, rau, quả
- Ưu điểm:
+ Không gây ảnh hưởng trên bề mặt và bên trong các lớp mô, tế bào của sản phẩm trồng trọt, giúp sản phẩm nguyên vẹn
+ Không gây độc hại đối với người sử dụng
+ Có chi phí đầu tư, vận hành thấp; công suất xử lí và hiệu quả cao; thời gian ngắn hơn so với phương pháp khử trùng bằng hoá chất và khử trùng bằng nhiệt
- Nhược điểm:
Cần phối hợp với các phương pháp khác trong bảo quản sản phẩm trồng trọt để đạt hiệu quả cao vì công nghệ plasma lạnh chỉ có tác dụng khử trùng bề mặt
